Arabulucu sistemi başlıyor: Davalar yarı yarıya azalacak
Kiralardaki hızlı artış nedeniyle taraflar soluğu mahkemede alıyor. Dava öncesi getirilen arabulucuk şartı mahkemelerin iş yükünü yarı yarıya azaltacak
Son bir yıldır soluksuz artan kiralar nedeniyle kiracı ile mülk sahibi arasındaki dava dosyaları da katlandı. İki-üç yıla kadar uzayan davalar nedeniyle adliyelerin iş yükü artarken, dava dosyaları da dolup taşmaya başladı. Sorunun çözümü için geçen yılın sonuna doğru gündeme alınan İcra ve İflas Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde (TBMM) kabul edilerek yasalaştı. Böylece kira, kat mülkiyeti, ortaklığın giderilmesi ve komşu hakkından kaynaklı uyuşmazlıklarda arabuluculuk dava şartı haline getirildi. Bu konularda yılda yaklaşık 126 bin dosya mahkemelere taşınıyor. Sektör temsilcileri ve hukukçular, zorunlu arabuluculukla bu davaların yarısının çözüme kavuşacağını belirtiyor.
KİRA TESPİT DOSYASININ % 65'İ
Avukat Çiğdem Kezer, son bir yıldır hem kiralar hem de site aidatlarının artışı nedeniyle çok ciddi sorunların baş göstermeye başladığını belirterek sorunun mahkemelere taşınmaya başladığını söyledi. Bu kanunun adliyelerde iş yükünü ciddi oranda azaltacağını kaydeden Kezer, "Özellikle 5 yılı doldurmuş kiracı ve ev sahipleri arasında ciddi anlaşmazlıklar yaşanıyor. Konu mahkemelere tahliye davası olarak yansıyor. Arabulucular tahliye dava dosyalarının yüzde 30-35'ini azaltacak" dedi. Kira tespit davalarında büyük artış olduğunu aktaran Kezer, şunları söyledi: "Bu dosyaların da yüzde 60-65'inin arabulucularla çözüme kavuşacağını düşünüyoruz. Arabuluculuk sistemine başvuru ücretsiz. Başvuru olduktan sonra karşı taraf görüşmeye gelmezse dava sonunda haklı bulunsa dahi arabuluculuk ücretini ödemekle yükümlüdür."
ÇÖZÜMSÜZLÜKTEN BESLENEN VARDI
Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri Derneği (TÜGEM) Başkanı Hakan Akdoğan, bu kanunun gayrimenkul sektöründeki sorunların çözümüne ciddi katkı sağlayacağını söyledi. Akdoğan, şunları kaydetti: "Kira, kat mülkiyeti, ortaklığın giderilmesi ve komşu hakkından kaynaklı uyuşmazlıklardan kaynaklı davaların sonuçlanması ortalama 2-3 yılı buluyordu. Uzun süren davalar nedeniyle haklı taraf hakkından vazgeçiyordu. Ya da mahkeme süreçlerinin uzaması haksız tarafa güç veriyordu. Bu kişiler mahkeme sürelerinin uzamasından kaynaklı faydalandıkları avantajları kaybedecekler. Bu kanun çözümsüzlükten beslenen kişileri caydıracak."
KEYFİYET ORTADAN KALKACAK
SON dönemde sadece kira değil, site aidatlarındaki artış nedeniyle site yönetimi ve kat malikleri arasında anlaşmazlıkların arttığını anlatan Akdoğan, "Bu dosyalarda inanılmaz artış vardı. Kimi aidat ödemiyor, 'mahkemeye ver' diyordu. Bazı site yönetimleri de aynı üslupla kat maliklerine davranıyordu. Yani haklı olan taraf uzun dava süreçleri nedeniyle bir şekilde mağdurdu. Şimdi sorun arabulucularla en geç 4 hafta gibi bir sürede çözülecek. Keyfiyeti ortadan kalkacak" dedi.
1 EYLÜL'DEN İTİBAREN ARABULUCUYA GİDİLECEK
KANUNA göre 1 Eylül 2023'ten itibaren oluşan uyuşmazlıklarda taraflar dava açmadan önce arabulucuya başvuracak. Müracaatlar, adliyelerdeki arabuluculuk bürolarına ücretsiz yapılacak. Başvurularda, yargı gideri, harç, tanık, bilirkişi ücreti gibi bir ödeme yapma zorunluluğu bulunmayacak. Arabuluculuk görüşmeleri üç hafta içerisinde tamamlanacak. Zorunlu durumlarda arabulucu tarafından bu süre en fazla bir hafta daha uzatılabilecek. Görüşmeler sonrasında anlaşma sağlanamaması halinde dava açılabilecek.
