Türkiye enerjide güney koridorunu açıyor: Suriye ile stratejik anlaşma

İstanbul Doğal Kaynaklar Zirvesi kapsamında 3 Mayıs Cumartesi günü Suriye Enerji Bakanı Muhammed el-Beşir Bakanlar oturumundaki ifadesi ile Suriye’deki halihazırda 11 elektrik santralinin çoğu çalışmamaktadır. 2’si tamamıyla devre dışıdır. Şam’da günde 5 saat elektrik verilirken Halep’teki santral sadece %30 kapasite ile çalışmaktadır.  Daha önce 300 bin megavat üretim şu anda sadece 5 bin megavat kapasitesindedir. Petrol ve doğalgaz konusunda ise mevcut 2 rafineriyi rehabilite ve Irak ile boru hatlarının yenilenme çalışmalarına da başlanmıştır.

İstanbul Doğal Kaynaklar Zirvesi kapsamında Suriye Enerji Bakanı Muhammed el-Beşir, Suriye devlet haber ajansı SANA’ya yaptığı açıklamada Suriye’nin yakın zamanda Türkiye’den elektrik ithal etmek için bir anlaşma imzalayacağını doğrulamış oldu. Elektriğin ithal edileceği belirtilen, Türkiye'den Suriye'ye kadar uzanan 400 kilovoltluk bir hattın inşasının sürdüğü bilgisi verilen haberde, Kilis-Halep arasında doğalgaz boru hattı üzerinde de çalışmaların sürdüğü aktarıldı. İki ülke arasındaki gaz bağlantısının da birkaç hafta içinde sağlanarak 11 santrale güç verilmesi amaçlanmakta. Bakan El-Beşir, açıklamasında, önümüzdeki dönemde Reyhanlı ile İdlib kırsalındaki Harem bölgesini birbirine bağlayacak bir elektrik dağıtım hattının hizmete gireceğini söyledi. Söz konusu hat tamamlandığında yaklaşık 80 megavatlık elektriğin Türkiye tarafındaki dönüşüm merkezi aracılığıyla Suriye’nin kuzeyine iletileceği belirtildi. El-Beşir, "Doğalgaz boru hattıyla Suriye'deki elektrik santrallerine günlük 6 milyon metreküp doğalgaz aktarılabileceğini, bunun da ülkenin enerji durumunun iyileştirilmesine katkıda bulunacağını" vurguladı.

Sonuç olarak Suriye’de elektrik arz güvenliğinin sağlanması ve elektrik kalitesinin arttırılması için Türkiye’ye ihtiyacı bulunmaktadır. Bu anlamda ise yapılan antlaşmanın Suriye’deki yeni durumda en önemli aktör olan Türkiye’nin enerjide yeniden kalkınma sürecinde de destekleri ve iş birlikleri bu noktada önem arz etmektedir.

BÖLGENİN ENERJİ DENKLEMİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Türkiye ve Suriye arasındaki bu enerji anlaşması, özellikle Suriye'nin enerji sorunlarının çözümünde kritik bir rol oynayacak ve ülkenin yeniden yapılanma sürecine önemli bir destek sağlayacaktır. Aynı zamanda, Türkiye'nin enerji ihracatını artırma ve bölgesel iş birliğini güçlendirme potansiyeli taşıması açısından da önemlidir. Uzun vadede, bu tür iş birlikleri bölgenin genel enerji denkleminde daha istikrarlı ve iş birliğine dayalı bir yapının oluşmasına katkıda bulunabilir. Türkiye-Suriye enerji ortaklığı, Doğu Akdeniz’deki enerji ittifaklarına (İsrail-Mısır-Yunanistan-Kıbrıs Rum Kesimi) alternatif bir blok oluşturabilir. Bu da bölgede enerjiye dayalı yeni siyasi hatlar ve dengeler doğurabilir.

Suriye Açısından

• Enerji Güvenliğinin Artması
• Elektrik Üretiminin İyileşmesi
• Yeniden Yapılanma Sürecine Katkı
• Bölgesel Enerji Merkezi Olma Potansiyeli

Türkiye Açısından

• Bölgesel İstikrarın Desteklenmesi
• Enerji İhracatı ve Ticaretinin Artması
• Bölgesel İş Birliğinin Güçlenmesi
• Enerji Altyapısının Bölgesel Entegrasyonu

Genel Olarak Bölge Açısından

1. Bölgesel İstikrar ve Normalleşme Süreci
2. Ekonomik Kalkınma ve Yatırım Hacmi
3. Enerji Rekabetinde Yeni Dengeler
4. İran ve Rusya’nın Rolünde Değişim
5. Enerji Altyapısının Gelişmesi ve Yeni Rotalar

ANLAŞMANIN STRATEJİK ÖNEMİ

Suriye ile yapılacak bir enerji iş birliği sözleşmesinin en stratejik önemi, Türkiye’nin bölgesel enerji merkezi olma hedefini güçlendirmesi ve Doğu Akdeniz’deki enerji denkleminde elini kuvvetlendirmesidir. Türkiye, doğu-batı ve kuzey-güney eksenlerinde bir enerji kavşağı olmayı hedefliyor. Suriye ile yapılacak bir anlaşma, bu eksende güney koridorunu da devreye sokabilir. Özellikle Irak ve İran doğal gazı, Suriye üzerinden Akdeniz’e ulaşırken Türkiye üzerinden Avrupa’ya aktarılabilir.

Doğu Akdeniz’deki enerji kaynakları üzerindeki rekabette, Suriye ile kurulacak stratejik bir ortaklık, Türkiye’ye siyasi ve diplomatik manevra alanı kazandırır. Özellikle İsrail, Yunanistan ve Mısır’ın enerji iş birliklerine karşı bir denge unsuru oluşturabilir.

Özetle, bu tür bir enerji sözleşmesi sadece ekonomik değil, jeopolitik bir hamle olur. Uzun vadede Türkiye’nin enerji bağımsızlığı, dış politika etkisi ve bölgesel rolü açısından kritik bir kaldıraç görevi görebilir.