Çin açısından 2016 zor olacak

Çin ekonomisindeki gelişmeler hakkında AA muhabirine değerlendirmelerde bulunan Çin Xi'an Jiaotong Liverpool Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ahmet Göncü, Çin para biriminin değerinin düşürülmesinin ve genel olarak yüzde 4-5 civarındaki değer kaybının makul ve gerekli bir hamle olduğunu dile getirdi.

Özellikle bu hamleyle ABD Merkez Bankası'na (Fed) bir mesaj verildiğine dikkati çeken Göncü, "Fed'in, gelişmekte olan ülkelerin ABD enflasyonunu baskı altında tutacağı" sinyalini aldığını vurguladı.

Bu nedenle Çin'in hafif bir hamleyle kur savaşları başlatmadan istediği mesajı da verdiğine işaret eden Göncü, şöyle devam etti:

"Ekonomi yönetimi 2015 yılında büyüme hedefi olan yüzde 7'ye ulaşmakta zorlanınca, parasal ve mali genişlemeyle hisse senedi piyasasında balona sebep oldu ve sonrasında hızlı bir düzeltme hareketi gerçekleşti.

Ekonomi yönetimi kur politikasında başarılı olurken iç piyasada parasal politikalarda dozu iyi ayarlamadı. Gelecek yıl, Çin ekonomisi açısından yine pek kolay bir yıl olmayacak. Yüzde 7 hedefinde ısrar etmektense yüzde 6 gibi bir alt sınırın üzerinde büyümeyi tutmalı.

Öte yandan Çin ekonomisinin yüzde 5-6 büyüyor olması hiç de kötü değil yeter ki ekonomi iş yaratma kapasitesini şu anki seviyesinde koruyabilsin. Ekonomi yönetiminin en başarılı olduğu nokta, bu konuya gereken önemi vermesi ve iş yaratacak yeni sektörleri ciddi olarak desteklemesi.

En büyük problem ise borç stokunun ekonomi yavaşlarken daha göze batan bir problem haline gelecek olması. Aslında sadece Çin için değil, global borç stoku büyümeyi teşviklerle artarken, büyümede istenilen sonuçların alınmasının zor olması endişe verici."

"Küresel ekonomideki yavaşlamanın derinleşmesi kaçınılmaz"

Ahmet Göncü, özellikle küresel ekonomideki yavaşlamanın, Çin'in de etkisiyle şiddetlenmesinin kaçınılmaz gibi göründüğünü vurgulayarak, "Avrupa'da da benzer şekilde ek parasal genişleme talepleri artıyor ve ufukta faizlerin yukarı gitme ihtimali yok. Almanya gibi birçok ülkede deflasyonist baskılar şiddetlenmekte" diye konuştu.

2016 yılında Çin ekonomisinin durumunu tahmin edebilmek için öncelikle 2015 yılında ekonomi yönetiminin performansına bakmakta yarar olduğunu belirten Göncü, Çin ekonomisinin 2015'in ilk yarısında yüzde 7 civarında büyüdüğünün altını çizdi.

Hizmetler sektörünün büyümede sanayi sektörüne eşit hatta biraz daha fazla katkı sağlamış durumda olduğunu aktaran Göncü, şunları kaydetti:

"Hizmetler sektörü yaklaşık yüzde 8 büyürken sanayi üretimi yüzde 6 civarında arttı. Dolayısıyla bu ikisinin ortalamasını alırsak şu andaki yüzde 7'lik büyümeyi elde ediyoruz. Ancak önümüzdeki yıllarda sanayi büyümesi daha da aşağı düşerken hizmetler sektörü işgücü yaratmaya ve büyümeye devam edecek gibi görünmekte.

Çin Merkez Bankası 2015 yılında faiz ve bankaların zorunlu karşılık oranlarını indirerek ekonomideki likiditeyi artırdı. Özelikle para arzının yıllık yüzde 15'ler civarında artıyor olması ekonomide likiditenin bol olduğuna işaret ediyor."

"Çin, para biriminde hızlı bir değer kaybına karşı"

Ahmet Göncü, Çin Merkez Bankası'nın 2015 yılında dört faiz indirimine giderek gösterge niteliğindeki yıllık faizleri yüzde 5,6'dan yüzde 4,6'ya indirdiğini anımsatarak, bu hamleleri kısa vadeli fonlamalarla ve zorunlu karşılık oranlarını indirerek desteklediğini anlattı.

