TCMB Başkanı Kavcıoğlu duyurdu: 120 milyar doların üzerine çıktı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Şahap Kavcıoğlu,"Talebin canlı olduğu sektörlerde fiyatlarda daha yüksek artışlar görüyoruz. (Fiyatların) Yeniden salgın öncesine haline geleceğini değerlendiriyoruz" dedi.

Finansın Geleceği Zirvesi’nde konuşan Merkez Bankası Başkanı Kavcıoğlu, "Salgının dünya genelinde yayılması belirgin yavaşlamaya neden olmuştur. 2008 krizinden farklı olarak salgın döneminin ekonomik açıdan daha da maliyetli olduğunu söyleyebiliriz" açıklamasında bulundu.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Şahap Kavcıoğlu'nun konuşmalarından satır başları;

Küresel enflasyonun ivmelendiği bir süreci halen yaşıyoruz. Küresel üretim talep artışına yetişemedi. Pandemide politika tepkileri çok güçlü oldu. 

Birinci dönem ekonomilerin tarihte görülmemiş şekilde durma noktasına geldiği dönem olmuştur. Pek çok önlemler alındı. 2. dönem aşılama ile toparlanmanın hızlandığı talep artışına cevap verilemedi, küresel enflasyonun ivmelendiği süreç olarak devam etmektedir. 

2008'DEN DAHA MALİYETLİ OLDU

Merkez Bankaları maliyetli sürecin ardından enflasyonu kontrol etmek gibi zorlu bir görev üstlenmiştir. Salgının dünya genelinde yayılması belirgin yavaşlamaya neden olmuştur. 2008 krizinden farklı olarak salgın döneminin ekonomik açıdan daha da maliyetli olduğunu söyleyebiliriz. 

Devamında belirsizliklerdeki artış, firmaların nakit akışındaki bozulma talepte de problemlere neden olmuştur. 2020 mart içinde hizmetler sektörünün zayıflamasına neden olmuştur. 

İLK TEPKİ FAİZ İNDİRİMİYLE VERİLDİ

Hizmet sektörünün emek yoğun sektör olması istihdam açısından maliyetlerinin de çok ötesinde olmasına neden olmuştur. Bu süreçte merkez bankaları varlık adımları gibi genişleyici politika adımları atmıştır. Krize ilk tepkiler faiz indirimiyle verilmiştir. 

Para piyasasında sıkışmayı önlemek için merkez bankalarının Repo yoluyla daha çok fonlama yaptığı ve fonlamaların vadesini uzattığı görülmüştür. Merkez bankalarının bu müdahalesi yerinde ve önemli olmuştur. 

Politika faizleri aşağı çekilirken, 2008 krizinden sonra görülen düzeyin de altına indiğini görüyoruz. Türkiye'de faizlerin indirilmesiyle Merkez Bankası faiz indiren ülkeler arasında yer almıştır. 

İLK TEDBİR PAKETİ UYGULAMAYA ALINDI

Salgın döneminde ülkeler doğrudan kamu harcamaları ve teşviklerle ekonomilerini desteklediler. Gelişmiş ülkelerde milli gelirin yüzde 20'sini aşan kamu desteği görülmektedir. 

ABD'de yüzde 25 oranında kamu harcaması ve vazgeçilen gelirler olarak karşılandığını görüyoruz. Gelişmekte olan ekonomilerde çeşitli tedbirlerle ekonomilerin desteklendiğini görüyoruz. 

Aldığımız faiz indirimi ile salgına yönelik ilk tedbir paketi uygulamaya alındı. Reel sektöre kredi akışının kesintisiz akışının temini tanındı. İhracatçılara nakit akışı imkanı sağlandı.

TÜRKİYE POZİTİF BÜYÜYEN İKİ EKONOMİDEN BİRİ OLDU 

Geldiğimiz noktada bazı makro ekonomik değişkenleri karşılaşmalı incelediğimizde Türkiye'nin performansını göreceğiz. Türkiye 2020'de pozitif büyüyen 2 ekonomiden biri olmuştur. 

