Zamlarda domino etkisi! Bir tanesi karın doyurmaz ama tanesi 6 TL'den satılacak

Haber7 - Fuat Öner

İlk olarak 2018 yılındaki döviz kuru saldırısıyla başlayan ve pandemi etkisiyle beraber yükselen fiyatlara bir de fırsatçılar eklenince çarşı pazarda her şey el yakar oldu. 

Haber7 olarak fiyatlarda yaşanan fahiş artışları ve fırsatçılara karşı uyarıları da gündemde tutmaya devam ediyoruz.

TÜİK tarafından açıklanan rakamlara göre 2020 yılında enflasyon 14,6. Bu yıl ise Ağustos ayında enflasyon yüzde 1,12 oranında arttı ve yıllık enflasyon yüzde 19,25’e ulaştı. Merkez Bankası tarafından açıklanan enflasyon raporuna göre ise bu artışta gıda fiyatlarındaki artış eğilimi belirleyici oldu. Raporda yıllık enflasyon yüzde 19 seviyelerinde olsa da maalesef çarşı pazardaki zamlar bunun çok daha üzerinde. 

OTOMOBİLDEKİ ARTIŞ DURDURULAMIYOR

Fırsatçılığın ve fahiş fiyatların ilk hissedildiği yer otomobil sektörü olurken özellikle ikinci el piyasasında yaşanan fiyat artışları pes artık dedirten bir seviyeye ulaştı. Kur ve pandeminin etkisine ek olarak yaşanan çip krizinin de etkisiyle sıfır araç stokunda yaşanan sorunlar sonrası ikinci el araç fiyatları sıfır araçları geçmiş durumda. Geçtiğimiz ay hükümet tarafından yapılan ÖTV düzenlemesi fiyat artışlarını bir miktar sınırlasa da ikinci el sektöründe istenilen etkiyi henüz yaratmış değil.

KİRALAR YÜZDE 200 ZAMLANDI

Örnek vermek gerekirse kira artışları 12 aylık TÜFE ortalaması alınarak hesaplanıyor. Ağustos ayında bu oran %15.15 olarak çıktı. Bir süredir artış gösteren ev kiralama bedelleri, üniversitelilerin okullarına dönmesi, pandemi döneminde kentleri terk edenlerin dönüşü ve konut stoğunun azalması nedenleriyle kimi kentlerde yüzde 200’e varan oranlarda zamlandı.

ÖĞRENCİLER VE YENİ EVLENENLER ZOR DURUMDA

Normalleşmenin başlamasıyla beraber hem üniversitelerin yüz yüze eğitime başlaması hem de düğün sezonuyla beraber yeni evlenen çiftlerin yoğun ev arayışı dairelerini fahiş zamlarla kiraya vermek isteyen ev sahiplerinin ortaya çıkmasına neden oldu. Büyük şehirlerde boş bir daire için 100'lerce kişinin sırada beklediği bir dönemde sırf daha yüksek kiralar alabilmek için hukuksuz ve yalanlarla eski kiracılarını çıkarmak isteyen ev sahiplerin olduğu ortaya çıktı.

SÜT 12 LİRA PEYNİR 140 TL OLDU

Fahiş fiyat artışlarından en çok etkilenen ve en çok tepki çekeni ise temel gıda ürünleri oldu. Her buldukları fırsatta özelikle vatandaşın sofrasından eksik olmayan ürünler üzerinden yapılan fırsatçılıktan süt ve süt ürünleri de nasibini aldı. 

ÇİĞ SÜT 3 LİRA 20 KURUŞ PASTÖRİZE SÜT 12 TL

Gıda komitesi tarafından çiğ süt referans fiyatı 1 Temmuz-31 Aralık tarihleri arasında 3 lira 20 kuruş olarak belirlendi ancak son günlerde market raflarında 1 litre pastörize sürün fiyatı yüzde 25 bulan zamla 9 TL'ye ulaştı. Öyle ki bazı raflarda günlük pastörize sütün fiyatı 11,70 TL'den sözde indirimle 8,95 TL'den satılıyor

Fahiş zamlar adeta domino etkisiyle birbirini tetikliyor. Süt fiyatlarında yaşanan bu artış, sadece peynir ve yoğurt gibi ürünleri değil içinde süt ve süt ürünü bulunan her türlü ürüne fahiş zamları da beraberinde getirdi.

