Merkez Bankası ilk kez açıkladı: Ticari gayrimenkul fiyatları ikiye katlandı

Ticari Gayrimenkul Fiyat Endeksi (TGFE), 2023'ün son çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre yüzde 12,5, yıllık bazda nominal yüzde 98,2 ve reel olarak yüzde 21,8 arttı.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından geçen yılın 4. çeyreğine ilişkin TGFE verileri ilk kez açıklandı.

TGFE, 2023'ün son çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre yüzde 12,5, yıllık bazda nominal yüzde 98,2 ve reel olarak yüzde 21,8 arttı.

Türkiye genelinde 2023'ün son çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre yüzde 13,1 artan Dükkan Fiyat Endeksi, bir önceki yılın aynı dönemine göre nominal yüzde 98,9, reel olarak da yüzde 22,2 arttı.

4. çeyrekte bir önceki çeyreğe göre yüzde 9 artan Ofis Fiyat Endeksi ise bir önceki yılın aynı dönemine göre nominal yüzde 94,2, reel olarak da yüzde 19,3 yükseldi.

3 büyük il için TGFE değişimine bakıldığında, geçen yılın 4. çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre İstanbul, Ankara ve İzmir'de endeks, sırasıyla yüzde 9,4, yüzde 14,5 ve yüzde 13,6 artış gösterdi.

Endeks değerleri bir önceki yılın aynı çeyreğine göre İstanbul, Ankara ve İzmir’de sırasıyla yüzde 80,9, yüzde 110,2 ve yüzde 110,1 artış kaydetti.

TİCARİ GAYRİMENKUL FİYAT ENDEKSİ NEDİR?

Çalışmaya dair detaylı bilgiler, TCMB'nin bir süre önce yeniden başlattığı Merkezin Güncesi'nde yayımlanan "Gayrimenkul Fiyatlarına İlişkin Yeni Bir Gösterge: Ticari Gayrimenkul Fiyat Endeksi" başlıklı blog yazısında paylaşıldı.

Özgül Atılgan Ayanoğlu, Ezgi Deryol, Erdi Kızılkaya ve Duygu Konukçu Çelik tarafından hazırlanan blog yazısında, küresel finansal kriz döneminde ticari gayrimenkul fiyatlarının konut fiyatlarına göre daha sert düşüş ve yüksek oynaklık gösterdiği belirtilerek, şöyle denildi:

"Ticari gayrimenkul fiyatlarının ekonomideki gelişmelere daha duyarlı olduğunu ima eden bu tecrübe, iktisadi faaliyetin takibinde ticari gayrimenkul fiyatlarının izlenmesinin önemini ortaya koydu. 2009 yılında Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Finansal İstikrar Kurulu (FSB), bir rapor yayımlayarak ülkelerin TGFE oluşturmalarını öncelikli bir alan olarak belirledi. Ardından bu alandaki veri açıklarını gidermek amacıyla TGFE, G-20 Veri Açıkları Girişimi kapsamına alındı. TCMB, ülkemiz açısından bu veri açığını gidermek amacıyla TGFE'yi bugün yayımlamaya başladı."

BANKA RAPORLARI KULLANILDI

Yazıda, Türkiye ile İstanbul, Ankara ve İzmir için hesaplanan TGFE'nin hesaplanma yöntemi ve sonuçları hakkında bilgiye yer verildi. Veri kaynağı olarak gayrimenkul değerleme şirketleri tarafından bankalar için düzenlenen değerleme raporları kullanıldı.

Ticari gayrimenkul sınıflaması altında arsa, dükkan, ofis, tarla, sanayi tesisi ve benzeri birçok türde gayrimenkul yer alırken, TGFE hesaplamasında uluslararası örnekler takip edilerek sadece dükkan ve ofis değerleme raporları kullanıldı.

SON 2 YILDA FİYATLAR AYRIŞTI

Yazıda, endekslerdeki yıllık değişimlere bakıldığında, 2021'in 3. çeyreğinden sonra ofis fiyatlarının daha yüksek oranda arttığı, geçen yılın son çeyreğinde ofis fiyatlarındaki artışın dükkan fiyatlarındaki yükselişin bir miktar altına gerilediği bildirildi.

Söz konusu ayrışmaya ilişkin, "Son 2 yılda ofis fiyatları lehine görülen bu ayrışmayı, pandemi etkilerinin geçmesiyle ofislere dönüş eğiliminin toparlanması ve konut fiyatlarındaki artışın, ikame özelliği nedeniyle, ofis fiyatları üzerine çapraz fiyat etkisi sürüklemiş olabilir." denildi.