Asrın Projesine ‘dağıtım’ krizi

Türkiye su dağıtımının KKTC’li belediyelerin batık olması nedeniyle özel bir kurum tarafından yapılmasını isterken KKTC yetkilileri bunu reddetti.

Türkiye; toplamda 106 kilometrelik mesafeyi aşıp, deniz altından Kuzey Kıbrıs’a su götürmeyi öngören projeyi 29 Ekim’de tamamlamayı planlıyor.

Ancak adaya hayat verecek suyun KKTC topraklarına akması beklenirken, iki devlet arasındaki su dağıtımında kriz çıktı. Dünyada bir ilk olan ‘Asrın Projesi’ için milyonlarca lira harcayan Türkiye; KKTC’deki belediyelerin borçlu olduğu ve tahsilat yapamadığı gerçeğinden hareket ederek, suyun dağıtımını özel bir yönetime vermek istiyor.

KKTC kanadı ise buna karşı çıkıyor ve “suyu biz yöneteceğiz” diyerek suyu belediyelerin oluşturduğu KKTC Belediyeleri Su ve Kanalizasyon İşletmeleri (BESKİ) şirketinin de içerisinde olduğu ve devletin kuracağı Su Kurumu tarafından yönetilmesini talep ediyor. Türkiye, belediyelerin içerisinde olduğu borç batağını dikkate alarak bu öneriye sıcak bakmıyor.
 
Yönetim sorunu
 
Edinilen bilgiye göre Türkiye projenin idame ettirilebilmesi için bu konuda uzman mühendisler yetiştirdi ve suyun bu kişiler tarafından yönetilmesini istiyor. KKTC hükümeti ise halkın özelleştirmeye sıcak bakmadığı gerekçesiyle, sorumluluğu belediyelerin üstlenmesinde ısrar ediyor. 2012 yılında Türkiye ile KKTC devleti arasında imzalanan Ekonomik Programda suyun yönetimine ilişkin, yap-işlet-devret, yap-işlet ve kamu özel ortaklığı modelleri öngörülmüştü. Türkiye kanadı bu maddeyi göz önünde bulundurarak suyu özel bir şirketin yönetmesini talep ediyor. KKTC hükümetinin ortaya koyduğu model ise Ekonomik Program ile çakışıyor.
 
İçme-kullanma ve sanayi suyu temin edilecek
 
KKTC Su Temin Projesiyle; Türkiye tarafında Anamur Dragon Çayı üzerinde inşa edilen Alaköprü Barajında depolanacak suyun Türkiye tarafı 23 km, deniz geçişi 80 km (66,5 km askılı borulu sistem) ve KKTC tarafı 3 km olmak üzere toplam 106 km uzunluğundaki hat ile KKTC’de inşa edilen Geçitköy Barajı’na aktarılacak. Proje ile; halen kısıtlı yeraltı ve yüzeysel su kaynakları nedeniyle su sıkıntısı çeken KKTC’ye hem içme-kullanma ve sanayi suyu temin edilerek 2045 yılı su ihtiyacı karşılanacak.  Proje ile KKTC’ye yılda 75 milyon metre küp suyun iletilmesi bu suyun 37,76 milyon metre küpünün (yüzde 50,3) içme-kullanma ve sanayi suyuna, geriye kalan 37,24 hm3’ü (yüzde 49,7) sulama suyuna tahsis edilecek.

(Vatan)