İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısı TBMM'ye sevk edildi

Tasarının yasalaşması ile birlikte işçi ve işveren arasındaki uyuşmazlıklarda mahkemeye gitmeden önce arabulucuya başvurulması zorunlu hale getiriliyor. Tasarıyla feshe bağlı kıdem, ihbar, kötüniyet ve ayrımcılık tazminatları ile yıllık izin ücretine ilişkin zaman aşımı süresinin 5 yıl olarak değiştirilmesi öngörülüyor. 
 
Adalet Bakanlığı tarafından hazırlanan ve Bakanlar Kurulu'nda görüşülen İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısı'nın TBMM'ye sevk edildiği belirtildi. Tasarıyla iş mahkemelerinin kuruluşu yeniden düzenleniyor. İş mahkemeleri, Hakimler ve Savcılar Kurulunun olumlu görüşü alınarak, tek hakimli ve asliye hukuk mahkemesi derecesinde Adalet Bakanlığınca lüzum görülen yerlerde kurulacağı düzenleniyor. İş durumunun gerekli kıldığı yerlerde iş mahkemelerinin birden fazla dairesinin oluşturulmasına imkan tanınırken, iş mahkemesi kurulmamış olan yerlerde bu mahkemenin görev alanına giren dava ve işlere, o yerdeki asliye hukuk mahkemesince bakılacağı düzenleniyor. 
 
ZORUNLU ARABULUCUK GELİYOR
 
Tasarıyla bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade talebiyle açılan davalarda, arabulucuya başvurma olması dava şartı olarak düzenleniyor. Davacı, arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamadığına ilişkin son tutanağın aslını veya arabulucu tarafından onaylanmış bir örneğini dava dilekçesine eklemek zorunda olacak. Tasarıyla "Bu zorunluluğa uyulmaması halinde mahkemece davacıya, son tutanağın bir haftalık kesin süre içinde mahkemeye sunulması gerektiği, aksi takdirde davanın usulden reddedileceği ihtarını içeren davetiye gönderilir. İhtarın gereği yerine getirilmez ise dava dilekçesi karşı tarafa tebliğe çıkarılmaksızın davanın usulden reddine karar verilir. Arabulucuya başvurulmadan dava açıldığının anlaşılması halinde herhangi bir işlem yapılmaksızın davanın, dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddine karar verilir." düzenlemesi yapılıyor. İş kazası veya meslek hastalığından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat ile bunlarla ilgili rücu davaları hakkında ise arabulucuya başvurma zorunluluğu bulunmayacak. 
 
3 HAFTA İÇİNDE SONUÇLANACAK
 
 Tasarıyla işçi-işveren uyuşmazlıklarında arabulucunun nasıl görevlendirileceğine ilişkin düzenlemeler yapılırken, "Arabulucu, yapılan başvuruyu görevlendirildiği tarihten itibaren üç hafta içinde sonuçlandırır. Bu süre zorunlu hallerde arabulucu tarafından en fazla bir hafta uzatılabilir." düzenlemesi yapılıyor. Arabuluculuk ücreti ile ilgili de düzenleme yapılırken "Tarafların arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaları halinde, arabuluculuk ücreti, Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesinin eki Arabuluculuk Ücret Tarifesinin İkinci Kısmına göre aksi kararlaştırılmadıkça taraflarca eşit şekilde karşılanır." hükmü getiriliyor. 
 
Tasarıyla, arabuluculuk bürosuna başvurulmasından, son tutanağın düzenlendiği tarihe kadar geçen sürede zamanaşımının duracağı ve hak düşürücü sürenin işlemeyeceği düzenlenirken, arabuluculuk görüşmelerine tarafların bizzat, kanuni temsilcileri veya avukatları aracılığıyla katılabileceği, işverenin yazılı belgeyle yetkilendirdiği çalışanının da görüşmelerde işvereni temsil edebileceği düzenledi. 
 
SGK'YA BAŞVURMA ZORUNLULUĞU
 
Tasarıyla 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanunda düzenlenen gazeteci ile 20/4/1967 tarihli ve 854 sayılı Deniz İş Kanununda düzenlenen gemi adamı işçi olarak  kabul edilecek. 
 
Tasarıyla 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile diğer sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklanan uyuşmazlıklarda, hizmet akdine tabi çalışmaları nedeniyle zorunlu sigortalılık sürelerinin tespiti talepleri hariç olmak üzere, dava açılmadan önce Sosyal Güvenlik Kurumuna başvurulması zorunluluğu getiriliyor. 
 
ZAMAN AŞIMI KISALTILIYOR
 
Tasarıyla iş sözleşmesi feshedilen işçinin fesih bildiriminde sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadığı iddiası ile fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde işe iade talebiyle arabulucuya başvurmak zorunluluğu getirilirken, arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamaması halinde ise iki hafta içinde iş mahkemesinde dava açılması zorunluluğu getiriliyor. 
 
Tasarıyla kıdem tazminatı, iş sözleşmesinin bildirim şartına uyulmaksızın feshinden kaynaklanan tazminat, kötüniyet tazminatı ve iş sözleşmesinin eşit davranma ilkesine uyulmaksızın feshinden kaynaklanan tazminatlardaki zamanaşımı süresi ise 10 yıldan 5 yıla indiriliyor. 
 
DAVALAR EN AZ BİR YIL SÜRÜYOR
 
Tasarının gerekçesinde, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının verilerine göre 2016 yılı Aralık ayı itibarıyla 14 milyona yakın işçi ve 1 milyon 750 bine yakın işyerinin bulunduğu ülkemizde işçi ve işveren arasındaki uyuşmazlıklar, hem çalışma hayatının hem de yargının gündeminde önemli bir yer tuttuğuna dikkat çekiliyor. 
 
Gerekçede Adalet Bakanlığı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü verilerine göre iş davalarının yıllık ortalama görülme süresi 2010 yılında 466, 2011 yılında 488, 2012 yılında 483, 2013 yılında 381, 2014 yılında 417, 2015 yılında 431, 2016 yılında 434 gün sürdüğü belirtiliyor. Gerekçede 2016 yılı sonu itibarıyla ilk derece mahkemelerindeki 3 milyon 525 bin civarındaki hukuk uyuşmazlığının yaklaşık yüzde 15ini iş uyuşmazlıkları oluşturulduğu ifade ediliyor. 
 
BİR GÜNDEN AZ SÜREDE ÇÖZÜLEBİLİYOR
 
Gerekçede 2013 yılı Kasım ayında ilk arabulucunun sicile kaydedilmesiyle başlayan uygulama sürecinde, bugüne kadar arabulucuya götürülen hukuk uyuşmazlıklarının yüzde 89unun işçi-işveren uyuşmazlığı olduğu ve bunların yüzde 93e yakın oranda anlaşmayla sonuçlandığına dikkat çekiliyor. Arabulucuya giden iş uyuşmazlıklarının yaklaşık yüzde 95i bir gün veya bir günden daha az süren müzakerelerle sonuçlandırıldığı hatırlatılıyor.