Sabri Ülker Vakfı araştırdı: Her yıl 18,1 milyon ton gıda israf ediliyor

“Tüketicinin Ekmek İsraf Araştırması - TİA 2022”, günde 4,9 milyon ekmeğin israf edildiği Türkiye’de, gıda israfının nedenleriyle ilgili en güncel verileri içeriyor.

Toplum sağlığının geleceği ve doğru beslenme bilincinin yaygınlaştırılması amacıyla geniş çaplı araştırmalara devam eden Sabri Ülker Vakfı, bu çalışmalarına bir yenisini daha ekledi. Vakfın, tüketicinin gıda ve ekmek israfına yönelik tutum ve davranışlarına ilişkin araştırmasının sonuçları, “Uluslararası Gıda Kaybı ve İsrafı Farkındalık Günü” kapsamında İspanya’nın Valensiya şehrinde düzenlenen etkinlikte duyuruldu.

Avrupa Gıda Bilgi Konseyi (EUFIC) verilerine göre gıda israfının kişi başına 174 kilograma ulaştığı günümüzde, israfın boyutlarına dikkat çekmek amacıyla 2020 yılından bu yana her sene 29 Eylül’de gerçekleştirilen “Uluslararası Gıda Kaybı ve İsrafı Farkındalık Günü”, bu yıl da uluslararası düzeyde çok sayıda etkinliğin ana içeriğini oluşturdu.

Sabri Ülker Vakfı, Dünya Sürdürülebilir Kentsel Gıda Merkezi (CEMAS), ve Avrupa Gıda Bilgi Konseyi (EUFIC) tarafından ortaklaşa düzenlenen “Gıda İsrafı ve Gıda Kaybı Önleme Eylemleri Basın Konferansı”nda, gıda israfı konusunda AB genelinde yapılan çalışmaları, Türkiye’nin gıda israfı konusundaki uygulamaları ve Sabri Ülker Vakfı’nın farklı kurumlarla birlikte yürüttüğü gıda israfını önleme girişimleriyle ilgili deneyimleri paylaşıldı.

T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Avrupa Birliği Uyum Daire Başkanı & Gıdanı Koru Kampanyası Koordinatörü Zeynep Özkan ve Sabri Ülker Vakfı Genel Sekreteri Selen Tokcan’ın Türkiye’den son durum ve çalışmaları paylaştığı toplantıda, Bakanlığın gıda israfına yönelik yürüttüğü çalışmaları ve Sabri Ülker Vakfı’nın gıda ve ekmek israfı konusundaki tutum ve davranışları ortaya koyan en güncel çalışma olan araştırmanın sonuçları da aktarıldı.

TÜRKİYE'DE YILDA 18,1 MİLYON TON GIDA İSRAF EDİLİYOR 

UNEP 2021 raporuna göre 214 ülke arasında 15. sırada Gıda israfının en fazla yaşandığı ülkeler arasında yer alan Türkiye’de, 2020 yılında yapılan son araştırma her yıl 18,1 milyon ton gıda israf edildiğini ortaya koyuyor.

Çöplerdeki atık miktarının %52’sini gıdanın oluşturduğu Türkiye’de, günlük 4,9 milyon ekmek israf ediliyor. En çok kayıp ise meyve sebzede yaşanıyor. Türkiye’nin israf karnesinde üretilenin yaklaşık yüzde 50’sinin kayıp olduğu meyve ve sebze tüketiminden sonra yılda 2000 bin litre ile içecek sektörü, 4,2 ton kayıp ile de hizmet sektörü başı çekiyor. Türkiye’deki evsel gıda atığı ise yılda tahmini 7 milyon 762 bin 575 ton. Bu oran yılda kişi başı 93 kilograma denk geliyor.

Bu verilerden yola çıkarak ekmek tüketimi özelinde “Tüketicinin Ekmek İsraf Araştırması - TİA 2022” adlı çalışmayı gerçekleştiren Sabri Ülker Vakfı’nın verileri, israfın temel nedenleri üzerine mevcut koşulların gözden geçirilmesi için çağrıda bulunuyor.

