Kuyumcuda emanet sistemi sarsılıyor

Vatandaşların banka yerine kuyumculara paralarını ve altınlarını bırakması, Türkiye'de on yıllardır gelenek haline gelmiş durumda. Ancak bu emanet sistemi, ülkenin içinde bulunduğu ekonomik şartlar nedeniyle sarsılmaya başladı.

 

Emanet para ve altınları alan kuyumcular, bunları başta inşaat ve arsa olmak üzere çeşitli alanlarda değerlendiriyor. Gayrimenkul sektöründeki durağanlık, fiyatların istenilen seviyede artmaması gibi nedenlerle kuyumcular emanet aldıklarını geri ödemede sıkıntı yaşıyor.

Küresel altın fiyatlarının son yıllarda hızla artması da kuyumcuları zora sokuyor. 2016'nın Ocak ayında 106 TL'den satılan altının gramı, günümüzde 410 TL'yi aşmış durumda. Emanet aldıkları birikimleri bu hızlı artış karşısında çeviremeyen kuyumcular ise iflas etmeye başladı.

 

YASTIKALTI RİSKE GİRDİ

En son İstanbul Esenyurt, Beylükdüzü ve Yakuplu'da şubeleri bulunan bir kuyumcu ile Kuyumcukent'teki büyük bir toptancı iflas ettiklerini açıkladılar. Sadece bir kuyumcuda 11 kilogram altın ve 46 milyon TL'nin kayıp olduğu belirtiliyor. Sektör temsilcileri, bu kuyumcuların emanet altınları geri veremedikleri için iflas ettiklerini kaydettiler.

Vatandaşın birikimlerinin bankalar ve ilgili kurumlar dışında saklanması “yastıkaltı ekonomi” olarak ifade ediliyor. Bu yastıkaltı birikimlerin önemli bir kısmını da vatandaşlar kuyumculara emanet ediyor. Özellikle çiftçiliğin geliştiği Balıkesir, Adana, Şanlıurfa ve Konya gibi şehirlerde emanet sistemi daha fazla kullanılıyor. Vatandaşlar, birikimlerini 1, 5 veya 10 yıllık dönemler için belirli bir kâr karşılığında kuyumculara emanet ediyor.

GURBETÇİLER ETKİLİ

Kuyumcuya emanet sistemini yurtdışında yaşayan gurbetçiler de kullanıyor. Avrupa'daki vergi sistemine yakalanmak istemeyen gurbetçiler, birikimlerini döviz olarak Türkiye'ye getirip, kuyumcularda değerlendiriyorlar. Bu yıl pandemi nedeniyle gurbetçilerin gelememesi, kuyumculara hem emanet kaynak akışının kesilmesine hem de normal satışların düşmesine neden oldu. Türkiye'de ve Avrupa'da düğünlerin salgın nedeniyle yapılamaması, yaz sezonunda kuyum sektörünü büyük gelir kaybına uğrattı.

BDDK VATANDAŞI UYARMIŞTI

Kuyumculara emanet edilen para ve değerli madenler konusunda Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) bu yılın başında yaptığı açıklamada vatandaşları uyararak, mağdur olabileceklerine dikkat çekmişti. Kuyum sektöründe faaliyet gösteren bazı işletmeler üzerinden yüksek kazanç vaadiyle nakit para ve kıymetli maden toplanarak mağduriyetler oluşturulduğu belirtilen açıklamada, vatandaşlardan, tasarruflarını kurum ve diğer ilgili merciler tarafından yetkilendirilen finansal kuruluşlarda değerlendirilmeleri istendi.