Öte yandan Yuan'ın değerinin dolara karşı 2015 genelinde yaklaşık yüzde 4-5 civarında düştüğünü belirten Göncü, bu değer kaybının birçok gelişmekte olan ülkeye göre makul bir düzeyde olduğuna işaret etti.

"Çin, para biriminde hızlı bir değer kaybına karşı. Bunun sebebi piyasada oluşabilecek devamlı bir değer kaybı beklentisi dövize yönelimi artırıp iç piyasada büyümeyi olumsuz etkileyecek bir likidite darlığına sebep olabilmesi" açıklamasını yapan Göncü, bu nedenle 2015 genelinde Yuan'da yüzde 8-10 civarında bir değer kaybının normal karşılanabileceğini aktardı.

Göncü, Çin ekonomi yönetiminin faiz indirimlerini genel olarak doğru zamanlarda yaptığını ifade ederek, özellikle hisse senedi piyasasındaki hızlı çöküşün, Çin Merkez Bankası'nı bir şeyler yapmaya mecbur bıraktığını söyledi.

Ancak yapılan hamlelerin, birçok ekonomide olduğu gibi yapısal sorunları değil problemlerin semptomlarını hafifletmeye yönelik olduğunu vurgulayan Göncü, şunları kaydetti:

"Daha fazla likidite ve parasal genişlemenin aslında kalıcı bir çözüm olmadığını herkes biliyor. Ancak Çin ekonomisinde yapılmak istenen ekonomik dönüşüm sırasında ekonomiye zaman kazandırmak ve bu sayede gerilemekte olan endüstri kollarını bir anda çökertmek yerine zamana yayarak tasfiye edip yerlerine yeni endüstri alanlarını geliştirmek.

Çin ekonomi yönetimi genel olarak uzun vadede doğru bir strateji izliyor diyebiliriz. Ancak yapılan en büyük yanlış, büyüme hedefinin 2015 yılı için çok da gerçekçi olmayan yüzde 7 seviyesinde tutulmasıydı.

Özellikle büyüme hedefinin yüksek olması nedeniyle 2015 yılında hisse senedi balonu ve bu balonun çöküşüne neden olundu. Büyüme hedefi ve hisse senedi piyasasındaki problemlerin yapılan hatalar sonucunda yaratılmış olması da ekonomi yönetimin 2015 yılı hanesindeki en büyük hata.

Hisse senedi balonunda da piyasaya yapılan direkt müdahale reformların ruhuna aykırıydı. Devletin hisse senedi fiyatlarına ve endekse yon verme çabası pek başarılı olmamakla beraber endeksin aşağı yönlü hareketini durduramadı."

"Fed'in faiz artırmayacağını öngörüyoruz"

Fed'in eylül ayı toplantısı sonucunda faiz artırımına gitmediğini hatırlatan Göncü, küresel ekonomi durumunun hiç de iç açıcı olmadığını, bu durumun artık Fed'in ABD ekonomisinden iyi veriler gelse de enflasyon olmadan faiz artırımına gitmeyeceğini gösterdiğinin altını çizdi.

"2016 yılında da ABD ekonomisinin durumu iyileşse bile gelişmekte olan ülkelerin devalüasyonları nedeniyle, ihracatta fiyat kırmaları ve emtia fiyatlarının baskı altında kalması, enflasyonu tüm ülkelerde baskı altında tutmakta" diyen Göncü, özellikle ABD ekonomisinin Asya'daki ihracatçı ülkelerden ithalatının çok yüksek olduğunu ve bu ülkelerin para birimlerinin değer kaybettiğini söyledi.

Bütün bunların ABD'de enflasyonun 2016 yılında da pek yukarı gitmeyeceğini gösterdiğini vurgulayan Göncü, Fed'in faiz artırması için herhangi ciddi bir argüman bulunmadığını savundu.

Ahmet Göncü, ABD'de bankacılık sektörü haricinde reel sektörün de düşük faiz ortamından memnun olduğunu belirterek, öngörülerinin 2016 yılında Fed'in faiz artırmayacağı yönünde olduğunu ifade etti.