Şöyle bir soruyla başlayalım:

2023 yılı ekonomide 2022’den daha mı iyi olacak?

Yoksa, daha kötü mü?

Bir başka deyişle, gelen yıl, giden yılı aratacak mı?

Gidişata mevcut veriler üzerinden baktığımızda, bu sorulara iyimser cevaplar vermemize yardımcı olacak türden gelişmeler olduğunu ifade edebilirim.

ENERJİ FİYATLARININ DÜŞMESİ, DÖVİZ RİSKİNİ AZALTIYOR

Geçen sene enerji fiyatları inanılmaz bir ralli yaparak Türkiye’nin yıllık maliyetini 50 milyar dolar ortalamadan, 94 milyar dolara kadar yükseltmişti.

İyi haber vermeye buradan başlayabiliriz.

Petrol ve doğalgaz dahil, dışa bağımlılığımızın yüksek seviyelerde seyrettiği emtia fiyatlarında 2022’nin ikinci çeyreğinden başlayan düşüş trendi devam ediyor.

ENERJİYE BU SENE 25 MİLYAR DOLAR DAHA AZ ÖDEYECEĞİZ

Ekonomide kurumsal pozisyonu olan çevrelerden aldığım şu bilgiyi hemen aktarayım:

2023’ün ilk çeyreğindeki fiyat seyri bütün yıl boyunca aynı şekilde devam ederse, Türkiye’nin bu yılki enerji maliyeti, geçen seneye göre 25 milyar dolar daha az olacak.

İkinci iyi haberimiz ekonomik anlamda eşsiz değerini ifade etmek için bacasız sanayii tabiri ile anılan turizm sektöründen.

2022’nin zorlu dönemecinde enerji fiyatları nedeniyle ortaya çıkan yüksek cari açığı finanse etmede turizm gelirlerinin katkısı büyük olmuştu.

TURİZMDE YENİ REKORLAR KIRILIYOR

2023’ün başlangıç aylarına geçmeden önce 2022’nin turizm gelirlerini tarif eden bir haber cümlesi kullanalım:

Türkiye'nin turizm geliri, 2022'de bir önceki yıla göre yüzde 53,4 artarak 46 milyar 284 milyon 907 bin dolara yükselirken, ülkeden çıkış yapan ziyaretçi sayısı 51 milyon 369 bin 26 kişi oldu.

İyi haber şu:

Türkiye, turizmde, 2023’ün ilk aylarını, rekorla biten bir önce yılın üstüne koya koya geçirdi.

Şöyle ki;

Turizm geliri Ocak, Şubat ve Mart aylarından oluşan ilk çeyrekte bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 32,3 artarak 8 milyar 690 milyon 505 bin dolar oldu. 

Döviz ihtiyacını karşılama ve kur ataklarının önüne geçme anlamında bu da iyi bir haber.

İHRACATTA İHTİYATLI AMA KARARLI GİDİŞAT SÜRÜYOR

İhracatta, daha ihtiyatlı gidiyoruz.

Yıl sonu hedefi olan 300 milyar doların yakalanması zor görünüyor.

Ancak, geçen yılki rekorun (254 milyar dolar) üstünde bir rakamın elde edilmesi de gayet mümkün bir senaryo olarak önümüzde duruyor.

Geçen yılki rakama (254 milyar dolar) çok değil, sadece iki yıl önce 175 milyar dolar olan seviyelerden ulaşıldığı düşünüldüğünde, bu seviyelerin hemen üstünde istikrar sağlamanın ne kadar kıymetli olduğunu takdir edersiniz.

Bütün bu veriler, 14 Mayıs sonrasına dönük karamsar senaryoları değersizleştiriyor.

Karamsar senaryoları daha çok yeni ekonomi modeli devreye girdikten sonra, yani, son bir buçuk yıldır dillendiren çevrelerin ağzında olduğunu da belirtmiş olalım.

