Petrol fiyatlarındaki düşüş yaradı! Türkiye adım adım hedefe ilerliyor

İşte Kavcıoğlu'nun o yazısı;

Türkiye, 2018 yılındaki kur atakları sonucu %20,3 ile tekrar yüksek enflasyon sarmalına girmişti. Ancak, hazırlanan YEP ve OVP’de belirtilen hedeflerin gerçekleştirilmesiyle, kısa bir süre sonra enflasyonda tekrar aşağı doğru bir iniş yakalanmış ve 2019 yıl sonu itibariyle %11,84 seviyelerine kadar gerilemişti.

2020 yılı için TCMB’nin OVP’de belirtilen hedef enflasyon ise %8,2 idi. Ancak, ülkemizi de önemli derecede etkileyen Kovid-19 virüs salgını nedeniyle işyerlerinin kapatılması, insanların hayatlarını evlerinde devam ettirmeye çalışmaları ve dışarı çıkma yasakları sosyal hayatı iyice sıfırlayınca, doğal olarak harcamalar da minimum düzeye indi. Üretimin düşmesi ile birlikte iç talebin çok düşmesi, enflasyonu da ister istemez etkiledi.

TCMB Başkanı Murat Uysal geçen hafta enflasyon raporunu açıkladı. Yaptığı toplantıda, enflasyonu etkileyen tüm unsurlar ışığında yılsonu TÜFE tahminlerini %8,2’den %7,4’e indirdiklerini açıkladı. Uysal, yıllık enflasyondaki düşüşün Temmuz ayından itibaren hızlanacağını da ayrıca ifade etti. Ayrıca, enflasyon oranını aşağı yönlü güncellemede, yakın dönemde belli sektörlerde üretime ara verilmesi ve iş yerlerinin kapalı olması gibi arz yönlü unsurların etkisini de dikkate aldıklarını söyledi.

Dün açıklanan Nisan ayı enflasyon oranı aylık %0,85 artış gösterdi ve yıllık enflasyon oranı Mart ayındaki %11,86 seviyesinden %10,94’e geriledi. Petrol fiyatlarındaki düşüş ve talepteki azalmaya rağmen gıda fiyatlarındaki artış enflasyonun aylık bazda tahminlerin bir tık üzerinde gerçekleşmesine neden oldu. Peki Nisan ayı enflasyonunun bir önceki ayın biraz üzerinde gerçekleşmesinden sonra güncellenen yıl sonu enflasyon oranı ne kadar gerçekçi?

Salgınla mücadelede alınan sosyal mesafe önlemlerinin etkisiyle belli sektörlerde üretime ara verilmesi ve çoğu ülkede mağaza, restoran gibi işyerlerinin kapatılması ekonomileri tamamen durma noktasına getirdi. Karantina politikaları, piyasaların hem arz hem de talep tarafında ciddi küçülmeler meydana getirdi. Kovid-19 salgınının sürdüğü Mart 2020 enflasyon oranları dikkate alındığında, yıllık enflasyon oranları birçok ülkede düşüş gösterdi. Bu salgının görünür etkilerinden birinin enflasyon oranlarında olacağı tahmin ediliyordu. Bu nedenle, farklı sektörlerde farklı fiyat hareketlilikleri nedeniyle kısa vadede bir enflasyon yükselmesi beklenmiyor.

Ayrıca, Çin gibi üretim üssü olan bir ülkede ve birçok diğer ülkede üretimlerin durması, alışverişlerin durması, ulusal ve uluslararası seyahatlerin gerçekleşmemesi de petrol tüketimini oldukça azalttı. Tüketimin düşmesiyle azalan ham petrol talebi, fiyatlarda beklentilerin çok üstünde düşüşler görülmesine neden oldu.

Petrol fiyatlarına ilişkin olarak fiyatlamaların bu yıl varil başına ortalama 30 dolar/varil olması bekleniyor. Özellikle ülkemiz için petrol fiyatlarındaki sert düşüşün devam etmesi halinde, fatura bazlı olarak enerji ithalatında önemli ölçüde azalış sağlanacak ve bu da ekonomik verilere olumlu yansıyacaktır.

Petrolün varil fiyatında yıllık ortalama her 10 dolarlık düşüş ekonomiye 4 milyar dolardan fazla katkı sağlıyor. 30 dolarlık düşüşün olduğunu ve devam ettiğini düşünürsek Türkiye’nin enerji ithalatında yaklaşık 12 milyar dolarlık olumlu bir etki olacaktır. Dolayısıyla benzin fiyatları da olumlu etkilenecek ve enflasyon oranını 0,5-1 puan kadar aşağıya çekecektir.

Hatırlanacağı gibi TCMB, salgının başlaması ile genişletici para politikası adımları atmaya başladı. Hem bankalara yarattığı kredi imkanlarıyla hem de açık piyasa işlemleriyle parasal genişlemeye gittiğini izliyoruz. TCMB’nin bu adımları enflasyonu olumsuz etkileyebilir ancak, şu an istihdam ve firmaların ayakta kalması daha öncelikli. Salgının iyi yönetilmesiyle bu dönemin en az zararla geçiştirilmesi ilk hedef olmalı. Sonrasında tekrar para arzını dolayısıyla enflasyonu kontrol altında tutacak para politikası, bütçe açığını azaltıcı maliye politikaları eşgüdümlü olarak uygulanabilir.

Kısa vadede daralan talep ve ham petrol fiyatlarındaki gerilemenin yaratacağı aşağı yönlü baskı, kurdan gelen yukarı yönlü baskıdan daha büyük olacaktır. Dolayısıyla, TL’de görülen değer kaybına karşılık, petrol ve emtia fiyatlarında yaşanan düşüşler ve talep koşullarında azalma nedeniyle, bu yıl hedeflenen enflasyon oranının gerçekleşme ihtimali yüksektir.