Efsane CEO’sunun ani ölümüne soruşturma

50 milyar doları aşan piyasa değerine sahip İtalyan Fiat Chrysler Grubu’nun (FCA) 66 yaşındaki efsane CEO’su Sergio Marchionne’nin 1 yıldır herkesten saklanan rahatsızlığı ve ani ölümü finansal piyasalarda da tartışılmaya başlandı. 2004’te önce Fiat’ı ardından 2009’da Chrysler’i iflasın eşiğinden döndüren çok önemli ve kritik bir yöneticinin sağlık durumunun gizlenmemesi gerektiği, aynı bir muhasebe hatası veya fabrikayı kapatan bir yangın gibi hem çalışanlara, hem hissedarlara hem de kamuoyuna açıklanmasının zorunluluk olduğu belirtiliyor. Yani bir yönetici çalıştığı grup veya işleyiş adına hayati önem taşıyorsa, hastalığın ciddiyeti hakkında daha net açıklama yapılmasının zorunlu olması gerektiği, aksi halde şu anki gibi durumun finansal çevreler açısından karanlıkta kalacağı ifade ediliyor.

KİMSE TATMİN OLMADI

Ama en başından itibaren Sergio Marchionne’nin ciddi sağlık problemleri ve vefatının tüm iş dünyası gibi dev grubun yönetim kurulu için de büyük sürpriz olduğu ortaya kondu. Düşünün ki Fiat’ın kurucusu Giovanni Agnelli’nin torunu olan ve şu an FCA’nin Yönetim Kurulu Başkanı olarak görev yapan John Elkann bile hemen hemen her gün konuştuğu Marchionne’nin sağlık durumu hakkında son ana kadar bilgi sahibi olmadığını açıkladı. Marchionne’nin tedavi görüp hayatını kaybettiği Zürih’teki hastaneden yapılan açıklamada CEO’nun ve ailesinin 1 yıldır durumu bildikleri söylenirken, FCA’dan yapılan resmi açıklamada ise efsane CEO’nun sağlık durumu hakkında bilgi sahibi olmadıkları ve ailesinin son ana kadar kendilerine bilgi vermediği açıklandı. Marchionne’nin yanında olan hayat arkadaşı Manuela Battezzato da ölümünün ardından yaptığı açıklamada ailesinin durumu hakkında şirketi bilgilendirmediğini doğruladı. Bu da 1 yıl önce sigarayı bırakan Marchionne’nin iyileşme umudu olduğunu ve son ana kadar kimseye belli etmeden çalışıp durumunu gizli tuttuğunu ortaya koydu. Ama tüm bunlara rağmen hissedarlar ve yatırım şirketleri tatmin olmadı.

NASIL SAKLANABİLİR?

22 Temmuz’da Marchionne’nin durumunun ciddi olduğunu anlaşılması sonrası acil CEO atanması ve 25 Temmuz’da da vefat etmesi Milano ve New York borsalarına işlem gören şirket hisselerinin yüzde 15’ten fazla kayıp yaşamasına yol açtı. Bu büyük kayıp sonrasında grup için böylesine hayati önemi olan bir yöneticinin sağlık durumunun bilinmemesini sorgulayan hissedarlar ve yatırımcılar, piyasa yapıcıları ve finansal izleme kurumları nezdinde soruşturma başlattı. Bir çok büyük yatırımcının da Marchionne ile ilgili hayati bilgileri gizlediği için FCA’ya dava açmaya hazırlandığı belirtiliyor. Sonuçta bu noktada herkesin kafasındaki soru ise; “Nasıl oluyor da bu kadar önemli bir yöneticinin ciddi sağlık sorunu son ana kadar saklanabilir?”

ZORUNLU AÇIKLAMA YAPTI

En son 26 Haziran’da Roma’da İtalya jandarmasına Jeep marka araçların teslim törenine katılan Sergio Marchionne’nin ertesi gün özel jetiyle önce Cenevre’ye oradan da tedavi gördüğü Zürih’e geçtiği resmi kayıtlarla belli oldu. Bu yolculuğunda kendisine hayat arkadaşı Manuela Battezzato’nun eşlik ettiği belirtilirken, ünlü CEO’nun 2019 yılında emekli olmasının ardından FCA’nın iletişim departmanında çalışan kız arkadaşıyla daha fazla vakit geçirmek için planlar yaptığı da söylendi. Olağandışı bir şekilde, Marchionne’nin Haziran ayının sonundan itibaren şirketten gelen mesajlara bakmayı, çağrılara cevap vermeyi bıraktığı söylendi.

