Vatandaşlık maaşı nedir, kimlere verilecek?

Uzun zamandır tartışılan ve seçim programlarında da yer alan vatandaşlık maaşı, sosyal güvenlik politikalarına yeni bir bakış açısı sunuyor. Mevcut yardımların karmaşıklığını gidererek, hiçbir ailenin yoksulluk eşiğinin altında kalmamasını garanti etmeyi hedefliyor. 

Temel prensip, tespit edilen ihtiyaç sahibi hanelere, toplam gelirlerini belirli bir minimum seviyeye yükseltme sözü vermek. 

Bu sayede, engelli bireyler, yaşlılar, işsizler ve düşük ücretli çalışanların bulunduğu aileler, düzenli bir mali güvenceye kavuşacak. 

Sistem, iş gücüne katılımı teşvik ederken, aile bütünlüğünü de ön planda tutuyor.

VATANDAŞLIK MAAŞI NEDİR?

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı öncülüğünde geliştirilen bu model, 2026'da dar gelirli ailelere aylık "vatandaşlık maaşı" bağlanmasını içeriyor. 

Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı'nın da katkıda bulunduğu çalışmalar, önümüzdeki dönemde tamamlanarak yeni yıldan itibaren uygulamaya alınacak.

Özellikle hane geliri asgari ücretin altında kalan ailelere odaklanan sistem, evde hiç çalışanın olmaması veya toplam kazancın temel ihtiyaçları karşılamaması durumunda devreye girecek. 

Ödemeler, aileden en az bir üyenin istihdama katılıncaya dek devam edecek.

Uygulama, 2026'da seçili pilot illerde başlayacak ve elde edilen verilere göre ülke çapına genişletilecek. 

Cumhurbaşkanlığı'nın 2026 Yılı Programı'nda belirtildiği üzere, sosyal yardımlar iş gücüne engel olmayan, aile temelli ve bireysel asgari geliri koruyan entegre bir yapıya evrilecek. 

Mevcut programların (örneğin engelli aylıkları veya işsizlik destekleri) birleşimiyle daha verimli bir dağıtım sağlayacak.

VATANDAŞLIK MAAŞI KİMLERE VERİLECEK VE ŞARTLARI NELER?

Vatandaşlık Maaşı, esasen gerçek ihtiyaç sahipleri olan ve düşük gelir grubunda yer alan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına yönelik bir destek. 

Kişi bazlı değil, aile birimi üzerinden hesaplanacak ve hane halkının toplam gelirine göre belirlenecek. 

Öncelikli hedef gruplar arasında engelliler, yaşlılar, işsiz bireyler ve kronik düşük gelire sahip haneler yer alıyor.

Temel şartlar şöyle:

• Hane gelirinin belirlenen yıllık sınırın altında olması gerekir. Sınır ise yoksulluk sınırı veya asgari ücret baz alınarak hesaplanır.

• Ailenin geliri, asgari geçim seviyesinin altında kaldığında aradaki fark kadar destek sağlanır.

• Ödemeler, hane içinde en az bir birey işgücüne dahil olana kadar devam eder kısacası aile tamamen pasif durumda değilse, ödemeler sürdürülecektir.

• Sistem, aile bazlı olarak yürütülür ve bireysel değil, hane toplam gelirine göre destek sağlanır.

VATANDAŞLIK MAAŞI BAŞVURUSU

Başvurular, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı aracılığıyla e-Devlet veya yerel sosyal hizmet birimleri üzerinden yapılacak. 

Şeffaflık için dijital takip sistemi entegre edilecek.

VATANDAŞLIK MAAŞI 2026'DA NE KADAR OLACAK?

Maaş miktarı, hane gelirindeki açığı kapatacak şekilde "tamamlayıcı" nitelikte olacak  yani sabit bir tutar değil, fark kadar ödeme. 

Örneğin, belirlenen aylık asgari gelir eşiği 20 bin TL ise ve ailenin mevcut kazancı 16 bin TL'deyse, devlet 4 bin TL'lik farkı karşılayacak.

Söz konusu eşik, asgari ücret veya yoksulluk sınırı üzerinden dinamik olarak güncellenecek, 2026 için kesin rakamlar henüz açıklanmadı, ancak "her haneye bir asgari ücret" hedefi doğrultusunda aylık desteklerin 5-10 bin TL aralığında olabileceği tahmin ediliyor. 

UZMAN İSİMDEN YAŞ FAKTÖRÜ AÇIKLAMASI 

Uzman isim Prof. Dr. Abdulkadir Develi, vatandaşlık maaşı ile ilgili yaş faktörü olmayacağını düşündüğünü belirterek, "Ben yaş faktörünün devreye gireceğini düşünmüyorum. Hanede yaşayan herkesi kapsayan bir uygulama olacaktır. " ifadelerini kullandı.