Çipte yatırım savaşı kızışıyor

Küresel çip kıtlığı ciddiyetini artırmaya devam ediyor. Yüz milyonlarca insanı etkileyecek olan bu arz-talep dengesizliği çok farklı sektörleri derinden etkiledi. En çok otomotiv ve mobil telefon üreticilerini etkileyen bu kıtlık, bilgisayarlardan, diş fırçalarına, kurutma makinelerine kadar yayıldı.

MİLYARLARCA DOLAR HARCANACAK
Çip üretimi alanındaki bu kriz, yatırımları da o kadar hızlı tetikledi ki 100 milyarlarca dolarlık yatırımlar yapılmaya başlandı. Üstelik yeni çip teknolojilerindeki gelişim ile birlikte bir de Çin-ABD arasında bir savaşa dahi döndü. Çin'de çip yatırımındaki artış, hükümetin çip endüstrisini güçlendirmeye verdiği önceliği de gösteriyor. Çin, 50 milyar dolar civarında yarı iletken odaklı fon yarattı. Yatırım, ülkenin yüksek teknolojili üretimde uzun vadede lider olma ve ithalata bağımlılığını azaltma hedeflerinin bir parçası. ABD Başkanı Joe Biden da yeni açıkladığı istihdam planında ABD yarı iletken endüstrisine 50 milyar dolarlık yeni yatırım tahsis etti. Intel, New Mexico'daki fabrikasında Asya şirketlerine olan bağımlılığını azaltmak için mevcut fabrikasına 3.5 milyar dolarlık ilave yatırım yaptığını açıkladı.


Tayvan'ın önde gelen bilgisayar çipi üreticisi Taiwan Semiconductor Manufacturing Co., önümüzdeki üç yılda üretim kapasitesini genişletmek ve Ar-Ge'yi desteklemek için 100 milyar dolar yatırım yapmayı planladığını açıkladı. Avrupa Komisyonu da kendi kendine yetebilmek için çip üretim kapasitesi oluşturmak istediğini açıkladı. Hatta ABD'li teknoloji devi Intel yardım teklif etti. Ancak Avrupa'da bir yarı iletken fabrikası inşa etmek için 8 milyar euroluk teşvik istedi. Avrupa şu anda küresel çip üretiminin yüzde 10'undan daha azını yapıyor. Ancak bu beş yıl önce yüzde 6 düzeyindeydi ve Avrupa bu konuda iddialı çünkü birçok sanayi bu kıtlıktan etkileniyor. AB'nin hedefi bu rakamı yüzde 20'ye çıkarmak. Bunun gerçekleşmesi için de 20-30 milyar euro arasında bir yatırım yapmayı amaçlıyor.

İKİ YILDA DENGE OLUŞUR
EN çok etkilenen sektörlerden otomotivde navigasyon sistemlerinden dikiz aynalarına kadar her şeyde kullanılan çiplerdeki azalış araçların da bazı özelliklerini ortadan kaldırdı. BMW CEO'su Oliver Zipse önceki gün verdiği bir röportajda arz ve talebin en geç iki yıl içinde dengede olmasını beklediklerini açıkladı. Otomotiv sektöründe çok değil 21 yıl önce 2000'de çipler parçaların yüzde 18'inde yer alırken bu rakam 2020'de yüzde 40'a kadar çıktı. 2030'da da araçların yüzde 45'inde kullanılması bekleniyor.

169 SEKTÖRÜ ETKİLİYOR
ÇİP kıtlığı, otomotiv ve tüketici elektroniği sektörünü aylardır rahatsız ediyor. Ancak krizin 2022'ye kadar sürebilecek etkileri, bu sektörlerden çok daha ötesinde. Goldman Sachs tarafından yapılan bir analize göre, yarı iletken kıtlığı 169 sanayiye dokunuyor. Çelik ürün ve hazır beton üretiminden klima sistemleri ve beyaz eşyaya hatta diş fırçasına kadar her şey etkileniyor. Sabun üretimi bile çip krizinden etkileniyor.