Petrol fiyatında yüzde 210 bin artış nasıl olur?

Dün petrol fiyatlarında tarihi bir gün yaşandı. ABD'de Batık Teksas tipi (WTI) ham petrolün gösterge fiyatı negatif 37 dolara kadar düştü. Bu tarihte görülen en düşük seviye oldu.

Söz konusu fiyatlamada hem talep düşüşü hem de petrol piyasasının spekülatif yapısı etkili oldu. Fiyatlar sıfırın altına indiğinde inen aslında mayıs ayı kontratları oldu. Bugün itibarıyla elinizde mayıs ayı WTI kontratı varsa artık gelecek ay fiziki olarak 1000 varil petrol teslim alacağınız anlamına geliyor. Söz konusu kontratlarda her ayın 25'inden dört gün önce uzlaşmaya varılıyor. Ayın 25'i tatil gününe rastlarsa, bu tarih 25'inden önce tatil olmayan güne göre belirleniyor. 25'i bu ay cumartesiye rastladığı için uzlaşma tarihi 24 Nisan'dan 4 gün öncesi yani 20 Nisan oldu. 

Dün görülen fiyat kontratlarda varil başına uzlaşılan fiyat oldu. Koronavirüs sebebiyle talebin düşmesiyle ABD'de rafineriler faaliyetlerini bir hayli yavaşladı. Bu da rafinerilerin ellerinde ham petrol stoku oluşmasına neden oldu. ABD'de bazı rafineriler kendi tesislerinde yer kalmadığı için tanker kiralayıp petrolü gemilerde depolamaya başladı. 

Rafinerilerin yeni alım yapmaması sebebiyle ABD hafif ham petrolünün teslimat noktası olan Cushing, Oklahoma başta olmak üzere ABD depolama tesislerinde tutulan petrol hacmi yükseldi. 

Yani mayıs ayında bir anda talep patlaması yaşanmassa dünyada, ABD'de petrolü depolayacak yer bulmak bir hayli zor olacak. Petrolü koyacak yer olmaması sebebiyle dün elinde mayıs ayı kontratı bulunanlar bunlar nihayete ermeden dün acele bir şekilde ellerinden çıkarmaya çalıştı. Fiyat eksiye düştü. Yani petrol üreticileri ellerindeki malı alanlara para ödeyecek hale geldi.

Bugün çeşitli platform veya sitelerden WTI varil fiyatına baktıysanız bir anda yüzde 210 binlik bir artışla fiyatların 21 doların üzerine çıktığını görmek sizi şaşırtmış olabilir. Bu değişim bir anda petrol talebinin artması sebebiyle değil haziran kontratlarının fiyatı belirlemesi sebebiyle yaşandı. 

HAZİRAN KONTRATINDA YÜZDE 8 DÜŞÜŞ

Hazira kontratlarında dün yüzde 8 civarında bir düşüşler yaşandı. Bu düşüş talepteki azalmayla ilişkiliydi. Ancak en azından şu an için haziranda petrolü depolama sorunu yaşanacağı düşünülmüyor olacak ki mayıs fiyatları görülmüyor.

ABD'de yaşanan fiyat dalgalanması özetle teknik bir meseleden kaynaklandı. Daha gerçekçi, yani arz-talep dengesinin daha düzgün belirlediği Brent petrolün varil fiyatı ise 25 dolar civarında seyrediyor. Brent petrol ağırlıklı olarak denizde çıkarıldığı için tankerlerle hızlıca talebin arttığı bölgelere sevkiyat yapılabiliyor. Dolayısıyla Bren petrolde henüz bir depolama krizi yaşanmadı. Ancak bu yaşanmayacağı anlamına gelmiyor.