Gelir vergisi nedir, kimler ödemek zorunda? Beyanname ne zaman verilir?

Gerçek kişilerin mal satışı, gayrimenkul veya menkul varlıkların getirisi, serbest meslek faaliyetleri sonucunda elde ettikleri gelir üzerinden alınan vergi olan gelir vergisine, bunun yanında zirai faaliyetler dahil kanun kapsamına giren birçok gelir dahildir. Peki, yılda iki kez verilen gelir vergisi nedir? Gelir vergisi nasıl hesaplanır, hangi tarihlerde ödenir? Yıllık gelirin beyan edildiği beyanname ne zaman verilir? Gelir vergisi kanununa göre gelire giren kazanç ve iratlar nelerdir? Gelir vergisi mükellefi olmak için şartlar nelerdir? İşte, gelir vergisine ilişkin tüm merak edilenler haberimizde...

GELİR VERGİSİ NEDİR?

Gelir vergisi; gerçek kişilerin yani hukukta hak edinebilen ve yetki kullanabilen kurumlaşmamış kişilerin gelirleri üzerinden alınan vergi türüdür. Gelir bir gerçek kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarıdır. Gelir vergisi kapsamına giren gelir unsurları “Gelir Vergisi Kanunu” ile belirtilmiştir. Buna göre mal satışı, gayrimenkul getirisi, hisse senedi satış kazancı, kâr payı geliri, mesleki faaliyetler sonucunda elde edilen gelirlerin tümü vergi kapsamındadır. 

GELİR VERGİSİNE GİREN KAZANÇLAR:

- Ticari kazançlar

- Zirai kazançlar

- Ücretler

- Serbest meslek kazançları

- Gayrimenkul sermaye iratları

- Menkul sermaye iratları

- Diğer kazanç ve iratlar

KİMLER GELİR VERGİSİ MÜKELLEFİDİR?

Belirtilen şartları taşıyan kişiler gelir vergisi mükellefidir. Kişinin ikametgahının Türkiye'de bulunup bulunmayışı tam ve dar mükellef olmasını belirler. Türkiye'de ikamet eden kişiler tam mükellef sınıfına girerken, ülkemizde yerleşik olmayanlar yalnızda burada kazandığı gelirler üzerinden vergilendirilirler. 

Tam mükellef olan şahıslar;

* İkametgahı Türkiye’de bulunanlar,

* Bir takvim yılı içinde Türkiye'de devamlı olarak altı aydan fazla oturanlar,

* Resmi daire ve müesseselere veya merkezi Türkiye'de bulunan teşekkül ve teşebbüslere bağlı olup adı geçen daire, müessese,teşekkül ve teşebbüslerin işleri dolayısıyla yabancı memleketlerde oturan Türk vatandaşlarıdır.

* Bu mükelleflerin Türkiye içinde ve dışında elde ettikleri kazanç ve iratların tamamı üzerinden vergilendirilirler.

Dar mükellef olan şahıslar;

* Türkiye’de yerleşmiş olmayan gerçek kişiler dar mükellef sayılır ve sadece Türkiye'de elde ettikleri kazanç ve iratlar üzerinden vergilendirilirler.

GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİ NE ZAMAN VERİLİR?

Gelir vergisi mükellefi olan şahıslar, bir yıl boyunca elde ettikleri gelirleri ertesi yıl Mart ayı içerisinde Maliye'ye beyan ederler. 1-25 Mart tarihleri arasında verilen beyannameler, bu yıl için 2017 gelir vergileri için son tarih 25 Mart 2018'dir. 

GELİR VERGİSİ NE ZAMAN VE NEREYE ÖDENİR?

Yılda iki kez olmak üzere iki taksit olarak ödenen gelir vergisinin 1.taksidi Mart ayının son gününe kadar ve 2.taksidi ise Temmuz aynının son gününe kadar ödenir. Gelir vergisinin Mart ve Temmuz aylarında ödenmesi sadece basit usulde tespit edilen ticari kazançtan oluşmuyorsa bu şekilde ödenir. Ancak gelir sadece basit usulde tespit edilen ticari kazançlardan oluşuyorsa ilk taksit Şubat ayı sonuna kadar ikinci taksit Haziran ayı sonuna kadar ödenir.

Gelir vergisi ödemeleri mükellefin ikametgahının bulunduğu vergi dairesi, iş yerlerinin bağlı bulunduğu vergi dairesi veya bankalar kanalıyla ödenebilir. 

GELİR VERGİSİ NASIL HESAPLANIR?

Gelir Vergisi, gelir tutarının (matrah), gelir vergisi oranıyla çarpılması şeklinde hesaplanır. Ancak gelir tutarı yükseldikçe vergi oranı artmaktadır. Hangi matrah tutarının hangi oranda vergilendirileceği, Maliye Bakanlığı tarafından her yıl yayınlanır. Yayınlanan bu tabloya Gelir Vergisi Dilimleri denir. Gelir Vergisi hesaplanırken, yıl içinde oluşan matrahlar toplanır ve bu matrah toplamlarına karşılık gelen vergi dilimine göre oran belirlenir.