İşverenin fona katkı payı, iki katına çıkıyor

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ön bilgilerini verdiği normale dönüş döneminde uygulanacak İstihdam Kalkanı paketinin detayları netleşmeye başladı. Ekonomik kriz dönemlerinde istihdamı koruma amaçlı kullanılan İşsizlik Sigortası Fonu, bu dönemde daha etkin kullanılmaya devam edilecek.

Anadolu Ajansı’nın haberine göre İşsizlik Sigortası Fonu’nda halen yüzde 2 olan işveren katkısının iki katına çıkarılarak yüzde 4’e yükseltilmesi öngörülüyor. Edinilen bilgilere göre ise bu artış kademeli olarak yapılacak. Yani yasal düzenleme yürürlüğe girdiğinde önce yüzde 2.5 veya yüzde 3, ardından sırasıyla yüzde 3.5 ve yüzde 4’e çıkarılacak. Özellikle COVID- 19 döneminde çok etkin kullanılan İşsizlik Sigortası Fonu’nda mayıs ayı itibarıyla 127 milyar 335 milyon lira para birikmişti. Aynı ay 5 milyar 340 milyon lirası kısa çalışma ödeneği desteği olmak üzere fondan yapılan harcama tutarı ise 8 milyar 620 milyon lira olmuştu.

Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk’un, önceki gün duyurduğu İstihdam Kalkanı paketinde verilecek destek unsurları da netleşmeye başladı. Buna göre işten çıkarma yasağı olarak bilinen ve çalışanların ücretsiz izne gönderilmesi durumunda ücretinin İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılandığı sistem 3 ay daha uzatılacak.

69 bin işveren kısadan tam çalışmaya döndü

Öte yandan COVID-19 döneminde yararlanma şartları, yasal düzenlemeyle kolaylaştırılan kısa çalışma ödeneğinde 3 milyon 200 binin üzerinde sigortalı için yararlanılmıştı. Normalleşmenin başlamasıyla birlikte, bu işçilerin bir kısmı da tekrar tam zamanlı çalışmaya başladılar. Dün itibarıyla kısa çalışma sisteminden tam çalışma esasına geçen işletme sayısı 69 bin, çalışan sayısı ise 400 bine ulaştı.

2019 yılı Ocak ayı ile işten çıkarmanın yasaklandığı nisan ayı sonuna kadar işten çıkan bir kişinin, tekrar aynı işyerinde tam zamanlı çalışmaya başlaması halinde, bu işverene prim desteği sağlanacak. Eğer işveren, aynı dönemde çıkarılan kişiyi tekrar alıp çalıştırmasa bile ücretsiz izin desteğinden yararlanabilecek.

Düzenleme yasalaşırsa, işsizlik ödeneği alırken 3 ay içinde yeniden işe dönen kişiler, 12 ay kesintisiz çalışırsa, bunların işsiz kaldığı dönemlere ilişkin emeklilik primleri İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanacak.

İlave edilen istihdamın maliyetinin %40’ı karşılanacak

2019 yılı Ocak ayından bu yana geçen dönemdeki en düşük sigortalı sayısının esas alınacağı başka bir uygulama ile de bunun üzerine yapılan her istihdamın, ücret dahil masrafının yüzde 40’ı yine fondan karşılanacak. Yeni dönemde, 25 yaş altı ve 50 yaş üstü istihdamında özel destekler sağlanacak. Buna göre 25 yaş altında olup, 1 ay içinde 10 günden az çalışanların iş kazası ve meslek hastalığı sigortası fondan karşılanacak. Bu kişiler kalan primleri isteğe bağlı olarak ödeyebilecek. 50 yaş üstünde tam zamanlı çalışırken, kısmi çalışmaya geçen kişiler için ise gelir vergisi istisnası sağlanacak. Bunların kalan döneme ilişkin emeklilik primleri ödenecek.

Kıdemin 19 günü alınacak, kalan 11 gün fonda birikecek

Anadolu Ajansı haberine göre kamuoyunda bir süredir tartışılan kıdem Tazminatı Fonu ve Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi, üzerinde çalışılan şekliyle hayata geçirilirse, tazminat almaya hak kazana işçi işten ayrılırken, her bir yıl için 19 günlük kıdem tazminatı alacak. Kalan 11 günlük kısım ise fon hesabında tutulacak. Bir çalışanın iş veya hizmet sözleşmesi, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebeplerle sona ererse çalışılan iş yerindeki süreler için işveren katkı payı ile devlet katkısı toplamının yüzde 50'si TES sigorta hesabına aktarılacak, yüzde 50'si çalışanın hesabında kazanılmış hak olarak tutulacak. Çalışan istifa ettiğinde bireysel fon hesabındaki tutarlar kazanılmış hak olarak kendisinde kalacak. İş veya hizmet sözleşmesi 1 yıldan daha az sürede ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebeplerle veya istifa yoluyla sona ermişse çalışanın işveren katkı payı ile devlet katkısı toplamının yüzde 50'si TES sigorta hesabına aktarılacak. Her ne durumda olursa olsun çalışanın kendi katkısı bireysel fon hesabında birikecek.

TES sigorta hesabına aktarılacak tutar, varsa hukuki süreç kesinleşinceye kadar çalışanın hesabında blokeli olarak bekletilecek. 60 yaşını doldurmamış katılımcılara, ilk konut edinimi, evlilik (bir kereye mahsus), ağır hastalık ve işsiz kalınması (bir defaya mahsus/ sözleşmenin nasıl sona erdiği önemli olmayacak) sebeplerinden her biri için başvuru tarihi itibarıyla bireysel TES hesabında bulunan birikim tutarının yüzde 10'unu (ödeme oranı) geçmemek üzere talebi halinde defaten ödeme yapılabilecek. Çoklu yararlanma halinde kısmi çıkış ödeme oranlarının toplamı yüzde 20'yi geçemeyecek. Katılımcı, 60 yaşını tamamladıktan sonra emekli olmaya hak kazanacak. Talepte bulunanlara emeklilik hesabındaki birikimlerinin yüzde 25'ini geçmemek üzere defaten ödeme yapılabilecek. Ödeme oranı toplamı (emeklilik ve kısmi çıkış toplamı) yüzde 30'u geçemeyecek. Kalan tutar aylık olarak ödenecek. Emekliliğe hak kazanan katılımcıya, bireysel TES hesabındaki birikimlerin, programlı geri ödeme veya yapılacak yıllık gelir sigortası sözleşmesi kapsamında ödenmesi esas olacak.