Domatesin fiyatını çürüterek arttırıyorlar

Tarlada, serada 1 TL olan sebze ve meyvenin pazarda 7-8 TL olmasının arkasında bazı aracı ve spekülatörlerin ilginç oyunları çıktı. Söz konusu kişilerin ürünleri çürüterek ve tohumları karaborsaya düşürerek fiyatları yükselttiği iddia edildi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ‘Tarlada 1 TL iken çarşıda-pazarda 8 TL’ diyerek gündeme getirdiği domates başta olmak üzere sebze-meyve fiyatlarındaki fahiş artışın arkasından pek çok piyasa oyunu çıktı. Piyasaya yakın kişilerin anlattıklarına göre bazı aracılar ve rant peşinde koşanların sebze ve meyve fiyatlarını artırmak için en çok kullandığı yöntem, piyasaya sürülmeden önce ürünlerin çürütülmesi. Böylece çiftçiden ucuza topladıkları ürünleri, piyasaya az miktarda sunarak fiyat artırılıyor. Diğer bir yöntem ise daha sezonun başında planlanarak yapılıyor. Spekülatörler, tohumları toplayarak ekimin düşük yapılmasını sağlıyorlar. Türkiye’de seranın merkezi olan Antalya’da ismini vermek istemeyen bir üretici “Hallerde spekülatörler hakim. Daha doğrusu mafya var. Sıcak ve soğuk havalarda ürünler hamallarla taşınıp çürütülüyor ya da donduruluyor. Bu işin mafyası var. Böylece ürünün fiyatı aşırı yükseliyor; yüksek kâr elde ediliyor” dedi. Sebze-meyvenin çok fazla el değiştirmesinin fiyatını artırdığını söyleyen üretici “Tarladan çıkan domates 50 kuruş. Fabrikaya gidip ayıklanıp, ilaçlanıyor 1 TL oluyor. Antalya haline gidiyor, açık artırmaya giriyor, oluyor 1.5 TL. İstanbul’daki hale ulaştığında 2 TL” diye konuştu.  

PİYASAYLA OYNUYORLAR 

Antalya halinde ise ürünlerin yeteri kadar dolaşıma sokulamamasından şikayet eden Batı Akdeniz İhracatçılar Birliği Yönetim Kurulu Üyesi ve üretici Ali Deniz “Üretici hale gelmiyor. Tarlasına gelen ve cebinde parası olan spekülatöre halde ürününe alacağı değerden daha azına peşin para için satıyor. Haldeki ürünün bize kaça gelip gittiğini devlet denetliyor.  Ama piyasayla oynayanlar var” şeklinde konuştu. 

İTİRAF EDİYORUM

İstanbul Bayrampaşa halindeki sistemin yüksek kâr amaçlı ve tüketiciye faydası olmayan şekilde kurulduğunu söyleyen İstanbul Meyve-Sebze Komisyoncuları Derneği Başkanı Burhan Er ise “Antalya’dan, Mersin’den, Adana’dan ucuz ürün gelmiyor. Orada fiyatları yükseltip gönderiyorlar. Burada da komisyoncular evet itiraf ediyorum üzerine çok fazla kâr koyup satıyor” dedi. 

TARLADAN SATIŞA DENETİM

Sebze ve meyvedeki üretim ve satıştaki aşırı fiyat farkının ortadan kaldırılması için bir dizi öneri sunan Türkiye Ziraat Odaları Birliği Başkanı Şemsi Bayraktar “Ürünün üreticinin elinden çıkıp tüketiciye ulaşana kadar geçirdiği sürecin tüm halkaları gözetim altında tutulmalı. Nakliye, ambalajlama ve depolama maliyetleri desteklenmeli. Pazarlama kanallarının sayısı azaltılmalı, disipline edilmeli. Kooperatifler ve üretici birlikleri mali ve idari yönden güçlenmeli, fonksiyonel hale getirilmeli. Üretici örgütlerinin, pazar analizi yapabilen, piyasaları özellikle dünya piyasalarını takip eden profesyonel kadrolarla yönetilmesi sağlanmalı” dedi.