Gastronomi ekonomisi ara raporu yayınlandı

Hazır yemek sektöründeki bu değişimde önemli rol oynayan bir diğer faktör de turizm sektöründe yaşanan gelişmelerdir.Hazır yemek sektörü; otel, restoran, ayaküstü (fast-food) restoranlar ve tabldot (kurumsal gıda hizmetleri) olmak üzere dört ana kısımdan oluşmaktadır. Bu sektörün bir diğer adı da Ev Dışı Yemek Sektörü’dür.

Sektörün Yıllara Göre Büyümesi

2011 yılı verilerine göre tüm hazır yemek sektörünün büyüklüğü yaklaşık 15 milyar dolardır. 2006 yılında 5 milyar dolar cirosu olan sektör 5 yılda 3,5 kat büyümüştür. 2015 yılında sektörün büyüklüğü 55 milyar TL’dir.2016 yılında 45 milyar TL’lik ciroda; restoranlar yüzde 35, tabldot yüzde 30, oteller yüzde 20 ve fast-food restoranlar yüzde 15 pazar payı oranına sahiptir. Ekonomik büyüme ve sosyo-kültürel değişimlere paralel olarak fast-food sektörünün pazar payı hızla artmaktadır.

Sektörün Kendini Katlayarak Büyüdüğü Yıllar “2005-2015”

Türkiye’de ev dışı tüketim harcamaları 2015 yılında dünya ortalamasının üç katı üzerinde %11’lik artışla 55 milyar liraya ulaşmıştır. Türkiye şu anda dünyayı çok büyük bir süratle tüketim hızında geçmektedir. Yurt içi üretici fiyatları 2017’de 2016 yılına göre %12,36 artış sergilerken, tüketici fiyatları %10,13 artış gerçekleştirdi. Fiyatlar dengesi arasındaki bu açığa rağmen Türkiye’nin tüketim hızında gerçekleşen artış bireysel borçların artışıyla gündeme gelebilir. Türkiye’de 2011 yılında 25 milyar Türk lirası olan harcama tüketimleri 5 yıl içerisinde 30 milyar Türk lirası büyümüştür.

Sektörün Kara Yılları “2016-2017”

Ev Dışı Tüketim sektörü (EDT), 2015 yılına kadar istikrarlı bir şekilde çift haneli rakamlarla büyüme gösterirken son iki senedir Türkiye'de yaşanan olumsuz gelişmeler EDT sektörünü de etkiledi. 2016 yılında yaklaşık yüzde 25-30 civarında küçülen sektörün 2017 yılında daha önceki yıllardaki performansını gösteremedi. Ev Dışı Tüketim Tedarikçileri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Melih Şahinöz, EDT sektöründeki tüm oyuncuların işletmelerini sürdürülebilir kılmak için gerekli operasyonel ve finansal önlemleri alması gerektiğinin altını çiziyor. EDT sektörü dünyada ve Türkiye’de her yıl gelişme göstermektedir. Türkiye’de ise pazar 2016 yılında yüzde 25-30'lar seviyesinde küçülmesine rağmen toplam cirosu yine 45 milyar TL civarlarında kalmış, bunun en önemli sebebi ise yapılan fiyat artışları olmuştur.

Yeme-İçme Sektörünün Dağılımları

EDT pazarı ABD’de 2.1trilyon TL ile Türkiye’nin 38 katı, Avrupa’da ise 1.6 trilyon TL ile Türkiye’nin 29 katı büyüklüğündedir. Fastfood kanalının payı yüzde 30 ile en yüksek tüketici harcamasının yapıldığı kanal durumundadır. Restoran/cafe yüzde 27 ile ikinci sırada, oteller ise yüzde 13 ile üçüncü sırada yer alırken otellerde yüzde 28’lik bir düşüş hesaplanmaktadır. İstanbul toplam cironun yüzde 41’ini oluştururken Antalya ve İzmir yüzde 15’er pay ile ikinci sırada, Ankara ise yüzde 11 ile üçüncü sırada yer almaktadır. Antalya’da 2015’den 2016’yayüzde 22’lik bir daralma hesaplanmaktadır.

Tüketim harcamalarının çok büyük bir kısmı gıda tüketimlerine yapılmaktadır. Ev dışı tüketim harcamalarının %62’sinin gıda sektöründe yapıldığı ve bu gıda sektöründeki harcamaların %56’sının restoranlar ile fast-food mekanlarında yapıldığı saptanmıştır

2014 Yılında Yeme-İçme Sektörü

2015 yılında 23,8 milyar dolar (50 milyar lira) olan sektörün büyüklüğü GSMH’’da yeri %2,92’dir.

