WhatsApp’ın gizlilik sözleşmesini, kullanıcılarına kabul ettirmeye zorlamasının ardından şirkete tepkiler büyüyor. Kullanıcılara 8 Şubat’a kadar süre verilmesinin ardından tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de tartışmalar devam ediyor. Whatsapp ile gündeme gelen veri güvenliği konusunda asıl sorun ise, birçok ülkede uygulamaya koyamadıkları veri tüccarlığını Türkiye’ye dayatması olarak gösteriliyor.
REKABET KURUMU WHATSAPP'A 'DUR' DEDİ
WhatsApp’ın kişisel verilerini paylaşmaya izin vermeyenlere kullanım engeli getirmesi kararına, Rekabet Kurulu, ‘dur’ dedi. Kurul, dün aldığı kararla Facebook ve WhatsApp hakkında şikayet olmaksızın, resen soruşturma başlattı ve WhatsApp verilerinin paylaşılması zorunluluğunu durdurdu. Uzmanlara göre, Rekabet Kurulu aldığı bu kararla kullanıcılara dayatılan sözleşme onayını askıya aldı. Bundan sonrası için Kurul, şirketten kullanıcıların hangi verilerini sakladığını, nerede depoladığını, nasıl işlediğini, kimlerle paylaştığını ve ne kadar sakladığını içeren bir savunma isteyecek.
UYMAZSA PARA CEZASI
Bilişim Hukuku Derneği Başkanı Kürşat Ergün, bu karara uyulmaması halinde Kurul’un 9 Şubat’ta Whatsapp’ı da içine alan Facebook grubuna milyonluk ceza kesebileceğini söyledi. Ergün ayrıca Kişisel Verileri Koruma Kurulu’nun (KVKK) devreye girerek veri ihlalinden milyonluk yeni ceza kesebileceğini, sıradan bir vatandaşın da mahkemeye başvurarak, Whatsapp’a erişim engeli kararı aldırabileceğini vurguladı. Rekabet Kurulu, açıklamasında 6’ncı ve 9’uncu maddeye vurgu yaptı.
İKİ MADDE NE DEMEK?
Hakim Durumun Kötüye Kullanılması başlığını taşıyan 6. madde şirketlerin mal veya hizmet piyasasındaki hakim durumunu kötüye kullanmasını yasaklıyor. Soruşturma sonunda şirketin bu hükmü ihlal ettiği anlaşılırsa, şirkete Türkiye’deki yıllık gayri safi gelirinin yüzde onuna kadar idarî para cezası verilmesi kararı alınabiliyor. Ancak Kurul, soruşturma bitinceye kadar telafisi güç zararlar doğmasını engellemek için geçici tedbir olarak da Whatsapp’tan veri paylaşımına ilişkin sözleşmeyi durdurarak, bunu kullanıcılarına bildirme yükümlülüğü getirdi.
ÜLKELER KİŞİSEL VERİLERİN PEŞİNDE
Veri güvenliği aslında günümüz dünyasının en önemli meselesi olarak görülüyor ve birçok ülke kendi verisinin sınırları içinde kalması için çaba gösteriyor. “Benim bilgimi alıp ne yapacak?” şeklindeki tepki ise en yanlış yaklaşım olarak yorumlanıyor. Veri günümüzdeki en değerli emtia ve kişisel haklarımıza sahip çıkılması yanında ülkeler arasındaki veri güvenliği yarışına karşı uyanık olunmalı. Uzmanlara göre, fazla okumadığımız güvenlik maddeleri ile açıkça ülke vatandaşlarının kişisel verilerinin pazarlanması için izin verilmesi dayatılıyor.
BÜGÜNÜN PETROLÜ
Dijital ortamdaki veriyi ‘bugünün petrolü’ olarak tanımlayan İbn Haldun Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Berrin Kalsın, bireylerin, verilerinin ihlalini kabul etmeye yasa dışı bir şekilde zorlandığını söyledi. Kalsın, Avrupa’da Facebook’a kesilen cezalar ile ilgili olarak şunları söyledi: “Geçen yıllarda AB politikacıları, Brexit müzakereleri sırasında uygulamayı kullanarak ‘WhatsApp diplomasisi’ terimini ortaya çıkarmıştı. Ancak daha sonra nedendir bilinmez Avrupa Komisyonu, rotasını değiştirdi. Hatta AB, Facebook’a daha önce WhatsApp’taki kişisel verileri şirketleri arasında paylaştığı gerekçesiyle 110 milyon avro (daha sonra 120 milyon dolar) para cezası vermişti. Tüm bu yaşananlara rağmen güncellemenin neden AB veya Birleşik Krallık’ta yaşayan kullanıcılar için geçerli olmadığı sorusu gündeme geliyor.” Kısacası konunun bireysel güvenlik yanında ulusal boyutu da bulunuyor.
Öte yandan konu ile ilgili WhatsApp’tan bir açıklama geldi. Şirket, insanların gizliliğini korumaya önem verdiklerini ve gizlilik politikalarını kullanıcıları ile paylaştıklarını belirterek, uygulamayı kullanmaya devam etmek isteyen tüm kullanıcıların, yeni hizmet şartlarını 8 Şubat’a kadar kabul etmeleri gerektiğini ifade etti.
BİLGİLER ŞİRKETLERE SATILIYOR
Avukat Buket Nurşah Tekışık ise, “Whatsapp içinde bulunan tüm verileriniz Facebook’un veri tabanına aktarılacak, bu da tüm yazışmalarınızın, resimlerinizin ve videolarınızın sizin rızanız ile Facebook’a verilmesi anlamına geliyor. Tabii ki şirket, ‘siz kabul etmek zorundasınız’ demiyor. Nazikçe kabul etmediğiniz takdirde Whatsapp hesabınızın kapanacağını söylüyor. Bu hukuken mümkün müdür? Maalesef mümkün. Çünkü size şirket uzun bir yazı ile seçenek sunuyor. İster kabul edersiniz, ister etmezsiniz” dedi.
