Enflasyon rakamları Türkiye ekonomisi için ne söylüyor?

Görüşlerine başvurduğumuz Dr. Ahmet Yarız, enflasyon rakamlarındaki gelinen son tabloyu yorumladı. 2004-2019 dönemi içindeki on beş yıllık enflasyon verilerini analiz eden Dr. Ahmet Yarız, 15 yıllık süreçte yaşanan gelişmeleri değerlendirdi.

Yarız analizinde şu ifadelere yer verdi:

Haziran 2004-2019 dönemi içindeki on beş yıllık veriler analiz edildiğinde işlenmemiş gıda ve enerji fiyatlarının enflasyon hesaplamasında belirleyici olduğu görülmektedir. Her iki grubundaki fiyat hareketleri enflasyonda aşağı veya yukarı yönlü hareketleri tetiklemektedir.

 

Her iki grupta da fiyat hareketlerinin TÜFE’nin üzerinde veya altında kaldığı dönemler görülmüştür. Fiyat artışları enerji tarafında 2007-2009-2014-2015 yıllarında ve işlenmemiş gıda tarafında ise 2008-2011-2016 yıllarında TÜFE’nin altında gerçekleşmiştir.

 

2006 yılından beri hesaplanan ÜFE 2008-2001-2017-2019 dönemleri dışında genel olarak TÜFE’nin altında gerçekleşmiştir. Özellikle 2016 yılının son çeyreğinde döviz fiyatlarının tetiklemesiyle hızlı artan ÜFE Eylül 2018’de tarihi bir rekor kırarak TÜFE’nin iki katı değerlere ulaşmıştır.

Haziran verilerine göre ÜFE (% 25,04) ve TÜFE (%15,72) arasında dokuz puanın üzerinde bir enflasyon farkı bulunmaktadır. Bir başka ifadeyle üreticiler (ağırlıklı olarak iç talepteki zayıflık vb.) çeşitli nedenlerle fiyatlarını artıramamışlar ve maruz kaldıkları maliyet artışlarının bir bölümünü satış fiyatlarına yansıtamamışlardır. İç talepteki zayıflık nedeniyle maruz kalınan maliyet artışlarının, ekonomik büyümeye bağlı olarak iç talepteki canlanma ile birlikte fiyatlara yansıtılması bir başka ifadeyle ÜFE-TÜFE farkının kapanması beklenmektedir.