Gıda fiyatlarını düşürecek hamle! Peş peşe gelecek...

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın önceki gün açıkladığı Yeni Ekonomi Programı’ndaki (YEP) hedefler doğrultusunda gıda fiyatlarını düşürmek için bir dizi düzenleme hayata geçecek. YEP’te marketlerdeki fiyatları karşılaştırmayı kolaylaştıracak uygulamalara da yer verildi. Düzenlemelerden bazıları şöyle;

- Fiyat rekabetini artıracak internet tabanlı bilgi işlem altyapısı kurulacak. Oluşturulacak mobil uygulama sayesinde vatandaşlara marketlerdeki fiyatları karşılaştırma olanağı tanınacak. Böylece, yerel marketlerdeki fiyatlar vatandaşın bilgisine sunulacak.      

- Gıda enflasyonunu düşürmeyi teminen üreticilere bankalar aracılığıyla finansman da sağlanacak. Yetiştirilen ürünlerin satışı sözleşmeli tarım kapsamında yapılacak.       

- Gıda fiyatlarındaki mevsimsel dalgalanmaları engellemek amacıyla Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) ile Et ve Süt Kurumu (ESK), etkin ithalat ve ihracat uygulamaları, alım, satım ve depolama işlemleriyle piyasada yer alarak gıda fiyatlarında dengelerin korunmasına daha güçlü şekilde destek verecek.      

- Tarım, hayvancılık ve balıkçılık işletmeleriyle üretici birlikleri ve kooperatiflerin kurumsallaşması, ölçeğinin büyütülmesi ve yaygınlaştırılması desteklenecek.      

- Küçükbaş hayvan üretiminde verimlilik ve hayvan sayısının artırılmasına yönelik faaliyetlere katkı verilecek. Tarım ürünlerinde arz ve rekolte tahminlerinin sağlıklı yapılabilmesine olanak tanıyan erken uyarı sistemi kurulacak.

- Atıl tarım arazilerinin tarımsal üretime kazandırılması için gerekli kurumsal ve hukuki altyapı oluşturulacak.      

- Gıda üretimini artırmak için sulama yatırımları yapılacak ve sebze-meyve fiyatlarında dönemsel dalgalanmaların önlenmesi amacıyla sera yatırımları teşvik edilecek.      

- Hal Yasası’yla üretici ve tüketici fiyatları arasındaki fark optimize edilecek, sebze-meyve ticareti kayıt altına alınacak, aracılar denetlenecek ve hallerin modernizasyonu sağlanacak.      

- Perakende Yasası’yla gıda tedarikçilerini korumaya ve gıda enflasyonunu önlemeye yönelik yeni düzenlemeler yapılacak.      

- Et arzını ve fiyat istikrarını güven altına almak için üretim ve verimlilik artırılacak.

İSTANBUL’UN ENFLASYONU % 1.1 ARTTI

İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) açıkladığı verilere göre İstanbul’da, eylülde bir önceki aya göre perakende fiyatlarda yüzde 1.11’lik artış, toptan fiyatlarda ise yüzde 0.14’lük azalış kaydedildi. Söz konusu verilere yıllık bazda bakıldığında ise perakende fiyatlarda yüzde 13.13, toptan fiyatlarda yüzde 5.58 artış yaşandı. Perakende fiyatlar, eylülde bir önceki aya kıyasla ulaştırma ve haberleşmede yüzde 7.95, kültür, eğitim ve eğlencede yüzde 4.87, sağlık ve kişisel bakımda yüzde 1.86, giyimde yüzde 1.53,  konutta yüzde 0.64, gıdada yüzde 0.30 arttı, ev eşyası harcamalarında ise yüzde 0.08 azaldı. Aynı dönemde toptan fiyatlar ise inşaat malzemelerinde  yüzde 2.97, madenlerde yüzde 1.09, yakacak ve enerji maddelerinde yüzde 1.02 artış oldu.

İNŞAAT SEKTÖRÜNE TAMAMLAMA KREDİSİ GELİYOR

Yeni Ekonomi Programı (YEP) ile büyüme ve istihdamı artıracak önlemler alınacak. Bu adımlardan bazılar şöyle:

- Tamamlanmaya yakın inşaat projelerine finansman desteği sağlanacak. Böylece inşaat sektöründeki durgunluk kaynaklı istihdam kayıpları azaltılacak. 

