ABD'li şirketler işten çıkarmalara başladı

Küresel ekonomide resesyon endişelerinin güçlenmesi, birçok uluslararası şirketi maliyetlerini düşürmeye yönelik adımlar atmaya zorladı.

Ülkelerin yüksek enflasyonla mücadelesi, sıkılaşan para politikalarıyla birlikte resesyon endişelerini beraberinde getirdi. Hızla yükselen enflasyona karşı ABD başta olmak en az 45 ülkenin merkez bankası, talebi zayıflatmak için faiz oranlarını artırdı.

28 yılın ardından ilk defa 75 baz puanlık faiz artışına giden Fed, bu yıl faiz oranlarını artırmayı sürdüreceğine işaret ederken, Avrupa Merkez Bankası (ECB) 11 yıl aradan sonra ilk kez temmuzda faiz artıracağının sinyalini verdi.

Küresel ekonomik büyümenin yavaşlaması bekleniyor

Faiz artırımlarıyla borçlanma maliyetleri artarken, bu durum, tüketici talebi ve işletmelerin büyümesini baskılayarak ekonomik büyümeyi yavaşlama eğilimine soktu.

Politika yapıcılar enflasyona karşı resesyon riskini göze alırken, Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası gibi pek çok kuruluş, büyüme tahminlerini düşürerek birçok ülke için resesyondan kaçınmanın zor olacağı uyarısında bulundu.

Enflasyon ve kısıtlayıcı para politikalarının dünya ekonomisinin büyüme hızını düşüreceği öngörülürken, Kovid-19 salgını ve Rusya'nın Ukrayna'da başlattığı savaş da küresel ekonomiye ilişkin belirsizliğin devam etmesine neden oldu.

ABD ekonomisinin 2023'te resesyona girmesi olası

Dünyanın en büyük ekonomisi ABD'de, mortgage (konut kredisi) talebinin 22 yılın en düşük seviyesine gerilemesi, ülkenin büyük perakende zincirlerinin hayal kırıklığı yaratan bilançoları ve borsanın teknik olarak "ayı piyasasına" girmesi resesyon endişelerini güçlendirdi.

ABD'de iş dünyası temsilcilerinden gelen "ekonomik bir kasırgaya hazırlanılması" yönündeki karamsar açıklamalar da piyasalardaki resesyon korkularını körükledi.

Ekonomistlerin çoğu, ABD ekonomisinin 2023'te resesyona girme ihtimalinin yüksek olduğuna işaret ediyor.

İşten çıkarma haberleri gündemde

Resesyon öngörülerinin artmasıyla birçok uluslararası şirket, süreçten en az zararla çıkabilmek amacıyla maliyetlerini düşürmek için yeni yatırımlarını durdurmaya ve işten çıkarmalara gitmeye başladı.

Yükselen enflasyon ve yavaşlayan talep şirketleri küçülmeye gitmeye zorlarken, teknoloji, finans, gayrimenkul ve medya sektörlerinde faaliyet gösteren şirketlerden işten çıkarma haberleri art arda geldi.

Özellikle ABD'de, iş gücü piyasasının sıkılığını korumasına karşın yılın ilk yarısında işten çıkarma dalgası öne çıktı.

Teknoloji sektöründe işten çıkarmaların yoğunlaştığı görüldü

İşten çıkarmaların teknoloji şirketlerinde yoğunlaşması dikkati çekiyor. İşten çıkarmalar konusunda bazı şirketler Kovid-19 salgınının etkilerini öne sürerken bazıları da hızlı büyüme dönemlerindeki aşırı işe alımlara işaret ediyor.

ABD'de Netflix gibi büyük teknoloji şirketleri bu yıl işten çıkarmalara imza atarken, Robinhood, Glossier ve Better 2022'de çalışan sayısını önemli ölçüde azaltan teknoloji şirketlerinden sadece birkaçı oldu.

Küresel insan kaynakları hizmetleri veren Challenger'in verilere göre, yükselen enflasyon ve yavaşlayan talep şirketleri baskı altına alırken, teknoloji sektöründeki ABD'li işverenler, geçen ay 4 bin 404 kişinin işine son vererek ocak-nisan dönemine göre yaklaşık 9 kat daha fazla işten çıkarma yaptı.

