Yüzde 25 zam satışları azalttı

2020 yılında tüm dünya pandemi ile mücadele etmeye çalışırken, ekonomik dengelerde de bozulma yaşandı. Türkiye’nin de içinde olduğu bazı ülkelerde bozulan ekonomik dengeler, artan talep ve yükselen maliyetler nedeniyle birçok ürünün fiyatında yükselişler yaşandı. Sebze-meyveden ayçiçek yağına kadar neredeyse her ürüne zam geldi. Son zamlar ise süt ve süt ürünlerinde yaşandı. Kaşarpeynirinden yoğurtlara, beyazpeynirden ambalajlı sütlere, tereyağdan kremalara yüzde 20 ile 30 arasında zam geldi.

TÜİK’in verilerine göre yıllık enflasyon yüzde 14.6 olurken, gıda ürünlerindeki artış yüzde 20’yi aştı. En fazla artış ise yüzde 674 ile hazır sütlü tatlılarda oldu. Biz de süt ve süt ürünlerinde yaşanan fiyat yükselişinin sebeplerini araştırdık. Sektör temsilcileri çiğ süt fiyatlarında yaşanan artışın ardından zammın kaçınılmaz olduğunu söylerken, enerji maliyetlerinde yaşanan yükseliş ve ambalaj fiyatlarındaki artışın da zamlarda etkili olduğunu söyledi. Süt ve süt ürünlerine yapılan zamlar daha yeni yeni raf fiyatlarına yansırken, süt ürünleri üreticileri fiyat yükselişlerinin ardından satışlarda bir miktar düşüş yaşandığını dile getirdi.

‘FIRSATÇILAR DA ORTAYA ÇIKTI’

Bazı ürünlerde ise yaşanan fiyat yükselişleri yüzde 25’i aştı. Bir kilogramlık tereyağın fiyatı 60 TL’yken 80 TL seviyesini aştı. 500 gramlık kaşarpeynirinin fiyatı ise 24 TL seviyelerinden 35 TL’ye kadar çıktı. Ortalama zamların daha üstünde olan bu zamlar ise vatandaşın tepkisini çekti. Bazı üreticiler ise söz konusu fiyat yükselişlerini fırsatçılık olarak nitelendirirken, bazı marketlerin ise fiyatları daha da yukarı çektiğine vurgu yaptı.

‘ZAM YAPMAK KAÇINILMAZDI’

En son çiğ süt fiyatlarının 15 Kasım 2019 itibarıyla 2 TL’den 2.3 TL’ye yükseldiğine dikkat çeken Eker Süt Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Eker, “O günden bu yana çiğ süt fiyatlarında artış olmamıştı. 1 Ocak 2021 itibariyle çiğ süt fiyatları ise yaklaşık yüzde 25 arttı ve 2.8 TL’ye çıkarıldı. Ayrıca aynı dönemler içinde döviz kurlarında da yüzde 20-25 yükseliş yaşandı.

Bu da ambalaj maliyetimizin artmasına neden oldu. Enerji fiyatları yükseldi, asgari ücrette de artış oldu. Tüm bunlar bir araya gelince zam kaçınılmaz oldu. Sektör son ürünlere ortalama yüzde 20-25 zam yaptı. Sektörde rekabet çok fazla olduğu için zam bu seviyelerde kaldı. Eğer gerçek maliyetler yansıtılmış olsaydı oran çok daha fazla olurdu. Bu zammın ardından satışlarda da düşüş yaşanmaya başladı” diye konuştu.

‘FİYAT ARTTIRMAYA MECBUR KALDIK’

2020 boyunca süt ve süt ürünlerine hiç zam yapılmadığının altını çizen Teksüt Yönetim Kurulu Başkanı Cevdet Arınık, “Son bir yılda yemden çiğ süte, ambalajdan enerjiye kadar süt ürünleri üreticisinin kullandığı her üründe fiyat yükselişleri oldu” dedi.

En son çiğ süt fiyatları yaklaşık yüzde 25 arttırılınca süt ürünlerine zammın kaçınılmaz olduğunu kaydeden Arınık “Biz de ürünlerimize zam yapmak istemezdik. Mecbur kaldık. Zamların raflara yansımasının ardından satışlarda da düşüş oldu. Çünkü insanlar bir anda yüzde 20-25’lik zamları görünce daha çok etkilendi. Eğer gerçekten maliyetlerde yaşanan yükselişi fiyatlara yansıtmış olsaydık zam oranları yüzde 30’u aşabilirdi” dedi.

ÇİĞ SÜT FİYATLARI ARTTI

Çiğ sütün kilogram fiyatı 2019 başında 1.7 TL seviyelerindeydi. 2019 Mayıs’ta ise fiyatı 2 TL oldu. 2019 Kasım ortasında da fiyat 2.30 TL’ye kadar çıktı. 2020 yılında ise 2.3 TL’lik fiyat geçerli oldu. Ancak 2021 yılı itibariyle çiğ sütün kilogram fiyatı 2.8 TL’ye çıkartıldı. Çiğ süt fiyatlarında yaşanan bu artış tüketiciye ulaşan ürünlerde de etkisini gösterdi.