Türkiye kilit ülke konumunda! Ülkeye dolar yağacak

24 Şubat 2022'de Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik başlattığı işgal girişimi, dünya ticaretine yön veren Kuşak Yol Projesi'nin Kuzey Koridor'unda güvenlik sorunlarını beraberinde getirdi. Dünyayı etkisi altına alan koronavirüs salgını ile birlikte geçtiğimiz Aralık ayında Orta Koridor'a yatırım yapan firma sayısı artmış tahmin edilen yatırım tutarı 8 trilyon dolar olarak belirlenmişti. Rusya'nın Ukrayna'ya askeri müdahalesi sonrası yıllık 600 milyar doları aşan ticaret hacminde Türkiye'nin de rekor seviyede pay alması bekleniyor.

Asya ile Avrupa arasında ticaret ve ulaşım üç ana koridordan gerçekleştiriliyor. Rusya'nın içinde bulunduğu "Kuzey Koridoru", İran üzerinden geçen "Güney Koridoru" ve Türkiye'nin de dahil olduğu "Orta Koridor" birçok ülke açısından stratejik önem taşıyor.

Ancak Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı Kuzey Koridoru'nda zaten tartışılan güvenlik sorunlarını daha da artırdı. Güney Koridoru ise İran'a yönelik ambargolar ve Orta Doğu'daki çatışmalar nedeniyle riskli görülüyor.

Bu durum Türkiye'den Kafkaslar'a, oradan da Hazar Denizi'ni aşarak Türkmenistan ile Kazakistan'ı takiben Orta Asya ve Çin'e ulaşan Orta Koridor'u daha da değerli hale getirdi.

Pekin'den Londra'ya uzanan bu hat, yıllık 600 milyar doları aşkın ticaret trafiğinin kalbinde yer alıyor.

Özellikle Türkmenistan, Kazakistan ve Azerbaycan limanlarında lojistik merkezler ve serbest ticaret sahaları kurulmasının, Trans-Hazar iş birliğinin gelişmesine ve derinleşmesine katkı sağlayacağı öngörülüyor.

Uzmanlar, Orta Koridor hattının kullanılmasının ülke ve bölge ekonomilerinin yanı sıra dünya ticaretine de katkı sağlayacağını belirtiyor.

ORTA KORİDOR'A TALEP ARTIYOR

Kuzey Koridoru'nun kapasitesini doldurduğunu, artık alternatif rotaların ön plana çıktığını belirten Pasifik Eurasia Lojistik Uluslararası Pazarlama Müdürü Ahmet Burak İçen, "Şimdi Orta Koridor ve Türkiye ön plana çıkıyor. Bizim Çin'den gelen yükler için Türk Cumhuriyetleri üzerinden ürün sevkiyatı yapmamız konusunda talep artıyor. Türkiye'nin doğusunda demiryolları altyapısı ve kuru liman olarak adlandırılan yüklemeboşaltma ve gümrükleme sahaları oldukça iyi durumda. Bunlara kuru limanlar (dry port) diyoruz. Bizim de Türkiye'de şu anda kuru limanımız var. Bu tesislere yenileri de eklenecek" dedi.

TÜRK FİRMALAR YATIRIMA ARALIK'TA BAŞLAMIŞTI

Geçtiğimiz Aralık ayında pandemi nedeniyle tedarik zincirinde kırılmalar ve arz-talep dengesizliği nedeniyle navlun fiyatları yükselişe geçmiş, Çin'den Avrupa'ya kadar uzanan Kuşak Yol Projesi'nin Kuzey Koridoru dolunca gözler Türkiye'nin de olduğu Orta Koridor'a çevrilmişti. Türk firmaları Orta Koridor'da kara terminallerine yatırım yapmaya başlamış, Orta Koridor'a yapılacak yatırımların toplamda 8 trilyon doları bulması tahmin edilmişti.

Aralık 2021'de yaşanan bu gelişmelerin ardından 24 Şubat 2022'de başlayan Rusya-Ukrayna savaşı sonrası Kuzey Koridoru'nda ortaya çıkan güvenlik çekincesi gözleri Türkiye'nin de bulunduğu Orta Koridora kaydırdı.