MASUM BİR İSTEK DEĞİL
İletişim ve Medya Danışmanı Barış Karaoğlan’a göre, WhatsApp, yeni sözleşmede önemli olan detayları, cümlelerdeki kilit kelimelere saklıyor. Mesela, “Facebook şirketlerinin bir parçası olan WhatsApp diğer Facebook şirketleriyle bilgi paylaşımında bulunur” cümlesini, sözleşmenin “Diğer Facebook Şirketleri ile Nasıl Çalışırız?” başlığının altında konumlandırmış. Karaoğlan sözleşme üzerinde yeniden düşünmemiz gerektiğini söyledi.
HANGİ UYGULAMA HANGİ ÜLKEYE AİT
-Turkcell BiP: Tamamen Türk mühendislerin geliştirdiği Turkcell BiP, yayınlanan güncellemelerle yeni özellikler kazanmaya devam ediyor. Metin mesajlaşma ya da görüntülü görüşmeye ek olarak fotoğraf ya da videoları kalite düşmeden göndermeyi sağlıyor. Ayrıca bas-konuş, anlık çeviri, acil durum butonu gibi özellikler de barındırıyor.
-Viber: Viber uygulaması, esasında İsrailli Talmon Marco tarafından geliştiriliyor. Fakat daha sonra Japonya kökenli elektronik ticaret şirketi Rakuten bünyesinde vermeye devam ediyor.
-Skype: Özellikle bilgisayar üzerinden sesli ve görüntülü görüşme için sık kullanılan uygulamalardan biri olan Skype, ABD merkezli bir uygulama.
-Google Hangouts: WhatsApp’a alternatif olarak gösterilen bir diğer uygulama ise Google Hangouts. Skype gibi Google Hangouts da ABD menşeili.
-WeChat: WeChat, anavatanı Çin’de en fazla kullanılan uygulamalar arasında ilk sırada geliyor.
-Telegram: Rus programcı Pavel Durov tarafından geliştirilen Telegram, listedeki diğer uygulamalar gibi çoklu platform desteğine sahip.
-Signal: Tesla ve SpaceX CEO’su Elon Musk’ın da WhatsApp’a alternatif olarak gösterdiği Signal uygulaması, ABD'de kuruldu.
-Discord: Eskiden daha çok oyunculara hitap eden ama son dönemlerdeki güncellemelerle geniş bir kitleye yayılan Discord, ABD menşeili.
-Line: Line, Japonya’nın en çok kullanılan anlık mesajlaşma uygulamalarından biri.
ŞİFRENİZİ ASLA KİMSEYLE PAYLAŞMAYIN
Bu değişikliğin neden AB ülkelerini kapsamadığı konusunda Mezo Dijital Yönetim Kurulu Başkanı ve Dijital İletişim Uzmanı Dr. Nabat Garakhanova, “Dünyanın birçok ülkesinde uygulamaya koyamadıkları bu veri tüccarlığını Türkiye’ye dayatıyor olmaları Türkiye Cumhuriyeti’ni ve kanunlarını çok ciddiye almadıklarını düşündürüyor” derken, verinin günümüzdeki en değerli emtia olduğunun altını çizdi. Garakhanova ayrıca uyarıyor: “İnternet üzerinde yüzde 100 güvenlikten söz etmek ne yazık ki mümkün değil. 2021 tarihinde yayımlanan Whatsapp güncellemesine onay verdiyseniz, asla şifrelerinizi, özel fotoğraflarınızı, ticari yazışmalarınızı bu platform üzerinden paylaşmayınız. Kullanıcılar bu izinleri vermek istemiyorlarsa ki biz de bunu tavsiye etmiyoruz.”
VERİLERİMİZİ KORUMAK İÇİN NELER YAPABİLİRİZ
- Uzmanlara göre uygulamaları kullandıktan sonra yüzde 100 korunma mümkün değil.
- Öncelikle uygulama marketlerinden indirme işlemi yapılırken ürünün lisans sahibi kontrol edilmeli.
- Uygulama indirilirken sözleşme detaylı olarak okunmalı.
- Uygulama hakkında daha önceden yapılmış yorumlar kontrol edilmeli.
- Uygulamanın istediği her bölüme erişim verilmemeli. (Galeri, rehber, ses)
- Konum bilgisi sadece uygulamayı kullanırken açık olmalı.
- Uygulamaların arka planda ne kadar çalıştığı düzenli olarak kontrol edilmeli.
ŞİRKETLERİN EN AZ VERİYİ KULLANMASI GEREKİYOR
Hukukçulara göre bu şekilde hizmet veren kurumların KVKK’ya uyumlu hareket etmesi gerekiyor ve bu çerçevede genel itibarıyla kanunda yer alan işleme şartlarından kullanıcıların açık rızası, veri sorumlusunun meşru menfaati ya da sözleşmenin ifası şartlarına dayanarak kişisel verilerin işlenmesi söz konusu olabiliyor. Ancak KVKK’ya göre Facebook gibi şirketlerin bir faaliyet için gerekli olan en az veriyi kullanması gerekiyor. Hukukçular ise açık rıza noktasında böyle bir dayatmanın yapılamayacağını, veri sorumlusunun menfaati noktasında da makul bir ölçünün olduğunu belirtiyor. WhatsApp olayında ise bu ölçülerin aşıldığının altı çiziliyor.
