"Fırçaların yüzde 90'nı domuz kılından yapılıyor"

GİMDES Başkanı Dr. Hüseyin Kâmi Büyüközer, "Gıda imalathanelerinde kullanılan kıl fırçaların hemen hemen neredeyse tamamı piyasada yağlı boya fırçası olarak da satılan fırçalar olup, bunların yapımında çoğunlukla doğal kıl olarak, domuz kılı kullanılmaktadır" dedi.

Gıda ve İhtiyaç Maddeleri Denetleme ve Sertifikalandırma Araştırmaları Derneği (GİMDES) Başkanı Dr. Hüseyin Kâmi Büyüközer, gıda imalathanelerinde kullanılan kıl fırçaları konusunda açıklama yaptı. Büyüközer,  gıda imalathanelerinde kullanılan kıl fırçaların hemen hemen neredeyse tamamı piyasada yağlı boya fırçası olarak da satılan fırçalar olduğunu ve yapımında çoğunlukla kıl olarak domuz kılı kullanıldığını söyledi.

Erciyes Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği bölümü uzmanların nezaretinde yapılan çalışma sonuçlarına göre, analiz edilen toplam 22 fırça örneğinin 20 tanesinin domuz kılından üretildiği tespit edildiğini kaydeden GİMDES Başkanı, “Bir başka deyişle piyasada kullanılan fırçalarda yüzde 90 domuz kılının kullanıldığı anlaşılmaktadır. Sektörde üreticilerin önemli bir kısmı tarafından bilinçsizce kullanılan domuz kılı fırçalar, uygulama sırasında koparak veya yüksek sıcaklıkta kırılarak gıdaya bulaşabilmektedir.  Piyasadan toplanılan ve gıda sektöründe kullanıldığı bilinen kıl fırçalar, DNA testi için, real-time PCR yöntemi ile analiz edilerek fırça kıllarının orijini tespit edilebilmiştir” şeklinde konuştu.

Büyüközer; piyasada yumurta ya da mutfak fırçası adı ile satılan fırçalar, unlu mamüller sektöründe, ekmek dahil her türlü unlu ürünlerin yumurta, yağ, yoğurt vb. malzemelerin, hamur üzerine sürülmesi amacıyla yaygın olarak kullanıldığının altını çizerek, “Bu amaca yönelik olarak GİMDES’in telkin ve teşviği ile sentetik fırçalar üretmeye başlayan fırça üreticileri piyasadan bekledikleri ilgiyi görememişlerdir. Üretilen fırçaların, plastik veya silikon yapıda olması nedeniyle sıcak yüzeylerle temas ettiğinde erimesi veya deforme olması, kıl fırçalara göre daha kısa ömürlü olmasına neden olmaktadır. Bu nedenle daha dayanıklı olduğu bahanesi ile, doğal domuz kıl fırçalar, müslümanın dini hassasiyetleri bir tarafa atılarak, sektörde daha çok tercih edilmektedir. Bu kıl fırçaların yapımında, doğal kıl olarak çoğunlukta domuz, azınlıkta keçi, at ve porsuk kılı kullanılmakta bunlardan özellikle domuz kılından yağlı boya fırçası yapımında yaygın olarak yararlanılmaktadır” ifadelerini kullandı.

Gıda sektöründe, kıl fırça olarak ucuz olması ve kolay bulunması nedeniyle yağlı boya fırçaların yaygın bir kullanımının olduğu bilindiğini belirten Büyüközer, sözlerine şöyle devam etti: “Türk Gıda Kodeksi, Gıda ile Temas Eden Madde ve Malzemeler Tebliği’ne göre kullanımına izin verilmeyen bu fırçaların domuz kılından yapılmış olduğu sık sık basında yer almakta ve bu durum özellikle dini hassasiyetler noktasında tüketicilerde aşırı derecede rahatsızlık oluşturmaktadır. Çünkü İslam inancına göre bir gıdanın helal sayılabilmesi için yalnızca içeriğinin değil aynı zamanda temas ettiği madde ve malzemelerin de helal olması gerekir. Bu itibarla, domuz kılından yapılmış fırçaların, gıdaların üzerine sürülmesinin, dini açıdan caiz olmadığı bilinmektedir. Diğer taraftan fırça kılları, yalnızca gıda ile temas etmekle kalmayıp zaman zaman uygulama sırasında koparak veya yüksek sıcaklıkta kırılarak gıdaya bulaşabilmektedir”

Büyüközer; sektörde üreticilerin önemli bir kısmı tarafından, sırf ekonomik sebeplerle, plastik fırçalara nazaran daha uzun ömürlü oldukları için bilinçli olarak tercih edildiğini kaydederek, “Diğer bir kısım gıda üreticisi ise, fırçaların etiketinde domuz kılından imal edildiği yazmadığı için bilinçsizce kullanmaktadırlar. Konu hakkında yapılmış bilimsel çalışmaların veya somut verilerin bulunmayışı da bu fırçalarla ilgili gerçeğin ortaya çıkmasını engellemekte idi” dedi.