Benim kendilerine ‘endoktrine ekonomistler’ dediğim, öyle olmadığı ispatlandığı halde iktisada hala matematik, fizik gibi bakan çevrelerin yaydığı karamsarlık havası.

Daha doğrusu, Erdoğan yönetiminin devam etmesi senaryosuna dönük bu dillendirmeler yapılıyor.

Halbuki, mevcut parametreler, önümüzdeki süreçte, savaş vb. yeni sürprizler olmadığı sürece, Türkiye’nin döviz ihtiyacını karşılama gücünün geçen seneden daha iyi olduğunu gösteriyor.

Bir tek yüksek altın ithalatının negatif etkisi var.

Ancak altın kalıcı, saklanabilir, korunabilir bir emtia olduğu için, son tahlilde ona da pozitif şekilde bakmak pekala mümkün.

ENFLASYON GERİLEMEYE DEVAM EDİYOR

Mayıs başına Nisan ayı enflasyonunu öğrenerek girdik.

Buna göre, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), Nisan’da aylık bazda yüzde 2,39, yıllık bazda yüzde 43,68 artış gösterdi.

Zirve yaptığı döneme göre yarı yarıya bir gerileme anlamına geliyor bu.

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin enflasyonla ilgili açıklaması 14 Mayıs sonrasında dönük sunduğu perspektif bakımından da önemli:

"Enflasyondaki düşüş baz etkisinden çıktı. Bu düşüş artık alınan tedbirlerle oluyor. Ülkemizde yurt dışı kaynaklı bir enflasyon baskısı kalmadı. Yaz aylarda düşme trendi kendisini çok açık bir şekilde hissettirecek."

Üretim, yatırım, ihracat ve istihdam üzerinden büyüme odaklı bir hedefi olan yeni ekonomi modelinin tek negatif sonucu enflasyon oldu.

İşin pozitif kısmında çok şey var ama özellikle işsizlik oranının işgücüne yüksek katılıma rağmen, yüzde 14’ler seviyesinden yüzde 10 seviyesine kadar gerilemesi çok değerli oldu.

Enflasyon konusunda hükümetin “Saldım çayıra Mevlam kayıra” şeklinde bir politikasının olmadığını, hem düşüş trendinin sürmesinden, hem de yapılan açıklamalarda buna gösterilen önemin ifade edilmesinden anlaşılabiliyor.

Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu, Nisan enflasyonu açıklandıktan sonra yıl sonu 22,3 olan enflasyon tahminini değiştirmediğini açıkladı.

Şu sözlerle:

“2023 yıl sonu tahminimizi yüzde 22.3’te, 2024 sonu tahminimizi de yüzde 8.8’de sabit tuttuk” diye konuştu.

Bütün bu veriler, 14 Mayıs’da Erdoğan’ın işbaşında kalması halinde ekonominin kötüleşeceğini savunan, bunu aslında ekonomik bir perspektifle değil de, daha çok ideolojik bakışla dillendiren çevrelerin tezlerini çürütecek nitelikte veriler.

Yazıyı bitireceğim ama müsaade ederseniz, ABD’den gelen bir haberle olsun bu.

Hazine Bakanı Janet Yellen Pazartesi günü Kongre liderlerine yazdığı mektupta ABD hükümetinin parasının 1 Haziran’da tükenme riskiyle karşı karşıya olduğunu yazdı.

Bu ne demek biliyor musunuz?

ABD ekonomisinin temerrüt riskiyle, yani iflas riskiyle karşı karşıya olduğunun Hazine Bakanı tarafından dillendirilmesi demek.

İki banka daha önce batmıştı, yenilerde bir üçüncüsü SOS verdi, beni kurtarın, ya da beni satın alın mesajıyla.

14 Mayıs sonrası, Türkiye ekonomisini hangi taraf yönetmeli sorusuna bir de buralardan bakarak cevaplar aranabilir.

Mehmet Acet / Haber7