Merkez Bankası'ndan flaş enflasyon açıklaması!

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Eylül gıda yıllık enflasyonunun, işlenmemiş gıda fiyatlarındaki olumsuz baz etkisinin yanında işlenmiş gıda fiyatlarındaki artış sonucunda yükseldiğini bildirdi.

TCMB Eylül Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu'nu yayımladı.

Merkez'in değerlendirmesinde, "Enerji fiyatları petrol ve diğer girdi fiyatlarına bağlı olarak hızlı artışını sürdürmüştür. Yıllık enflasyon hizmet ve temel mal gruplarında artarken, bu gelişmede giyim fiyatlarındaki ağırlık sistemi değişikliğinin de belirgin bir etkisi olmuştur. Bu doğrultuda, çekirdek göstergelerin yıllık enflasyonu ve ana eğilimi yükselmiştir." denildi.

Fiyat gelişmeleri raporunun ayrıntıları şu şekilde:

"Eylül ayında tüketici fiyatları yüzde 0,65 oranında artmış ve yıllık enflasyon 0,52 puan yükselerek yüzde 11,20 olmuştur. Bu dönemde gıda yıllık enflasyonu, işlenmemiş gıda fiyatlarındaki olumsuz baz etkisinin yanında işlenmiş gıda fiyatlarındaki artış sonucunda yükselmiştir. Enerji fiyatları petrol ve diğer girdi fiyatlarına bağlı olarak hızlı artışını sürdürmüştür. Yıllık enflasyon hizmet ve temel mal gruplarında artarken, bu gelişmede giyim fiyatlarındaki ağırlık sistemi değişikliğinin de belirgin bir etkisi olmuştur. Bu doğrultuda, çekirdek göstergelerin yıllık enflasyonu ve ana eğilimi yükselmiştir.

…DEĞERLENDİRMELER…

Eylül ayında tüketici fiyatları yüzde 0,65 oranında artmış ve yıllık enflasyon 0,52 puan yükselerek yüzde 11,20 olmuştur. Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 0,76 ve 0,82 puan artarak yüzde 10,89 ve 10,98 oranında gerçekleşmiştir. Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre temel mal, gıda ve hizmet gruplarının katkısının sırasıyla 0,40, 0,10 ve 0,07 puan arttığı, enerji grubunun katkısının ise 0,09 puan azaldığı görülmüştür.

Mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin üç aylık ortalamaları incelendiğinde, enflasyonun ana eğilimindeki yükselişin Eylül ayında da sürdüğü gözlenmiştir. Bu dönemde hizmet ve temel mal grubu ana eğiliminde yükseliş izlenmiştir. Temel mal grubu ana eğilimindeki yükselişte giyim fiyatlarındaki ağırlık yöntemi değişikliği ana belirleyici olurken, bu etki arındırıldığında da yükselişin sürdüğü görülmüştür.

Eylül ayında hizmet grubu fiyatları yüzde 1,04 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu yüzde 9,55’e yükselmiştir. Bu dönemde alt gruplar genelinde yüksek aylık fiyat artışları gözlenmiştir. Lokanta-otel grubunda konaklama fiyatları aylık bazda yurt ücretlerine bağlı olarak önemli ölçüde yükselmiştir. Kira grubunda 2008 yılından bu yana en yüksek Eylül ayı fiyat artışı gözlenmiştir. Bu dönemde eğitim hizmetleri fiyatları aylık bazda yüzde 2,09 ile yüksek oranlı artışını sürdürmüş, bu gelişmede okul öncesi eğitim ve ilköğretim ücretleri belirleyici olmuştur.

Bunun yanında, haberleşme hizmetlerinde cep telefonu görüşme ücretlerinde artış gözlenmiştir. Temel mal grubu yıllık enflasyonu Eylül ayında 1,62 puan artarak yüzde 12,70 olarak gerçekleşmiştir. Bu dönemde yıllık enflasyon tüm alt gruplarda yükselirken giyim grubundaki yükselişte ağırlık yapısındaki değişimin etkisi öne çıkmıştır. Eylül ayında, dayanıklı tüketim malı fiyatları kur hareketlerinin gecikmeli etkilerine bağlı olarak beyaz eşya ve otomobil öncülüğünde yükselmiştir. Buna ek olarak, giyim ve dayanıklı dışı temel mallarda aylık fiyat artışları hızlanmıştır.

Enerji fiyatları Ağustos ayındaki yüksek artışın ardından Eylül ayında yüzde 1,29 oranında yükselmiştir. Uluslararası petrol ve diğer girdi fiyatlarındaki artışa bağlı olarak akaryakıt ve tüpgaz fiyatları bu dönemde sırasıyla yüzde 2,55 ve yüzde 3,22 oranında artış kaydetmiştir.
 
Enerji grubu yıllık enflasyonu ise baz etkisine bağlı olarak 0,86 puanlık düşüşle yüzde 9,68 olarak gerçekleşmiştir. Gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon 0,53 puan artarak yüzde 12,50 olmuştu. İşlenmemiş gıda grubu yıllık enflasyonu yüzde 14,97’ye ulaşmış, bu yükselişte taze meyve ve sebze fiyatlarındaki olumsuz baz etkisi belirleyici olmuştur. Yıllık enflasyondaki yükselişe karşılık grup fiyatları önceki iki ayda olduğu gibi mevsimsellikten arındırılmış olarak gerilemiştir. İşlenmiş gıda fiyatlarındaki artış ise hız kesmekle beraber, süt ürünleri, tereyağ ve çay kalemleri öncülüğünde sürmüş  grup yıllık enflasyonu yüzde 10,49’a yükselmiştir. Bu gelişmelerle taze meyve-sebze dışı gıda grubu yıllık enflasyonu yukarı yönlü seyrini sürdürmüştür.

Yurt içi üretici fiyatları Eylül ayında yüzde 0,24 oranında artmış, yıllık enflasyon yataya yakın seyrederek yüzde 16,28 olarak gerçekleşmiştir. Yıllık enflasyon imalat sanayisinde yüzde 17,98 ile belirgin bir değişim göstermezken, petrol ve ana metal hariç imalat sanayisinde gıda fiyatları öncülüğünde yüzde 13,72’ye gerilemiştir. Bu dönemde, petrol ve ana metal fiyatları artış eğilimini sürdürürken, petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış ana eğilimi yavaşlamaya devam etmiştir.

Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, Eylül ayında fiyatlar dayanıksız tüketim mallarında gerilerken enerji grubunda yataya yakın seyretmiş, diğer alt gruplarda ise artış kaydetmiştir. Ara malı fiyatlarındaki artışta demir-çelik ve ferro alaşımlar belirleyici olurken, sermaye malı fiyatlarında makineler ile demiryolu araçları öne çıkmıştır. Bu dönemde, dayanıklı tüketim mallarında gözlenen fiyat artışında ev aletleri ve mobilya etkili olmuş, dayanıksız tüketim malı fiyatları ise et ürünleri ile işlenmiş meyve-sebze kaynaklı olarak düşüş göstermiştir. Sonuç olarak, tüketici fiyatları üzerindeki 
üretici fiyatları kaynaklı baskılar petrol ve ana metal grupları öncülüğünde güçlü seyrini korumuştur."