İtalyan internet sitesi Lettera 43, 5 Temmuz’da Marchionne’nin İsviçre’de ameliyat geçirdiğini bildirince, FCA, bu haber üzerine zorunlu olarak açıklama yaparak omuz ameliyatı için gerçekten hastaneye yatırıldığını doğruladı ve kısa bir iyileşme dönemi sonrasında çalışmaya geri dönmesinin beklendiğini bildirdi. Ancak aynı grup 20 Temmuz’da basında Marchionne’nin yerine yeni bir CEO atanacağına ilişkin haberleri de ısrarla yalanladı. Sonuçta 21 Temmuz’da bu atama zorunlu olarak yapıldı.

Sonuçta yatırımcılar ve hissedarlar, Zürih’teki hastaneden Marchionne ve ailesinin 1 yıldır sağlık durumunu bildiklerine ilişkin yapılan açıklamayı dikkate alıyorlar. FCA’nin sağlık durumundan son ana kadar haberdar olmadığını açıklamasına rağmen 5 Temmuz’daki ameliyatın bilgileri dahilinde olmasına şüpheyle bakıyorlar. Marchionne’nin neden öldüğü de gizemini koruyor. Kalp yetmezliği sonucu hayatını kaybettiği açıklanan Marchionne’nin akciğer kanseri mi yoksa başka bir hastalığa mı yakalandığına ilişkin sorular henüz yanıt bulamadı. Tek bilinen günde 2-3 paket sigara ve çok fazla kahve içen Marchionne’nin 1 yıl önce sigarayı bıraktığı...

‘ÇOCUKLAR’ ŞİMDİ NE YAPACAK?

FİNANS çevreleri Fiat Chrysler Grubu’nun bundan sonrasını da tartışmaya açtı. Gruba 14 yılda büyük ivme katan Marchionne’nin FCA için çok parlak bir ışık olduğunu kaydeden analistler, zorunlu olarak Marchionne yerine CEO olan Mike Manley’in işinin zor olduğu yorumlarını yapıyor. Yani şirketin dönemsel sonuçlarından öte Marchionne’nin yokluğunun yaratacağı belirsizlik de yatırımcıların gündeminde. Marchionne, Mike Manley ve Alfredo Altavilla gibi yanında çalışan yöneticileri lanse ederken hep ‘çocuklar’ diye bahseder, onları kendi kararlarını vermesi için desteklerdi. Şimdi FCA Grubu’nda tüm gözler yeni CEO Manley’in üzerine çevrilmiş durumda. Eylül’de hissedarlarla görüşme yapacak Manley’in Marchionne’nin başlattığı ve 2022’de tamamlanacak 5 yıllık şirket planında ne denli başarılı olacağı merak ediliyor

TOFAŞ’TA DA TÜM GÖZLER MANLEY’DE 

SERGIO Marchionne, Türkiye için de büyük önem taşıyordu. Sonuçta 2004’te Fiat’ın CEO’su ve Tofaş Yönetim Kurulu Üyesi olmasının ardından Bursa’nın önemi daha da artmıştı. Marchionne’den önce ağırlıklı olarak hafif ticari araç üretimine dönen Tofaş, önce Linea ardından da Marchionne ve Mustafa Koç’un ortak projesi olan Egea (Tipo) Ailesi’yle yeniden otomobil üreten bir yapıya kavuştu. Tofaş, Marchionne döneminde Ar-Ge yatırımlarını artırırken, Fiat’ın Avrupa’daki iki önemli Ar-Ge merkezinden biri haline geldi.

Tofaş’a çok inanan Marchionne, Bursa fabrikasının direktörünü tüm dünyada üretimin başına getirme planı bile yapmıştı. Akın Aydemir’i önce Amerika’daki en önemli fabrikasının başına getiren Marchionne, bir yıl bile dolmadan Kanada’daki tüm fabrikaların direktörü yapmıştı. Marchionne, Aydemir’i FCA’nin tüm fabrikalarından sorumlu başkan yardımcısı olabileceği sinyalini de adeta vermişti. Tofaş’ın yakın zamanda kompakt sınıfta bir SUV üreteceği, ayrıca Fiat’ın elektrikli otomobil gelişiminde büyük rol alacağı belirtiliyordu. 450 bin adetlik üretim kapasitesine ulaşan Tofaş’ta şimdi gözler Türkiye’yi neredeyse hiç tanımayan Mike Manley’e çevrilmiş durumda. Azlında Manley’in başarısı bir bakıma Tofaş’tan da geçiyor denilebilir.