3 çocuk yapan, 1 yıl ‘part time' çalışacak

Başbakan Tayyip Erdoğan'ın talimatıyla bir yandan gelecekte yaşlı nüfus tuzağına düşmemek diğer yandan da genç nüfus yapısını korumak adına yürütülen çalışmalarda sona gelindi. Geçtiğimiz mayısta ‘nüfus politikaları' konusunda Başbakan Erdoğan, ilgili bakanlar, Başbakanlık ve Kalkınma Bakanlığı Müsteşarları'nın katıldığı bir toplantı yapılmıştı.

Bu toplantıda bürokratlar genç nüfus yapısının korunması için bir dizi öneri getirdiler. Bu öneriler konusunda daha sonra Çalışma Bakanlığı ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı çalışmalar yaptı. Şimdi bu çalışmaların sonuna gelindi. Ekim ayında, pek çok değişiklik kanun teklifi olarak Meclis'in gündemine gelecek.

Doğum izni 2 hafta artıyor

Bu kapsamda doğum izni son günlerde çokça tartışılan konulardan birisi. Buradaki çalışmalarda üzerinde anlaşılan süre 18 hafta olarak şekillendi. Mevcut durumda 16 hafta olan ve 8 haftası doğumdan önce, 8 haftası doğumdan sonra kullanılabilen doğum izninin 2 hafta artırılması gündemde. Bu sırada 18 haftanın kullanımının doğum öncesi ve sonrası tamamen çalışan kadının kendi isteğine bırakılması planlanıyor.

Üçüncü çocukta 6 ay

Çalışan anneler için, belki çok daha önemli olan yeni bir düzenleme, doğum izni sonrasında isteyen annelerin kısmi süreli çalışabilmesine imkân tanınacak olması. Bu konuda ağırlık kazanan görüş, çocuk 66 aylık olana kadar kısmi süreli çalışma imkânının sigortalı kadınlara tanınabilecek olması.

Öne çıkan düşünce üç doğuma kadar kademeli olarak kısmi süreli çalışmanın getirilmesi. Kısmi süreli çalışmanın toplamda en fazla 6 ay olması. İlk doğumda çalışan anneye 2 ay, ikinci doğumda 4 ay ve üçüncü doğumda 6 ay kısmi süreli istihdam hakkının sağlanması.

Eğer bu şekilde bir düzenleme olursa, kısmi süreli çalışmanın gün içerisinde ne kadar saati kapsayacağı çok önemli. Yarı zamanlı olmaması halinde bu düzenleme çalışan anneye ve de işyerine pratik bir fayda sağlamaz. Ayrıca işveren kadın çalışanlara kısmi süreli çalışmaya geçmemeleri konusunda baskı da uygulayabilir. 

Tüp bebeğe teşvik yolda...

Yeni dönemde gençlere yönelik evlilik teşviki sisteminin getirilmesi. Belirli yaşın altındaki gençlere evlenmeleri halinde kamu bankalarından düşük faizli kredi kullandırılması veya düşük taksitlerle TOKİ'den ev alabilmeleri düşünülen seçenekler arasında. Ayrıca aile destek programı ve asgari geçim indiriminde de çalışan lehine değişiklikler düşünülüyor.

Nüfus artışına yönelik bir diğer yasal değişiklik planı, tüp bebek için sağlanan hizmetlerde katkı payının alınmaması ve tüp bebekte SGK'ca desteklenecek deneme sayısının 3'e çıkarılması. Halen geçerli olan düzenlemeye göre, SGK tüp bebek tedavisinde en çok iki denemeye kadar sağlık harcamasını karşılıyor. Ayrıca katılım payı da sigortalıdan alınıyor.

Engelli çocukların anneleri için yeni bir sistem getirilecek. Çocuğun engelli olması halinde 12 ay süreyle kısmi süreli istihdam hakkı planlanan değişiklikler arasında. Anne bu sürelerde yarı zamanlı olarak istihdam edilecek ve böylece çocuğun anne ile geçirdiği süre uzayacak.

Kadın istihdamında çok önemli adımlar

Kadın istihdamı ile kadınlara bu yönde verilecek teşvikler hassas bir dengede düzenlenmek zorunda. Kadınlar işgücü piyasasında özel olarak korunması gereken kesimlerden biri. Bu açıdan çocuk doğumu ve bakımı ile ilgili kadınlara verilecek her türlü hak, işverenlerin kadın istihdam etmekten vazgeçmesine neden olmamalı. Dolayısıyla 6 ay doğum izni verilmesi planlanırken, sürenin 18 hafta olması oldukça isabetlidir.
Son beş yıldır kadın istihdamında çok önemli adımlar atıldı. Buna rağmen kadınların işgücüne katılma oranının ne yazık ki halen düşük seviyede olduğunu görüyoruz. Bu nedenle kadınlara sağlanacak her yeni hakkın, kadın istihdamına etkisi düşünülerek karar verilmeli.

Toplumdaki yapının korunması adına, tam bir görev dağılımı yapılarak çocukla ilgilenilmesinin sadece kadın işi olarak görülmesinin önüne geçilmesi ve dengeli bir şekilde sağlıklı bir toplum yapısının oluşması hedeflenmeli. Bu nedenle kadın istihdamı ile çocuk ve kadın sağlığını koruyucu düzenlemeler birlikte ele alınmalı.

İşsizlik fonu kullanılabilir

Yeni düzenleme sonrası çalışan anne kısmi süreli çalışmasına rağmen ücretinin tamamını alacak. Ücretinin gün içerisinde çalıştığı kadarı işveren tarafından, kalan süreler için olanı da devlet tarafından ödenecek. Bunun için gerekli finansmanın sağlanması konusunda Maliye Bakanlığı'nın görüş ve desteği alınacak. Gerekirse İşsizlik Sigortası Fonundan yararlanılacak.

Doğum izni sonrası kısmi süreli çalışmayı tercih eden annenin süt izni hakkından yararlanması mümkün olmayabilir. Çünkü zaten işyeri dışında olacağı için annenin ya yarı zamanlı çalışma hakkını, ya da kısmi çalışma yapmayıp süt izni hakkını tercih etmesi gerekecek.

Baba da yararlansın

Yapılması planlanan değişiklikle, yarı zamanlı istihdam hakkından sadece anne değil, çalışıyor olması şartıyla baba da yararlanabilecek. Yarı zamanlı istihdam hakkı, ebeveynlerin birisi tarafından kullanılabilecek, ebeveynler bu hakkın kim tarafından kullanılabileceğini kendileri tercih edecek. Eğer planlandığı gibi yasalaşırsa, yarı zamanlı istihdam hakkından çocuk ilköğretime başlayıncaya kadar yararlanmak mümkün olacak.

Doğum izni konusunda planlanan bir başka düzenleme de, doğum sonrası alınabilecek 6 aylık ücretsiz izin hakkının baba tarafından da kullanılabilecek olması. Bu konuda yasa değişikliği önümüzdeki dönemde Meclis'e gelebilir.