Dev şirketten Türkiye'ye 2 milyar dolarlık yatırım

Gahramanov, Bakü’de düzenlenen 26’ncı Hazar Petrol ve Gaz Fuarı'nda gündeme ilişkin soruları yanıtladı.

Güney Gaz Koridorunun bin 850 kilometrelik parçası olan Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı (TANAP) ve Avrupa ayağı Trans Adriyatik Boru Hattı'ndaki (TAP) son gelişmelerin sorulduğu Gahramanov, Güney Gaz Koridoru'nun Azerbaycan gazını Avrupa'ya taşımak için yapılan 40 milyar dolarlık bir yatırım olduğunu söyledi.

Gahramanov, Güney Gaz Koridoru'nun Azerbaycan'daki üretim noktasından Türkiye'de Eskişehir'e kadar olan kısmının tamamlandığını ve TAP'ın da son aşamada olduğunu dile getirdi.

Geçen yıl haziran ayında devreye alınan TANAP'tan şimdiye kadar 2 milyar metreküp doğal gazın Türkiye'ye geldiğini ifade eden Gahramanov, bu miktarın yıl sonuna kadar 4 milyar metreküpe çıkacağı bilgisini paylaştı.

Gahramanov, Azerbaycan gazının Avrupa'ya ticari olarak gönderilmesinin ise gelecek yılın ortasını bulacağını açıkladı.

Bunun için TAP'ın tamamlanmasını beklediklerini kaydeden Gahramanov, "TAP'ta gelecek yıl inşaat bitecek ve boru hattı 6 ay test aşamasında çalışacak. Sonrasında ise ticari gaz akışı başlayacak. Böylece, toplam 16 milyar metreküplük kapasitenin 6 milyar metreküpü Türkiye'de kalacak, 10 milyar metreküpü de Türkiye-Yunanistan sınırından başlayarak İtalya'ya gidecek." diye konuştu.

Gahramanov, Irak veya Doğu Akdeniz gazının TANAP'a eklenmesi gibi seçeneklerin hala masada olup olmadığını yönündeki soruyu, "Irak veya Doğu Akdeniz gazının TANAP'a bağlanması olasılıkları hep konuşuluyor ama sadece bizim verebileceğimiz bir karar değil. İlk önce Türkiye Cumhuriyeti’nin bu konuyla ilgili bir karar alması gerekir. Şu anda, Bakanlık ve Cumhurbaşkanlığına bunun için bazı şirketlerin başvuru yaptığını biliyoruz. Bize henüz bir karar iletilmedi ama boru hattı bu tür ilavelere müsait bir şekilde inşa edildi. Şu anda 16 milyar metreküplük gaz taşıma kapasitesi olan TANAP'ta, sadece yeni kompresör istasyonları eklenerek bu kapasite 31 milyar metreküpe kadar çıkarılabilecek." şeklinde yanıtladı.

"STAR, ağır petrolle de çalışabiliyor"

STAR Rafineri'de gelinen son aşamaya ilişkin soru üzerine Gahramanov, rafinerinin hiçbir problem olmadan tam kapasiteyle çalıştığını aktardı.

Gahramanov, mazot (dizel) ve jet yakıtı üretimlerini Türkiye pazarına satmaya başladıklarını ve gelecek ay da petrokok satışının gerçekleşeceğini belirtti.

SOCAR Türkiye olarak İstanbul Havalimanı'na yıllık 700 bin tonluk jet yakıt tedariki yapacaklarını kaydeden Gahramanov, rafineriye şu ana kadar petrolün hangi ülkelerden ve ne kadar alındığı yönündeki soru üzerine, şunları söyledi:

"Biz ilk olarak, Azeri petrolünü aldık ama sonrasında rafineride Rus petrolünü işledik. Bunu da rafineri test aşamasından geçerken tek tip bir petrol kullanmak için yaptık ki eğer bir sorun çıkarsa petrolden mi tesisten mi diye düşünmeyelim. Petrolleri karıştırsak ve sorunlar yaşasaydık, tam olarak sorunun nereden kaynaklandığını anlamayabilirdik. Rafineride, şu ana kadar 1,5 milyon ton ham petrol işledik. Yıl sonuna kadar 8 milyon ton ham petrol işlemeyi planlıyoruz. Gelecek aydan itibaren, Irak petrolü de almaya başlıyoruz. Basra'dan alacağız."