"DEMİRYOLU BİR ADIM ÖNE ÇIKARIYOR"

Deniz ve diğer taşıma yollarındaki sorunun demiryolu taşımalarına yaradığını da belirten İçen, "Fiyat olarak deniz yolundaki navlunların altındayız. Türkiye'den Çin'e 2 bin dolar gibi bir rakam var. Çin'den Türkiye'ye maliyet ise 12 bin dolar düzeyinde. Belirlenen bir tarife var. O tarifenin üzerine çıkılmamaya çalışılıyor" diye konuştu. Denizyolu ile olan fark fazla olmasa da yer bulma açısından demiryolu bir adım öne çıkıyor.

"TÜRKİYE HAZIR OLMALI"

Azerbaycan Uluslararası İlişkiler Analiz Merkezi Ekonomi Uzmanı Orhan Bagirov, AA muhabirine, Rusya-Ukrayna Savaşı'nın Orta Koridor'un önemini artıracağını söyledi.

Rusya'ya yönelik baskıların artacağını ve bunun da Kuzey Koridoru'nun önemini azaltabileceğini ifade eden Bagirov, Orta Koridor'un bu hattın yerini alabilmesi için bir dizi teknik çalışmanın yapılması gerektiğini bildirdi.

Bagirov, Çin'in hala Kuzey Koridoru'nu kullandığına dikkati çekerek, Orta Koridor'un Çin için de önemli hale gelmesiyle bu rotanın daha kullanılabilir olacağını dile getirdi.

Eğer savaş nedeniyle Avrupa, Rusya arazisinden ticareti durdurursa Orta Koridor'un en faydalı yol olarak öne çıkacağını vurgulayan Bagirov, şöyle konuştu:

"Orta Koridor'un paydaşları olan Azerbaycan ve Türkiye buna hazır olmalı. Türkiye, Orta Koridor ile ilgili var olan teknik sorunları gidermeleri için diğer ülkelere yardımcı olmalı ve bunu teşvik etmeli. Gümrük sistemlerimizi ve vergilerini birbirine uyumlu hale getirmeli, Orta Koridor'un faydasını daha da artırmalıyız. Orta Koridor'un potansiyeli büyük. Transit gelirleri artacak, yerli üretim teşvik edilecek, gümrük sistemlerimiz ve vergiler birbirine uyumlu hale geldiğinde ihracat giderlerimiz de azalacaktır. Başta Türkiye ve Azerbaycan olmak üzere Orta Koridor rotasındaki ülkelerin stratejik önemi artacak."

"TÜRKİYE ÇIKIŞ KAPISI"

Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şafak Çomaklı da mevcut ve olası şartlar incelendiğinde Doğu ekonomisini Avrupa ve Orta Doğu'ya karadan taşıyacak en sorunsuz rotanın Orta Koridor olduğunu dile getirdi.

Türkiye'nin, Avrupa'ya ve Balkanlar'a bir çıkış kapısı olduğuna işaret eden Çomaklı, "Türkiye, Orta Asya ve Orta Doğu'da ekonomik alanda iş birliği yapılabilecek yerler arasında en önemli ülke konumundadır. Orta Koridor'un Türkiye'den planlanması ve Türkiye'nin Asya-Avrupa bağlamında stratejik geçiş güzergahlarının tamamını kontrol etmesi burasını kilit ülke konumuna getirmektedir." ifadelerini kullandı.

ORTA KORİDOR GEÇEN YIL DA GÜNDEME GELMİŞTİ

Orta Koridor'un önemi geçen yıl mart ayında "The Ever Given" isimli geminin Süveyş Kanalı'nda karaya oturmasıyla yaşanan sıkıntının ardından daha da artmış ve son dönemde ulaştırma alanında yapılan dev projeler Türkiye'yi bu koridorun kilit ülkesi konumuna getirmişti.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, Çin'den Avrupa'ya ulaşan üç büyük ticaret yolu göz önüne alındığında, bir konteynerin Türkiye üzerinden 7 bin kilometre yol alarak 15 günde, Rusya Kuzey Ticaret Yolu üzerinden 10 bin kilometre mesafe kat ederek 15-20 günde, Süveyş Kanalı üzerinden 20 bin kilometre seyrederek 45-60 günde Avrupa'ya ulaştığı bilgisini vererek, bu tablonun üç kıtanın kesiştiği noktada bulunan Türkiye'nin önemini ortaya koyduğunu dile getirmişti.