Fahiş zamlar vatandaşlar tarafından büyük tepkiyle karşılanırken, bazı marketlerde 1 kilo peynirin fiyatı 140 TL'yi bulur hale geldi ve kırmızı et fiyatını geçti.

FİYATLAR 10 TL'DEN BAŞLIYOR

Ağustosta fiyatı en çok artan 20 üründen 15’i gıda ürünleri olurken, bu 15 ürünün 12’si ise sebze ve meyveden oluştu...Son dönemlerde meyve ve sebze fiyatlarının hızla yükselmesi satıcı ve vatandaşları etkilemeye devam ediyor. Yüksek fiyattan aldıkları ürünleri kar payı koyarak satan pazarcılar, durumun kendileri ile ilgili olmadığını belirtirken vatandaşlar da geldikleri pazarlardan elleri boş dönmeye başladı. Öyle ki Uygun fiyatlı sebze meyve için vatandaşların tercih ettiği semt pazarlarında mevsim meyvesinin kilosu 10 TL'den başlıyor. 

Tüketici fiyatları bazında ağustosta en fazla fiyat artışı yüzde 56,30 ile salatalıkta, en fazla fiyat düşüşü ise yüzde 8,91 ile çocuk tişörtünde görüldü. Geçen ay, salatalıktaki fiyat artışını yüzde 43,85 ile kabak, yüzde 36,14 ile limon izledi. Ağustosta fiyatı en çok artış gösteren diğer ürünler arasında yüzde 32,79 ile taze fasulye, yüzde 21,74 ile karpuz, yüzde 19,11 ile kuru soğan yer aldı. En fazla fiyat düşüşü ise yüzde 8,91 ile çocuk için tişörtte oldu. Bunu yüzde 7,15 ile patates, yüzde 6,22 ile domates, yüzde 5,63 ile erkek tişörtü, yüzde 5,26 ile üzüm takip etti.

KIRTASİYE ÜRÜNLERİNE YÜZDE 35 ZAM

Yüz yüze eğitimin yeniden başlaması ile beraber ailelerin kırtasiye alışverişi telaşı da başladı. Geçtiğimiz yıllara göre kırtasiye ürünlerine yüzde 35 seviyesinde zam geldi. Fiyatlar artışları ile ilgili açıklama yapan bir kırtasiye sahibi “Bazen ayda 2 kere fiyat değişikliği oluyor. Kırtasiye firmaları okulların açılmasına bir hafta kala hep listeleri değiştirirler yeni fiyata geçiş yaparlar. Yani yıl içinde en az yüzde 30 ya da 35 fiyat artışı var.” dedi.

SERVİSÇİLER TAVAN FİYATIN ÜSTÜNDE ZAM YAPIYORLAR

2021-2022 eğitim ve öğretim yılı için İstanbul, İzmir ve Ankara’da ücretlere yüzde 15 oranında zam yapıldı. Böylece örneğin İstanbul’da en yakın mesafe 271 liradan 312 liraya, en uzak mesafe de 650 liradan 748 liraya çıktı. UKOME’nin açıkladığı ücretler tavan fiyatlar. Yani servis ücretleri, açıklanan bu fiyatlardan daha fazla olamaz. Ancak bazı tur firmalarının bu yıl neredeyse belirlenenin yüzde 35-40 daha üstünde ücret istedikleri belirtiliyor.

OKULDA BİR TOST 6 LİRA

Fiyat artışının yaşandığı bir diğer nokta ise okul kantinleri oldu. İstanbul Kantinciler Odası Genel Sekreteri Zülfiye Sapankaya, geçtiğimiz yıllarda 5 TL'den satılan bir tostun bu yıl kantinlerde 6 liradan satılacağını duyurdu.  Bu da sadece bir tostta yüzde 20 zam anlamına geliyor.