Roubini: 10 yıl boyunca ‘daha büyük buhran’ kaçınılmaz

Project Syndicate için kaleme aldığı makalesinde 1929-1932 dönemindeki Büyük Buhran’a gönderme yapan 'kahin' lakaplı Nouriel Roubini, “Önümüzdeki 10 yıl boyunca daha büyük bir buhran kaçınılmaz” dedi ve bu öngörüsünün nedenlerini 10 maddede açıklıyor.

Borç krizleri kitlesel iflaslara yol açacak

Covid-19 ile mücadele kapsamında alınan önlemler birçok ülkede yüksek seviyelerde olan kamu borçlarını sürdürülemez bir konuma taşıyor. Bütçe açıkları ciddi şekilde artırıyor. Bunun yanı sıra, bireyler ve şirketler düzeyinde yaşanan gelir kayıpları, özel sektör borçlarının da sürdürülemez seviyelere geleceğini gösteriyor. Bu durumun kitlesel iflaslara yol açması kaçınılmaz gibi görünüyor.

Yaşlı nüfuslar patlamaya hazır bomba gibi

Gelişmiş ekonomilerdeki yaşlanan nüfus her an patlamaya hazırlanan bir bomba gibi. Covid- 19 krizi sağlık sistemleri için daha fazla harcama yapılması gerektiğini ortaya koydu. Bu da gelişmiş ekonomilerin önümüzdeki dönemde yaşlı nüfus için daha fazla fon yaratmak zorunda kalacağı anlamına geliyor.

Deflasyon riski artacak

Deflasyon riski hızla artıyor. Salgın; ekonomik durgunluğun yanı sıra, emtia fiyatlarında da ciddi düşüşlere neden oluyor. Bu durum ücretlerde deflasyona neden olurken, borç ve iflas riskini artırıyor.

Para birimleri değer kaybedecek

Merkez bankaları deflasyonla mücadele etmeye ve faiz oranlarının artışı riskini önlemeye çalışırken, para politikaları geleneksel formların dışına çıkacak. Hükümetler, krizin etkilerini hafifletmek için kısa para basmaya ihtiyaç duyacak. Küreselleşmenin sekteye uğraması ve korumacı politikalarda izlenen yükseliş, stagflasyonu kaçınılmaz hale getirecek.

İşsizlik artacak, ücretler düşecek

Dijitalleşme ekonomiyi yeniden şekillendirecek. Milyonlarca insan işini kaybedecek veya daha az ücret karşılığında çalışmak zorunda kalacak, gelir ve servet eşitsizliği artacak. Tedarik zincirlerinde yaşanabilecek şoklara karşı, gelişmiş ekonomiler üretimlerini düşük maliyetli bölgelerden kendi ülkelerine çekecek. Bu durum maliyetlerin artmasına neden olurken, istihdamı desteklemeyecek. Tam tersine, otomasyon artacak, ücretler üzerinde aşağı yönlü baskı oluşacak. Popülizm, milliyetçilik ve yabancı düşmanlığı artacak.

Küreselleşmede geri adım atılacak

Salgın, küreselleşmede geri adım atılmasına neden olacak. ABD ve Çin, daha hızlı ayrışacak. Bir çok ülke korumacılık önlemleri artacak. Salgın sonrasında ürünlerin, hizmetlerin, sermayenin, emeğin, teknolojinin, verinin ve bilginin dolaşımı üzerindeki kısıtlamalar daha da sıkılaşacak.

Popülizm yükselecek

Demokrasi adına da kayıplar verilecek. Ekonomik zayıflıklar, kitlesel işsizlik ve artan eşitsizlikler popülist liderlere yarayacak. Artan ekonomik güvensizlik ortamında, yabancıları krizin sorumlusu olarak gösterme eğilimi güçlenecek.

ABD ile Çin arasındaki ayrım güçlenecek

ABD ile Çin arasındaki jeostratejik uzaklaşma hız kazanacak. İki ülke arasında ticaret, teknoloji, yatırım, bilgi ve para politikalarına yönelik ciddi ayrışmalar gündeme gelecek.

Yeni bir soğuk savaş yaşanabilir

Diplomatik ayrılıklar, ABD ile rakipleri Çin, Rusya, İran ve Kuzey Kore arasında yeni bir soğuk savaşa neden olacak. ABD başkanlık seçimlerinin yaklaşmasıyla, siber savaş riskinde da artış gündeme gelebilir. Teknoloji; geleceğin endüstrilerinin kontrolünde ve salgınlarla mücadelede kilit silah... Özellikle ABD’de teknoloji şirketleri ulusal güvenlik sisteminde daha fazla rol üstlenecek.

İklim krizinin boyutları daha yıkıcı olacak

Salgınlar gibi iklim krizinin de kaynağı insan. Kötü sağlık ve hijyen standartları, doğal sistemlere zarar verilmesi, yaşadığımız tüm bu felaketlerin temel nedenleri arasında. İklim krizinin olumsuz etkileri önümüzdeki yıllarda çok daha ciddi ve yüksek maliyetli boyutlara ulaşacak.