2015 Yılında Yeme İçme Sektörü

Türkiye’de 2015 yılında Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH) 861 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. 2015 yılında hane halkının restoran harcamaları 20.3 Milyar Dolardır (55 milyar Türk lirası). 2015 yılında hanehalkının restoran tüketim harcamalarının GSMH’den aldığı pay ortalama %2,51’tür.

2016 Yılında Yeme-İçme Sektörü

Türkiye’de 2016 yılında hanehalkının ev dışı tüketim harcamaları bir önceki yıla göre yaklaşık %12 oranında gerilemiştir. 2016 yılında hanehalkının restoran harcamaları 15 milyar dolar (45 milyar Türk Lirası) olarak gerçekleşmiştir. Hanehalkının restoran harcamalarının 2016 yılında GSMH’ya oranı %1,9 olmuştur.

2017 Yılında Yeme-İçme Sektörü

Türkiye’de 2017 yılında hanehalkının ev dışı tüketim harcamaları bir önceki yıla göre yaklaşık %14 oranında artmıştır. 2017 yılında hanehalkının restoran harcamaları 14,8 milyar dolar (52 milyar TL) olarak gerçekleşmiştir. Hanehalkının restoran harcamalarının 2017 yılında GSMH’ya oranı 2,14’de yükselmiştir.

2018 Yılında Yeme-İçme Sektörü

2018 yılında yeme-içme sektörü iç pazardaki daralma ve dövizdeki hızlı artış sebebiyle daralmıştır. Sektörün büyüklüğü TL cinsinden değişmese de, bir artış da kaydedilememiştir. 2018 yılında sektörün 10,4 milyar dolar (50 milyar TL) ciro ile kapattığı tahmin ediliyor. Yeme-İçme Sektörünün GSMH’ya oranı %1,7 olarak gerçekleştirildiği tahmin ediliyor.

Türkiye’de Gastronomi Turizmi

Yabancı turistler toplam harcamalarının %20'ini yeme-içmeye ayırırken, Gastronomi turistleri toplam harcamalarının %27' sini yeme ve içmeye harcamaktadırlar.
Gastronomi turistleri tatilleri boyunca harcadıkları ortalama 945 doların 259’unu yeme-içmeye ayırdıklarını belirtirken, diğer turistler harcadıkları ortalama 837 doların 171’ini yeme-içme amacıyla harcadıklarını belirtmişlerdir. Gastronomi turistleri, yeme-içmeye diğer yabancı turistlerin 1 buçuk katı daha fazla para harcamaktadırlar. Bu da Gastronomi turizminin yabancı turistlerden elde edilen gelirleri artırmak için iyi bir çözüm sunduğunu göstermektedir.

Sonuç

Türkiye’de Gastronomi Ekonomisi üzerine yaptığımız araştırma sonucunda, hanehalkının satın alma gücünün gelişimi ile sektörün gelişimindeki büyüme ilişkisini tespit ettik. Türkiye’de alım gücü ne kadar yüksek olursa, Türkiye Halkı o kadar çok restoran harcamasında yapmaktadır. GSMH’nın ve SAGP’nın artışı sektörün gelecek yıllarda kaderini belirleyecek gibi gözüküyor. Kültür Ekonomisi’nin en büyük segmenti olan Gastronomi Ekonomisi’nin gelişimini etkileyen bir diğer önemli konu ise enflasyondur. Türkiye’de hayat pahalılığı son 15 yıla baktığımızda en yüksek dönemini geçirmektedir. Bu elbette yalnızca enflasyonla açıklanacak bir durum değildir. Ülkemizde ithal ve yerli mallara çok yüksek vergiler uygulanmaktadır. Bu gelişmelerde alım gücünü azaltmaktadır. Türkiye için Ne yazık ki 2016,2017 ve 2018 yılları istenilen seviyelerde kapanmamıştır. Ülkemizde gerçekleşen olaylar sektörü doğrudan etkilemiştir. Türkiye Ekonomisi iç ve dış politik etmenlerden ve terörden oldukça olumsuz etkilenmektedir. Türkiye’nin ekonominin her sahasında olduğu gibi Gastronomi’de de ilerlemesi için, mevcut problemlerin iyileştirilmesi gerekmektedir.