İlk 500'e nasıl girilir?

İstanbul Sanayi Odası (İSO) 1968 yılından bu yana her sene Türkiye'nin en büyük firmalarını açıklıyor. İlk olarak 100 firma ile başlayan çalışma ardından ilk 300, sonra ilk 500, şimdi de ilk 500 ve ikinci 500 olarak devam ediyor.



Araştırma Türkiye'deki sanayi kuruluşlarını 8 kıstasta inceliyor. Bunlar; Üretimden Satışlara Göre,

Satış Hasılatına Göre,

Brüt Katma Değere Göre,

Öz Sermayeye Göre, 

Net Aktifler Tutarına Göre, 

Dönem Karı Tutarına Göre, 

İhracat Tutarına Göre,

Ücretle Çalışanlar Ortalamasına Göre. İSO, firmalara bu 8 soruyu kapsayan anket gönderiyor ve anketler sonucuna göre, Türkiye'nin ilk 500 ve ikinci 500 sanayi kuruluşu belirleniyor. 



İSO'deki kuruluşların yüzde 60'ı üretici firma. Kuruluşların en büyük özelliği ihracat odaklı üretim yapıyor olması. 2003 yılındaki İSO 500 kuruluşu ihracatını bir önceki yıla göre yüzde 35.7 arttığı görülüyor.



2002 krizinde ayakta kalma başarısını gösteren kuruluşların özellikle kısa ve son çeyrek yüzyılda borçlarını azaltma yoluna gitmişler. İSO Yönetim Kurulu Başkanı Tanıl Küçük, '2003 yılında ise 500 Büyük Sanayi Kuruluşu'nun mali yapısı daha sağlıklı hale gelmiştir. Tüm göstergeler, mali yapıda iyileşmeye yönelik bir gelişmeyi ortaya koymaktadır. 2002 yılında azalmaya başlayan dış kaynak payı, bu eğilimini 2003 yılında da devam ettirmiştir. 500 Büyük Kuruluş, 2001 yılında varlıklarının yüzde 69.57'sini yabancı kaynaklarla fonlarken, bu oran 2002'te yüzde 59.61'e, 2003 yılında da yüzde 52.55'e gerilemiştir. Özel büyük sanayi kuruluşlarında 2003 yılında varlıkların yüzde 54.49'u dış kaynaklarla fonlanmıştır' diyor.



2003'te İSO 500 kapsamındaki özel büyük kuruluşların üretimden satışları sabit fiyatlarla yüzde 8.3 oranında, kar ve zarar toplamları ise sabit fiyatlarla yüzde 34.3 oranında artış gösterdi. Özel büyük kuruluşların oluşturdukları net katma değer sabit fiyatlarla yüzde 13.1, brüt katma değer de yüzde 13.6 oranında artış gösterdi.



2003 yılında özellikle mali yapıdaki olumlu gelişmeler, kuruluşların satış karlılığının bir miktar arttırdı. 2003 yılında 500 Büyük Sanayi Kuruluşu'nun satış karlılığı yüzde 6.43 oldu. Bunda, 2002 ve 2004 yılında ekonomide yaşanan olumlu performans ve finansman giderlerindeki önemli azalmalar sonucu karlılık arttı.



WAL-MART'IN 3 TE BİRİYİZ



TÜRKİYE'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu, 2003'te toplam 103 katrilyon 363 trilyon liralık (69.3 milyar dolar) üretimden satış gerçekleştirdi. Bu büyüklük ABD'nin en büyük şirketi konumundaki Wal-Mart Stores'ın 258 milyar 681 milyon dolarlık cirosunun sadece yüzde 33.8'i edebiliyor. Ayrıca, Türkiye'nin toplam GSYİH'sı ABD'nin yüzde 2.2'si kadar birbüyüklüğe ulaşabildi. Türkiye'nin en büyük şirketi Tüpraş ise ABD'nin en büyük şirketi konumundaki Wal-Mart'ın yüzde 2.3'ü edebiliyor.