Büyümedeki olumlu görünümün devam ettiğini görüyoruz. Avrupa'daki aşılamayla birlikte olumlu görünüm Turizm ve dış talep kanalları aracılığıyla çok büyük olumlu yansımaları gözlemlenmiştir. Net ihracatta da büyümeye olumlu katkı geldiğini görüyoruz.

Hizmetler sektörü istihdamı daha yavaş bir toparlanma sergilerken son dönemde güçlü bir istihdam artışı ile salgın döneminin kayıplarının telafi edildiği görülmektedir. Güçlü giden ihracatın yardımıyla sanayi sektörü istihdamı da güçlü seyretmektedir.

EMTİA FİYATLARI ENFLASYONDA ETKİLİ OLDU

Tarım dışı istihdamın öncelikle sanayi sektörüne katkısıyla toparlanmaya başladığını, 2021 başında salgın öncesi döneme döndüğünü görüyoruz.

Yüksek enflasyonun yansıması MB'ler tarafından yakından izlenmektedir. Enflasyonun yükselmesinde başlıca etkenlerden biri emtia fiyatları olmuştur. Toparlanmaya başlayan küresel taleple enerji ve enerji dışı emtia fiyatlarında artışı izledik.

Oluşan arz kısıtları yükselen fiyat üzerinde çok etkili oldu. Uluslararası nakliye fiyatlarının artması da etkili oldu. Türkiye'de ÜFE'deki gelişmeler kur ve emtia fiyatları ile büyük ölçüde açıklanırken, son dönemde bu iki belirleyicinin ÜFE açıklamada yetersiz kalması arz yönü ilave unsurlara işaret etmektedir.

ÜFE VE TÜFE arasındaki fark uzun dönem ortalamasının üzerinde seyretmektedir. Euro Bölgesinde ÜFE, TÜFE'nin dört katı civarındadır. Bu unsurlar önümüzdeki dönemlerde enflasyona düşürücü yönde etki edecektir.

Ağustosta enflasyon 0,30 puan artarak yüzde 19,25 olarak gerçekleşti. Bu dönemde çekirdek enflasyon göstergelerinden olan ve TÜFE'de işlenmemiş gıda ürünleri enerji, alkollü içecekler, tütün dışlanarak elde edilen üfe endeksi yıllık 0,05 puan düşmüştür. Bu dönemde B ve C çekirdek göstergelerindeki yıllık enflasyon sırasıyla yüzde 18,46 ve 16,76 olmuştur. 

SALGIN ÖNCESİ DÖNEME DÖNECEĞİZ

Son dönemde belirli ürünlerdeki fiyat artışlarının tarihsel ortalamanın üzerine çıktığı görülmektedir. Enflasyona en çok katkı yapan ürünlere bakıldığında ağustos fiyat artışlarının 10 yıllık artışların 3-4 katına çıkmıştır. Arz kısıtları, emtia artışları sebep olsa da tek başına yeterli değildir. Salgından olumsuz etkilenen sonrasında açılan sektörlerde fiyatların artışını görüyoruz.

Yeniden salgın öncesi döneme geleceğini düşünüyoruz. Gıda fiyatlarında küresel ölçekte artış gözlemliyoruz. Süre gelen kuraklık da fiyatları olumsuz etkiliyor. Tüketim sepetindeki gıda ağırlığı ülkelere göre değişmektedir. Farklı ülkelerde farklı şekilde etki etmektedir. Türkiye fiyatların en çok arttığı ülkelerin başında gelmektedir.

REZERVLERİMİZ 120 MİLYAR DOLARIN ÜZERİNDE YÜKSELDİ

Rezervlerimiz 120 milyar doların üzerine çıktı. Rezervlerdeki artışa aldığımız önlemler ve yaptığımız swap anlaşmaları etkili oldu. Hizmet sektöründeki toparlanmanın görece yavaş olması istihdamdaki toparlanmayı da geciktiriyor. Merkez bankaları tüm politika araçlarını kullanarak normalleşmeyi sağlamak için çalışmaya devam edecektir."