Bu şirketlerden kripto para borsası Coinbase, çalışan sayısını yüzde 18 azaltacağını duyurdu. Coinbase Üst Yöneticisi Brian Armstrong, ekonomik koşulların hızla değiştiğine dikkati çekerek, "10 yılı aşkın bir ekonomik patlamanın ardından bir resesyona giriyor gibi görünüyoruz." değerlendirmesinde bulundu. Armstrong, resesyonun başka bir "kripto kışına" yol açabileceğini ve uzun sürebileceğini kaydetti.

Kripto para platformlarından BlockFi da iş gücünün yaklaşık yüzde 20'sini azaltacağını açıkladı. BlockFi Üst Yöneticisi Zac Prince, "makroekonomik koşullardaki dramatik değişimden" zarar gördüklerini aktardı.

Siber güvenlik firması OneTrust çalışanlarının yüzde 25'ini işten çıkaracağını duyururken, moda uygulaması Stitch Fix iş gücünde yüzde 15'lik azaltmaya gideceğini açıkladı. İkinci el araç alım-satım platformu Caravana'nın çalışanlarının yüzde 12'sini, paylaşımlı scooter uygulaması Bird'ün de çalışanlarının yüzde 23'ünü işten çıkarmayı planladığı belirtildi. Dijital müzik platformu Spotify ise işe alımları yüzde 25 azaltacağını duyurdu.

ABD'nin büyük teknoloji şirketlerinden Facebook ve Amazon'un da işe alımları yavaşlattığı belirtilirken, Tesla Üst Yöneticisi Elon Musk'ın şirketin üst düzey yöneticilerine "dünya genelindeki tüm işe alımları durdurun" başlıklı bir e-posta gönderdiği haberleri basına yansıdı. Musk'ın, söz konusu e-postada, ekonomiye dair "süper kötü bir his" taşıdığını ve çalışan sayısının yüzde 10 azaltılması gerektiğini belirttiği aktarıldı.

Sosyal medyayı aktif olarak da kullanan Musk'ın değerlendirmeleri; piyasalarda satışlar hız kazanırken, enflasyon yükselirken ve resesyon endişeleri yükselirken küresel ekonominin sağlığına yönelik endişeleri artırdı.

Musk'ın ekonomiyle ilgili uyarısı, analistler tarafından iki yıllık küresel salgına ve artan resesyon riskine ilişkin endişelere rağmen üretime göre güçlü talep alan otomobil sektörü için bir "uyarı" olarak değerlendirildi.

Gayrimenkul, finans ve medya sektörlerinden de işten çıkarma haberleri geldi

Gayrimenkul sektöründe ise ABD'de faaliyet gösteren Compass ve Redfin şirketleri, mortgage oranlarının yükseldiği ve konut satışlarının düştüğü bir dönemde çalışan sayılarını azaltma kararı aldıklarını açıkladı. ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu'na (SEC) yapılan bildirimlerde, Compass'ın çalışan sayısının yüzde 10, Redfin'in ise yüzde 8 azaltılacağı belirtildi.

ABD'nin büyük bankalarından Wells Fargo'nun ise 2022'nin ilk çeyreğinde mortgage gelirleri düşerken ilgili pozisyonlarda çalışanları işten çıkarmaya başladığı bildirildi.

Merkezi İsviçre'de bulunan Credit Suisse'in de zarar uyarısında bulunmasının ardından maliyetleri düşürmeye yönelik işten çıkarmaları değerlendirdiği kaydedildi.

İngiltere'nin ulusal yayıncısı BBC'nin ise yıllık 500 milyon sterlinlik tasarruf planının bir parçası olarak gelecek birkaç yıl içinde yaklaşık 1.000 çalışanıyla yollarını ayırmayı planladığı belirtildi.

Çevrim içi otomobil satıcısı Cazoo, resesyon ve tüketici kesintileri konusundaki endişeler nedeniyle başta İngiltere olmak üzere Avrupa'da yaklaşık 750 kişiyi işten çıkardığını duyurdu.

Telecom Italia da (TIM), 2024'e kadar 1 milyar avro tasarruf planı içinde gönüllü bir erken emeklilik planı yoluyla kasım ayına kadar kendi iç pazarında 1.200 kişiyi işten çıkarmak için sendikalarla anlaştı.

Öte yandan, Kovid-19 nedeniyle seyahatlerin durma noktasına geldiği Avrupa'da hava yolu şirketlerinin geniş kapsamlı istihdam ve maaş kesintileri yapmasının ardından salgının etkisinin azalmasıyla pilotlardan bagaj görevlilerine kadar havacılık sektörü çalışanlarının yüksek ücret artışları ve daha iyi çalışma koşulları istemesi dikkati çekiyor.