600 gün sigortası olan o parayı alır

Milliyet Gazetesi Yazarı Cem Kılıç, tüm çalışanları ilgilendiren işşizlik parasıyla ilgili bilinmeyenleri anlattı.

İşte Cem Kılıç'ın o yazısı...

İşsizlik sigortası fonu işsiz kalan kişilerin cam simidi konumundadır. İşsizlik sigortasının kapsamının genişletilmesine yönelik yaklaşımlar bu açıdan çok önemli. Daha fazla işsizin işsizlik sigortasından yararlanmasının sağlanması ve tutarın artırılması fonun etkinliğini artırır.

Bu fondan 4/a’lılar yani eski adıyla SSK’lılar, 506 sayılı kanuna tabi olarak kurulan sandıklara tabi çalışan kişiler, işsizlik sigortasına prim ödemek şartıyla kısmi süreli çalışanlar, taksi dolmuş ve şehir içi toplu taşıma araçlarında ay içerisinde 10 günden az çalışanlar ve isteğe bağlı sigortalılar yararlanabilir. Bu kişiler işsizlik sigortasına prim öderler ve kapsamdadırlar. İşsizlik sigortasından faydalanabilmek için kapsamda olmak yetmez. Hem prim ödeme koşullarını hem de işten çıkış biçimi şartlarını yerine getirmek gerekir.
 
İşsizlik sigortası için kaç gün prim ödemiş olmak gerekiyor?
 
İşsizlik sigortasından yararlanmak için kapsamdaki kişilerin işten ayrılmadan önceki son üç yıl içerisinde, son 120 günü kesintisiz olmak üzere en az 600 gün prim ödemiş olması gerekir. Son üç yıl içerisinde en az 600 gün prim ödememiş kişiler işsizlik parası alamaz. Diğer yandan son 120 gün kesintisiz prim ödemiş olma koşulu için de bazı istisnalar vardır.
 
Son 120 gün içerisinde rapor almış işçi parasını alabilir mi?
 
İşsizlik parası almak için işten ayrılmadan önceki son 120 gün kesintisiz prim ödenmeli. Bazı durumlarda çalışanın ay içerisinde eksik günü olur. Hasta olan ve rapor alan işçinin primi eksik yatar. Yine ücretsiz izin kullanan işçinin de priminde kesinti olur. Son 120 gün kesintisiz prim ödeme şartında istirahat raporu alan, ücretsiz izin kullanan, gözaltına alındığı için eksik günü olan kişilerin eksik günleri dikkate alınmaz. Dolayısıyla, işten ayrılmadan önceki 120 gün içinde raporlu olan işçi son 120 gün kesintisiz prim ödeme şartı bakımından sorun yaşamaz.
 
En fazla kaç ay süreyle veriliyor?
 
Son üç yıl içerisinde son 120 günü kesintisiz olmak üzere en az 600 gün prim ödeyen işçiler 6 ay işsizlik parası alabilirler. Son üç yıl içerisindeki primi 900 gün olanlar 8 ay, son üç yılın tamamında prim ödeyenler ise 10 ay işsizlik parası alabilir. İşsizlik sigortasından en uzun yararlanma süresi 10 ay. 10 ayın üzerinde bir yararlanma söz konusu değildir.
 
İşsizlik parası ne kadar?
 
İşsizlik sigortasından alınacak işsizlik parası, kişinin son dört aylık prime esas kazancının yani SGK’ya bildirildiği brüt ücretinin yüzde 40’ıdır. 2018 yılı için bir kişiye verilecek en düşük işsizlik parası 805.6 TL’dir. Asgari ücretten çalışan bir kişi işsiz kaldığında 805.6 TL işsizlik parası alır. Diğer yandan, işsizlik parasında üst sınır vardır.
 
Bir kişinin brüt ücreti ne kadar yüksek olursa olsun, alabileceği işsizlik parası asgari ücretin yüzde 80’ini geçemez. 2018 yılı için alınabilecek en yüksek işsizlik parası 1.611,8 TL’dir. Bu rakamın üzerinde işsizlik parası ödenmez.
 
Genel sağlık sigortası primleri ne olacak?
 
İşsizlik parası almaya başlayan kişinin genel sağlık sigortası primleri İŞKUR tarafından ödenir. Örneğin, 10 ay boyunca işsizlik parası alan kişi 10 ay boyunca İŞKUR tarafından ödenen genel sağlık sigortası primleri sayesinde sağlık hizmeti alabilir. Diğer yandan, işsizlik parası alan kişinin bakmakla yükümlü olduğu kişiler, yani eşi ve yaş sınırını geçmeyen çocukları ile varsa geçimini sağladığı anne ve babası da bu süre boyunca sağlık hizmetlerinden yararlanabilir.
 
İŞKUR’a başvuru nasıl yapılacak?
 
İşsizlik parası almak isteyen kişilerin İŞKUR’a başvuru yapması gerekir. Bu başvurunun internet üzerinden yapılması da mümkündür.
 
Dolayısıyla, işsiz kalan kişi İŞKUR’a hiç gitmeden de işsizlik parasına başvurabilir. www.iskur.gov.tr adresinden işsizlik parasına başvuru yapılabilir. İnternet üzerinden yapılan başvuru sonrasında gerekli kontroller yapıldıktan sonra kişi işsizlik parasını hak etmişse kendisine işsizlik parası verilmeye başlanır.
 
Peki hangi hallerde işsizlik parası kesilir?
 
İşsizlik parası almaya başlayan kişi yeniden çalışmaya başlarsa, emekli olursa, İŞKUR’un meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitimlerine haklı nedeni olmadan katılmazsa, İŞKUR’un çağrılarına cevap vermezse ve yine İŞKUR’un kendisine teklif ettiği ve son mesleğine ve kazandığı paraya uygun olan, ikamet ettiği yerin belediye mücavir alan sınırları içerisinde kalan bir işi kabul etmezse işsizlik parası kesilir. İşsizlik parası alan kişinin İŞKUR’dan gelen çağrılara uyması, İŞKUR’un sunduğu hizmetleri takip etmesi şarttır.