Görülmemiş felaket: Bal arılarına neler oluyor?

Konunun uzmanları yaşananları "Daha önce görülmemiş felaket" olarak nitelendiriyor. Üreticilerin korkuları her geçen gün artıyor.

Dünyada bal arısı kıyameti mi yaşanıyor? Amerika'daki araştırmalar konunun vehametini ortaya koydu. Arılara neler oluyor? Ayrıntılar Haber 7'den Hakan GÖKSEL'in haberinde... 

Sadece geçen yıl dünyada devam eden bal arısı kıyametine rağmen iyiye giden kutlanacak bir şeyler olduğuna inanılıyordu. Arı kolonisinin kayıpları azalmıştı. Azalma yeterli değildi ama yine de azalıyordu...   

Arı nüfusunun korunmasına önderlik eden Maryland Ünivertesinden Entomoloji Profesörü Dennis van Engelsdorp; arı kolonilerinin yüzde 23’ünün yok olduğunu söyledi.

2005-2013 yılları arasındaki kaybın yüzde 30 olduğu göz önüne alındığında bunun eskiye nazaran iyimser bir gelişme olduğunu kaydetti.

Bilim adamları Asya kurduna karşı savaşlarında ilerleme göstermelerine rağmen Amerika’da birçok arının bu kurtlar tarafından öldürüldüğüne dikkat çekiyor.

Maryland eyaletinin Beltsville’daki Federal Hükümet Arı Araştırmaları Labaratuarı yöneticisi ve araştırmanın raportörlerinden Jeff Pettis, New York Times’a verdiği beyanatta “ Söz konusu istatistik 1 yıllık bir veri ve bir eğilimi göstermez” diyordu.Pettis “eğilim ile ilgili” tezinde haklı çıktı.

ABD Tarım Bakanlığı’na bağlı Arı Bilgilendirme Ortaklığı’ndaki VanEngelsdorp ve diğer araştırmacılar Associated Press’e verdikleri beyanatta; geçen yıl bal arısı kovanlarının yüzde 40’ının yok olduğunu açıkladı.  

Bu rakamlar değişken olsa da bu kaybın bu zamana kadar olan en büyük ikinci kayıp olduğu belirtildi.

Araştırmada görev alan Georgia Üniversitesi’nden Keith Delaplane; “Bu arılarla ilgili yaşanan problem; bizim tarımsal ekosistemimizde kötü şeyler olduğunun yüksek sesli uyarısıdır. Biz sadece onları saymanın kolay olması sayesinde neler olduğunu fark ettik” dedi.

Arıların ölüm nedeni belirlenemedi, ama araştırmacılar bunun Koloni Çöküşü Bozukluğu olduğunu tahmin ediyor. Buna rağmen yine de arıların toplu ölüm nedeni tam olarak anlaşılamadı.  

Times dergisinde geçen yıl yer alan bilgilere göre “Olumsuz hava koşulları, bazı bitki örtüsünün kaybı, pestisitler, Varroa Akarı olarak bilinen parazitin yabani arılar üzerindeki etkisi gibi nedenlerden dolayı ortaya çıkmış.”    

Pettis yaptığı açıklamada, “Kış mevsiminde kayıp, gerçek rakamlarla karşılaştırıldığında çok daha umut verici ve yıllarca çok fazla Koloni Çöküş Bozukluğu görüşmemişti. Ama yazın ve yıl boyunca meydana gelen yüksek koloni kayıpları ciddi bir sorun olarak karşımıza çıktı” dedi.

Pettis yaptığı açıklamada yaz ölümlerini; yazın gripten ölenlerin kışın ölenlerden daha fazla olmasına benzetti.  

Pettis “Eğer arıcılar polen tozu ile ilgili artan talebi karşılama hizmetine devam etmek istiyorlarsa; araştırmacılar hem kışın hem de yazın meydana gelen stres kaynaklı koloni ölümlerine daha iyi cevap bulmalılar” diyor.

VanEngelsdorp ise durumu "bu zamana kadar görülmemiş bir felaket" olarak niteledi.

VanEngelsdorp “Biz geleneksel olarak kışın meydana gelen kayıpların sağlık için uyarıcı ve önemli göstergeler olduğunu düşünürüz çünkü arı kolonileri için kışın hayatta kalabilmek önemli bir sınavdır. Ama şimdi yazın meydana gelen kayıpların da önemli bir uyarıcı olduğunu öğrendik. Sadece bizler değil kış ile karşılaştırıldığında; yaz mevsiminde de çok fazla koloni kaybeden ticari arı yetiştiricileri de öğrenmiş oldu…” dedi.

En kötü etkilenen eyaletlerden biri Oklahoma olduğunu söyleyen VanEngelsdorp "Bu eyalette kayıp oranı kovan sayısının yüzde 60’ını geçti. Hawaii ise yüzde 14 kayıpla bu durumdan en az etkilenen eyalet oldu" dedi.     

Büyük ticari arı yetiştiricilerinin çoğu bu arı kayıpları ve bu kayıpların ticaretlerinde ne anlama geldiği tartışıldıkça panik içerisinde kalıyor.  

Konuyla ilgili akademik çalışma yürüten fakat son araştırmalarda müdahil konumda bulunmayan Pensilvanya Devlet Üniversitesi Entomoloji Profesörü Diana Cox-Foster, kendi eyaletinde kaybın yüzde 60’lardan daha fazla olduğunu öne sürdü.  

Amerika Tarım Bakanlığı, bal arılarının ülke ekonomisine yıllık katkısının 15 milyar doları bulduğunu tahmin ediyor. Bakanlık eğer kayıplar yüzde 33 seviyelerinde seyredirse bu durumun arı poleni endüstrisinin ekonomik canlılığını tehdit edebileceğini belirtiyor.

Bakanlığa göre bu durum bal arılarının tamamen yok olmasına neden olmayacak ama bal arısı poleni hizmetlerinin üretim maliyeti artacağından, bu da fiyatları artıracak. Bu nedenle de tüketici maliyetleri artacak.

Koloni kayıplarının tehdit eden tarımsal krize neden olmaması için araştırmalara hız verildi.  Şu an 400 bin koloniyi kapsayan araştırma ülkedeki popülasyonun yalnızca yüzde 15’ine tekabül ediyor. 

Bayer’deki Koloni Çöküşü Bozukluğu ile ilgili pestisitler (zararlı organizmaları engellemek, kontrol altına almak ya da zararlarını azaltmak için kullanılan madde ya da maddelerden oluşan karışımlar) üreten araştırmacılar kayıpların alışılagelmiş kayıplar olmadığını ve toplam koloni sayısındaki kayıpların iyice arttığını açıkladı.

VanEngelsdorp’un “AP’de yer alan açıklamasına göre arıcılar kovanları kurtarmak ve sayılarını artırmak için stres yapan arıları dışarı çıkıyor. Ama bu bir iyileştirme ve ya da istikrar anlamına gelmiyor.  

Arıların durumu ile ilgili çalışmalar da endişeler de devam ediyor... 

hakan.goksel@haber7.com