"Amerikan yaptırımlarına karşı bir girişimde bulunmak istemiyoruz"

Gahramanov, rafinerilerin belli bir petrole göre uyumlu olmasının bir kısıt yaratıp yaratmadığının sorulması üzerine, piyasa bakımından bazı kısıtlar yaşanabileceğini ifade etti.

Özellikle mevcut durumda ABD’nin İran'a uyguladığı yaptırımlardan dolayı İran petrolünü kullanan rafinerilerde sorun yaşanabileceğine dikkati çeken Gahramanov, "Ekonomik olarak bizim için uygun olsa çok ağır bir petrol olan Venezüela petrolüyle bile rafineriyi çalıştırabiliriz. Teknik olarak hiçbir sorun yok. Burada önemli olan ekonomik anlamda alınan karar." değerlendirmesinde bulundu.

Gahramanov, STAR Rafineri'nin Türkiye pazarındaki ihtiyacı karşılayacağını ama bazı petrokimya ürünlerinde ihracat yapacağını belirtti.

Şu anda STAR Rafineri'nin 250 bin tonluk petrokimya ürününün Petkim'de kullanıldığını kaydeden Gahramanov, rafinerinin petrokimya ürünlerinde 750-790 bin ton bandında üretime kadar çıkabileceğini ve bu miktarın 500 bin tonunu da ihraç edeceğini anlattı.

Gahramanov, "İran'da akaryakıt sektöründe sorunlar olduğu biliniyor. STAR Rafineri'den bu ülkeye ihracat olabilir mi?" sorusu üzerine, "Biz, ABD yaptırımlarına karşı bir girişimde bulunmak istemiyoruz. Çin de artık İran ile ilişkileri bozdu. Bu biraz küresel de bir problem. Bizim İran ile ne Azerbaycan ne de Türkiye olarak hiçbir problemimiz yok ama ekonomi bakımından şu anda İran ile böyle bir ilişki imkansız gibi." dedi.

2 milyar dolarlık yeni petrokimya yatırımı 

Türkiye'de akaryakıt dağıtım şirketi arayışı içerisinde oldukları hatırlatılan Gahramanov, yatırım planlarında ilk sırada petrokimya, ikinci sırada doğal gaz ve doğal gaz dağıtımı, üçüncü sırada ise akaryakıt dağıtımının olduğunu aktardı.

Gahramanov, akaryakıt dağıtımı sektöründe iyi bir fırsat çıktığında konuyu değerlendireceklerini belirterek, sözlerini şöyle tamamladı:

"Bizim her şirketle ilgili bilgimiz var ama şu anda önceliklerimiz arasında değil. İlk sırada petrokimya sektörü geliyor. Bu alanda ikinci yatırımı yapmak için BP ile bir projemiz var, çalışıyoruz. Hızlı da ilerliyoruz. Nihai yatırım kararını gelecek yılın ilk çeyreğinde almayı planlıyoruz. Burada yaklaşık 2 milyar dolarlık bir yatırım söz konusu olacak ve 1,2 milyon tonluk üretim planlıyoruz. Saflaştırılmış teraftalik asit (PTA) ve P-Ksilen (PX) üreteceğiz. Bunlar tamamen ithal edilen ürünler. Bu ürünlerin ithalatını azaltacağız. 2017'de Türkiye'nin petrokimya sektöründen kaynaklı cari açığı 11,5 milyar dolardı. Yeni petrokimya tesisi, Türkiye'nin petrokimya ithalatından kaynaklı 11,5 milyar dolarlık cari açığını yarı yarıya azaltacak. Petrokimya ile ilgili süper teşvik uygulaması var. Ona başvurmak için projenin bitmesi gerekiyor. Bittikten sonra başvuracağız ama kamu ile görüştük, çok sıcak bakıyorlar. Kamu destek olacak. Türkiye'de bu alanda yatırım olmalı. Biz rekabetten korkmuyoruz, yeter ki doğru düzgün rekabet olsun ama ne kadar çok olsa o kadar iyidir. Sonuçta Petkim, Türkiye'nin en büyük petrokimya tesisi ama bugün pazarın yüzde 18'ini karşılıyor. Yani, pazarda yeni petrokimya yatırımları için boşluk var."