İran'a ihraç edilen altınlar 'tiko' para ödenmiş!

Türkiye İstatistik Kurumu'ndan (TÜİK), gümrük beyannameleri üzerinde yapılan incelemelerde İran'a yapılan altın ihracatının büyük oranda peşin ödeme yoluyla gerçekleştirildiğinin tespit edildiği, hampetrol veya doğalgaz ithalatında ödeme aracı olarak kullanıldığına ilişkin bir bulguya rastlanmadığı belirtilerek, altın ihracatının, hampetrol ve doğalgaz bedelinin ödenmesi amacıyla yapılmış olsa bile takas işlemi olarak değerlendirileceğinden, ihracat olarak kaydedilmesi gerektiği vurgulandı.

TÜİK'ten yapılan yazılı açıklamada, basın ve yayın organlarında Türkiye'nin son aylarda İran'a gerçekleştirdiği altın ihracatı ile ilgili çeşitli değerlendirmeler yapıldığı, bu değerlendirmelerin bir bölümünde altın ticaretinin dış ticaret istatistiklerine dahil edilmemesi gerektiği, bir bölümünde ise İran'a yapılan altın ihracatının bu ülkeden yapılan ham petrol ve doğalgaz ithalat bedelinin ödenmesi amacıyla gönderilmesi nedeniyle ihracat sayılamayacağı ifade edildiği hatırlatıldı.

Bir tartışma konusunun da TÜİK tarafından ihracata dahil edilen altının, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) kayıtlarında ihracat sayılmadığı yönünde olduğu belirtilen açıklamada, TÜİK'in dış ticaret istatistiklerini, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nın idari kayıtlarına dayanarak, Birleşmiş Milletler uluslararası mal ticareti istatistikleri kapsam ve tanımlarına göre oluşturduğu vurgulandı.

''2 tanım esas alınıyor''

Altın dış ticaretinin istatistiklere dahil edilmesi konusunda para tabanlı altın ve para tabanlı olmayan altın olmak üzere 2 tanımın esas alındığı belirtilen açıklamada, para tabanlı altının ulusal veya uluslararası para otoriteleri tarafından rezerv amacıyla tutulan altını ifade ettiği ve finansal varlık olarak değerlendirildiğinden, ülkeler arasındaki hareketleri dış ticaret istatistiklerine dahil edilmediği kaydedildi.

Para tabanlı olmayan altının ise belirtilen tanım dışında kalan işlenmiş ve yarı işlenmiş altın olduğu ve dış ticaret istatistiklerine dahil edildiğinin altı çizilen açıklamada, altın ihracat ve ithalatının, belirtildiği şekilde ve tüm ülkeler tarafından uygulanan uluslararası tavsiyeler doğrultusunda Türkiye'nin dış ticaret istatistiklerine dahil edildiği kaydedildi.

Dış ticaret istatistiklerinde, peşin ve akreditifli ödemenin yanı sıra bedelsiz, takas gibi çeşitli ödeme şekillerinin de bulunduğu ifade edilen açıklamada, ihraç ya da ithal edilen ürünün dış ticaret istatistiklerine dahil edilmesi konusunda ödeme şeklinin bir rolü bulunmadığı, bu kapsamda takas yoluyla yapılan işlemlerin de dış ticaret istatistiklerine dahil edilmediği belirtildi.

Gümrük beyannameleri üzerinde yapılan incelemeler neticesinde İran'a yapılan altın ihracatının büyük oranda peşin ödeme yoluyla gerçekleştirildiği tespit edildiği, hampetrol veya doğalgaz ithalatında ödeme aracı olarak kullanıldığına ilişkin bir bulguya rastlanmadığı belirtilen açıklamada, şunlar kaydedildi:

''Yapılan değerlendirmelerde belirtildiği gibi altın ihracatı hampetrol ve doğalgaz bedelinin ödenmesi amacıyla yapılmış olsa bile takas işlemi olarak değerlendirileceğinden, ihracat olarak kaydedilmesi gerekmektedir.

TİM kayıtlarında da altın ihracatı yer almaktadır. Ancak, Mücevher İhracatçıları Birliği'nin konusuna giren işlenmemiş ve yarı işlenmiş altın ihracatı işlemlerinin İhracatçı Birliklerine kayıt zorunluluğu bulunmamaktadır. Bu nedenle TİM istatistiklerinde yer alan altın ihracat değerleri tüm ihracat işlemlerini kapsamamaktadır.''