Sabri Ülker Vakfı Bilim Kurulu Üyesi ve Doğu Akdeniz Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. İrfan Erol’un liderliğinde gerçekleştirilen araştırma, Türkiye’de gıda ve ekmek israfı konusundaki tutum ve davranışlara ışık tutuyor. Türkiye genelinde 12 ilde, 18 yaş üzeri 2 bin 400 kadın ve erkek katılımcı ile yüz yüze görüşme yöntemiyle yapılan araştırma, pandemi sonrasında değişen gıda tüketim alışkanlıklarına dair en güncel ve kapsamlı araştırmalardan biri olarak da büyük önem taşıyor.

GIDANI KORU KAMPANYASIYLA HANELER 80 MİLYON DOLAR TASARRUF ETTİ 

Toplantıda bir konuşma yapan Tarım ve Orman Bakanlığı Avrupa Birliği Uyum Daire Başkanı & Gıdanı Koru Kampanyası Koordinatörü Zeynep Özkan, Bakanlık tarafından yürütülen “Gıdanı Koru, Sofrana Sahip Çık” kampanyası hakkında bilgi verdi. Özkan, şöyle konuştu: “Gıda israfına yönelik her türlü farkındalık projesi çok önemli. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) ve Tarım ve Orman Bakanlığı iş birliğinde, gıda kaybı ve israfı hakkında kamuoyunun farkındalığını artırmak ve gıda tedarik zincirindeki tüm aktörleri harekete geçirmek için Gıdanı Koru ulusal kampanyamız devam ediyor. Kampanya çıktılarımıza göre; tüketiciler daha az israf etmeye başladı ve haneler yaklaşık 80 milyon dolar tasarruf etti. Tarih etiketleri farkındalığında yüzde 20 artış, aşırı pişirme ve porsiyonlamada yüzde 40 azalma, atık gıdaların geri dönüşümünde ise yüzde 22 artış gözlendi. Tüketicilerin yüzde 93'ü kampanyayı faydalı buluyor ve yüzde 84'ü artık gıda israfı konusunda daha temkinli.”

Gıda israfının hem Türkiye hem de dünya genelinde çok önemli bir sorun olduğunu ifade eden Sabri Ülker Vakfı Genel Sekreteri Selen Tokcan, dünyada 700 milyona yakın insanın açlıkla, 670 milyondan fazla insanın ise obezite ile mücadele ettiğine dikkat çekerek, gıda israfı konusunda tüm tarafların birlikte hareket etmesinin kaçınılmaz olduğunu vurguladı. Tokcan, şunları söyledi:

“Vakfımız, gıda israfına yönelik çok küçük yaşlardan itibaren farkındalık sağlanmasını hedeflemek üzere FAO ile iş birliğine giderek ortak bir çalışma başlattı. 2011 yılından bu yana Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü’nün iş birliğinde ilkokullarda yürüttüğümüz ‘Yemekte Denge Eğitim Projesi’, bu sene gıda israfına yönelik bilgilendirici FAO materyalleri ile zenginleşerek çocuklarımızla buluşuyor. 7 milyon öğrenci, ebeveyn ve öğretmene ulaşan proje, israfa yönelik tutum ve davranışların sonuçlarına yönelik çocukların eğitilerek daha bilinçli tüketiciler olmasına katkı sunacak.”

AVRUPA'NIN İSRAF KARNESİ PARLAK DEĞİL 

Toplantıda konuşan Avrupa Gıda Bilgi Konseyi (EUFIC) Genel Direktörü Laura Fernández Celemín, Avrupa’nın israf karnesinin parlak olmadığını ve gıda israfıyla mücadelenin kaçınılmaz olduğunu vurguladı. Celemín, “AB, ithal ettiğinden çok daha fazla yiyeceği çöpe atıyor. Avrupa ülkeleri yıllık 153 milyon ton gıda israf ediyor ve bunun da kıtaya sevk edilenden en az 15 milyon ton fazla olduğu görülüyor. Bu nedenle tüketiciye yönelik farkındalık sağlamak üzere iletişim kampanyaları düzenlemek büyük önem taşıyor” dedi.