- Kredi Garanti Fonu, bankaların talep ettiği tür veya nitelikte teminatı olmadığı için finansmana erişimde zorlanan firmalara, sektör odaklı ve bankalarla adil risk paylaşımı esasını gözeterek kefalet sağlayacak

- Kadınların çalışma hayatına girişini kolaylaştıracak ve kadın istihdamını artıracak düzenlemeler yapılacak.      

- Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankasından oluşturulan Kalkınma Fonu ile yüksek katma değerli ve teknolojik ürünlerin üretimi desteklenecek. Yüksek katma değerli ürünlerin üretimi desteklenecek.

FİNANSAL İSTİKRARA TASARRUFLU DESTEK

2020-2022 YEP dönemi boyunca, Türkiye’de finansal istikrarın güçlendirilmesi amacıyla tasarrufları artırarak sermaye piyasaları için kaynak oluşturacak adımlar atılması planlanıyor. YEP kapsamında her doğan çocuğa bir banka veya katılım finans şirketi hesabı açılması, Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi’nin sosyal tarafların mutabakatıyla hayata geçirilmesi, yurt dışı yerleşik Türk vatandaşlarına ‘Dövizli BES’ uygulamasının getirilmesi gibi adımlar finansal istikrara katkı sağlayacak.

- Program kapsamında dolarizasyonun azaltılması amacıyla fiyat istikrarını ve finansal istikrarı sağlamanın yanında dövize alternatif olabilecek Türk lirası bazlı finansal ürünler geliştirilerek yaygınlaştırılacak.      

- Bankacılık sektörünün daha verimli çalışması amacıyla finansal dar boğaz yaşayan ancak mali sektöre olan borçlarının yeniden yapılandırılması neticesinde istihdama katkı sunması ve katma değer üretmesi mümkün görünen firmaların borçları temmuz ayında yayımlanan Finansal Yeniden Yapılandırma Kanunu çerçevesinde yapılandırılacak. Yapılandırma neticesinde borçlarını geri ödeme kabiliyeti kazanamayacağı öngörülen firmalar finansal yeniden yapılandırma kapsamı dışında bırakılacak. 

- Gelecek 3 yılda tasarrufu teşvik için Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) sosyal tarafların mutabakatıyla hayata geçirilecek. 

- Finansal sistemdeki sistemik risk birikimini azaltmak, finansal derinliği ve ürün çeşitliliğini artırmak amacıyla yurt dışı yerleşik Türk vatandaşlarına ‘Dövizli BES’ uygulaması getirilecek.      

- Emeklilik yatırım fonlarının Türkiye Elektronik Fon Alım Satım Platformu’nda işlem görmesi sağlanacak. 

- Vatandaşın Kumbara Hesabı uygulaması ile her doğan çocuğa bir banka veya katılım finans şirketi hesabı açılacak. Böylece finansal sisteme katılım ve tasarruf erken yaşta teşvik edilecek.

- Kurulan Türk Reasürans AŞ ile reel sektörün sigorta teminatı bulmakta zorlandığı alanlarda Türkiye Reasürans Havuzu devreye girecek, uygun fiyatla sigortaya erişim sağlanacak. Sigortacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu kurulacak.      

- Hisse senedi piyasasında hisselerin gruplandırılarak yatırımcının kolay seçiminin sağlanmasına yönelik düzenleme yapılacak.      

- Türk Lirası gecelik referans faiz oranına dayalı krediler ve tahvil ihraçları yaygınlaştırılacak. 

YAPI TASARRUF SANDIĞI KURULACAK

- Türkiye Emlak Katılım Bankası bünyesinde uzun vadeli tasarrufu teşvik edecek ve düşük maliyetle konut edinimi sağlayacak ‘Yapı Tasarruf Sandığı Sistemi’ kurulacak. Sistem birçok avrupa ülkesinde başarıyla uygulanıyor.      

- Uluslararası yatırımcılara Borsa İstanbul’da omnibus hesaplar üzerinden işlem yapma imkanı tanınacak, Borsa İstanbul bünyesinde döviz piyasası kurulacak ve dolarizasyonun azaltılmasına yönelik ilave tedbirler alınacak.      

- Katılım finans şirketlerinin yaygınlaştırılması amacıyla yeni iş modeli/pencere sistemi uygulamasına yönelik düzenlemeler yapılacak.      

- Ödeme sistemlerinin gözetim ve denetimi Merkez Bankasına bağlanacak ve bu etkinliğinin artırılması için gerekli düzenlemeler hayata geçirilecek.