Bütün dünyada manzara aynı: Nakitte kalma yönelimi artıyor
Türkiye piyasalarını etkileyen koronavirüs tehdidi, mevduatlarda dağılımı değiştirdi. Parasını ihtiyaç anında rahatça çekebilecek pozisyonda tutan vatandaş, vadesi dolan mevduatların büyük kısmını vadesiz hesaplarda tutmayı tercih etti. Vadesiz hesaplardaki günlük artış 2,4 milyar dolara yaklaştı. Gerçek kişi mevduatları ise bir günde 2 milyar 623 milyon dolar azaldı.
Tüm dünyada varlıklar, koronavirüs endişesiyle hızla nakde dönmeye başladı. Ölümcül virüs endişesiyle nakitte kalmak isteyenler, ellerinde paraya çevrilebilecek ne kadar yatırım aracı varsa satar oldu. Güvenli liman olarak görülen altınlar da olası bir nakit ihtiyacına karşın elden çıkarılınca o bildik yatırım döngüsünde net bir değişim gözlendi.
BÜTÜN DÜNYADA MANZARA AYNI
Türkiye’de de vatandaşın nakitte kalma eğilimleri dünya ile benzerlik gösterdi. Bankalardaki gerçek kişi mevduatlarda dağılım değişti. Nakitte kalmak isteyen mevduat sahibi, yeni mevduatlarda tercihini vadesiz hesaplardan yana kullandı. Türkiye’de koronavirüs vakası görülmeden hemen önce çekilmeye hazır para hesaplarında 113 milyar 602 milyon dolarlık para varken, vakanın açıklanmasıyla birlikte rakam 116 milyar 63 milyon dolara çıktı.
MEVDUAT YENİLENMEDİ
Vadesiz hesaplardaki artış, vadesi dolan mevduatların büyük bir kısmının yeniden bir vade ile bağlanmamasından kaynaklandı. Türkiye’de ilk vakanın açıklandığı 10 Mart 2020’de vadeli hesaplarda bulunan gerçek kişi mevduatlar toplamda 272 milyar 694 milyon dolar iken rakam 11 Mart’ta önce 271 milyar 632 milyon dolara, 12 Mart 2020’de ise 268 milyar 1 milyon dolara geriledi. 2 günlük azalış 3 milyar 685 milyon dolar, 1 günlük azalış ise 2 milyar 623 milyon dolar olarak hesaplandı.
PANİK HAVASINI AVRUPA ARTIRDİ
Tüm dünyada yaşanan nakde dönme telaşında İngiltere ve Almanya gibi ülkelerin liderlerinin olumsuz açıklamaları da etkili oldu. İngiltere Başbakanı Boris Johnson, “Sürü bağışıklığı” adı verilen bir stratejiyle, toplumun yüze 60’ına virüsün bulaşması ve bu kesimin, virüse karşı bağışıklık geliştirmesinin bekleneceğini duyurması tepki çekti. Almanya Başbakanı Angela Merkel’de böyle bir olayla ilk kez karşılaştıklarını ve nüfusun yüzde 60’ının etkilenebileceğini söyledi. Bu tür açıklamalar da ülke vatandaşlarını daha fazla tedbir almaya itti. Merkez Bankalarının arka arkaya açıkladığı önlem paketleri de vatandaşın nakite dönme talebinin önüne geçemedi.
Para dolara gitmedi
Mevduat dönüşlerinin büyük kısmını vadesiz hesaplarda her an çekmeye hazır tutan vatandaşlar bir kısım parayı ise ne olur ne olmaz diye bankadan çekmeyi uygun gördü. Gerçek kişi mevduatlarda aynı dönemde yabancı para mevduatlarında da azalma dikkat çekti. Vatandaşların büyük kısmı vadesi dolan yabancı para mevduatlarını arttırmadı. 10 Mart tarihinde 144 milyar 168 milyon dolar olan yabancı para mevduatlar 11 Mart’ta 143 milyar 729 milyon dolara, 12 Mart’ta ise 143 milyar 453 milyon dolara indi. Yerli yatırımcının yabancı para talebinin azalmasında yurt dışı çıkışların azalması da etkili oldu.
