Lider İstanbul, en hızlı Gümüşhane!
İstanbul, yaklaşık 61 milyar dolar ile geçen yıl Türkiye'nin ihracatında ilk sırada yer alırken, bir yılda 20 kat artış ile Gümüşhane, ihracatı en hızlı artan il oldu.
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerinden derlenen bilgilere göre, 2012 yılında gerçekleştirilen 151 milyar dolarlık ihracatın 14 milyar 150 milyon dolarlık kısmı ihracatçı birlikleri kaydından muaf olarak yapıldı. Kalan 137 milyar doları aşan ihracatın il bazında dağılımına bakıldığında ilk sırada yaklaşık 61 milyar dolar ile İstanbul yer aldı.
İstanbul'un ihracatı, 2011 yılına kıyasla yüzde 3,4 artarken, hazır giyim ve konfeksiyon 12,1 milyar dolar ile en fazla ihracat yapılan sektör oldu. İstanbul, geçen yıl Almanya'ya 6,2 milyar dolarlık ihracat yaptı. Böylece Almanya, İstanbul'un en fazla ihracat gerçekleştirdiği ülke olarak kayıtlara geçti.
İstanbul'un ihracatı Karadeniz Bölgesi'nin ihracatının 28 katı
Türkiye'nin toplam ihracatının yarısından fazlasını gerçekleştiren İstanbul'un ihracatı, Türkiye'nin diğer bölgelerindeki toplam ihracat rakamlarıyla karşılaştırılınca da ilginç sonuçlar ortaya çıktı.
Buna göre, İstanbul'un toplam ihracatı, toplam 2,2 milyar dolar ihracat yapan Karadeniz Bölgesi'nin tamamının ihracatının yaklaşık 28 katı olarak hesaplandı.
Bölgesel bazda değerlendirildiğinde ise Marmara Bölgesi 2012 yılında toplam 89,3 milyar dolarlık ihracat yaparken, Karadeniz Bölgesi ile arasındaki fark 40,6 kat oldu.
En hızlı artış Gümüşhane'den
Öte yandan, geçen yıl ihracatı en hızlı artan il Gümüşhane oldu. Gümüşhane'nin ihracatı, bir yılda yaklaşık 20 kat (yüzde 1970,6) artarak 5 milyon 487 bin dolara çıktı.
Geçmiş dönemde Türkiye'nin en az ihracat yapan illeri arasında bulunan Gümüşhane'nin ihracatının neredeyse tamamına yakını maden ve metaller sektörü tarafından Japonya ve Çin'e gerçekleştirildi.
Geçen yıl, ihracatı en fazla düşen illere bakıldığında Bayburt, bu anlamda ilk sırada yer aldı. Bayburt'un ihracatı 2012 yılında bir önceki yıla göre yüzde 85,7 azalış göstererek, 2 milyon 460 bin dolardan 353 bin dolara düştü.
İllerin ihracatında hazır giyim ve konfeksiyon zirvede
Sektörel açıdan kıyaslandığında hiç ihracat yapamayan Tunceli dışındaki 80 ilin ihracatında 19 farklı sektör ilk sırada yer aldı.
Buna göre, hazır giyim ve konfeksiyon 11 ilin toplam ihracatı içinde zirveye yerleşirken, bu sektörü sırasıyla maden ve metaller ile çelik ihracatı izledi.
Kimyevi maddeler ve mamulleri kalemi de 6 ilin ihracatında ilk sırada bulunan sektör olarak kayıtlara geçerken, hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri kaleminin, ihracatında ilk sıraya yerleştiği il sayısı ise 8 olarak belirlendi.
En çok dış ticaret ilişkisi Irak'la
Ülkeler bazında ihracat rakamları açısından bakıldığında geçen yıl en fazla ihracat, yaklaşık 13 milyar dolar ile Almanya'ya yapıldı.
Almanya, 12 ilin ihracatında ilk sırada yer alırken, Türkiye'nin fazla ihracat yaptığı ikinci ülke konumundaki Irak, 23 il ile en fazla sayıda ilin ihracatında zirvede yer alan ülke oldu.
Almanya ve Irak'ın yanı sıra İran, Rusya, İtalya, Fransa, Çin gibi ülkeler geçen yıl illerin ihracatında ilk sırada bulunan bazı ülkeler olarak kayıtlara geçti.
Bölgeler arasında en çok artış Güneydoğu'da
Bölgelerin ihracat performansı karşılaştırıldığında Marmara Bölgesi'ndeki 11 ilin toplam ihracatı 2011 yılına göre yüzde 2 artarak, 87,6 milyar dolardan 89,3 milyar dolara ulaştı. Bu dönemde Marmara Bölgesi'nin toplam ihracatı içinde İstanbul'un payı yüzde 68,3 olarak belirlendi.
Aynı dönemler itibarıyla Ege Bölgesi de toplam ihracatını yüzde 3,2 artırarak, 16,5 milyar dolardan yaklaşık 17 milyar dolara ulaştırdı. Ege Bölgesi'nin ihracatında en önemli payı 8,5 milyar dolarlık ihracatla İzmir aldı.
İç Anadolu Bölgesi'ne bakıldığında, bölgenin ihracatı 2012 yılında bir önceki yıla göre yüzde 9,7 artış göstererek, 10,1 milyar dolardan 11,1 milyar dolara çıktı. Bu bölgede de Ankara 6,6 milyar dolar ile bölgenin ihracatına önemli katkı sağladı.
Akdeniz Bölgesi'nin ihracatı da söz konusu dönemde yüzde 1,5 artarak, 7,3 milyar dolardan 7,4 milyar dolara ulaştı. Akdeniz Bölgesi'nde ihracata en önemli katkıyı 2,1 milyar dolar ile Hatay yaptı.
Doğu Anadolu Bölgesi, 1 milyar dolar ile Türkiye'nin en az ihracat yapan bölgesi olarak dikkati çekti. Bir yıl içinde ihracatı yüzde 1,4 artan bölgede en fazla ihracat yapan il, 356,4 milyon dolar ile Malatya olurken, Tunceli, Türkiye'nin ihracat yapamayan tek ili olarak kayıtlara geçti.
2012 yılında bölgesel bazda ihracatını en fazla artıran bölge Güneydoğu Anadolu oldu. 2011 yılında 7,2 milyar dolar ihracata imza atan bölgenin ihracatı, bir yılda yüzde 18 artış kaydederek, 8,5 milyar dolar seviyelerine ulaştı.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde Gaziantep, 5,9 milyar dolar ile ihracatta ilk sırada yer alırken, bu ilin ihracatı 2012'de bir önceki yıla göre yüzde 19,3 arttı.
Karadeniz Bölgesi ise ihracatı azalan tek bölge oldu. Buna göre, bölgenin ihracatı bir yılda yüzde 5 düşerek, 2,3 milyar dolardan, 2,2 milyar dolara geriledi. Bayburt, 2012 yılında yüzde 85,7 ile Türkiye'de ihracatı en fazla düşen il oldu.
2011-2012 yılları itibarıyla il bazında ihracat rakamları (bin dolar), en fazla ihracat yapılan sektörler ve ülkeler şöyle:
| İLLER | 2011 | 2012 | Değişim (yüzde) | En çok ihracat yapılan sektör | En çok ihracat yapılan ülke |
| ADANA | 1.661.770 | 1.802.802 | 8,5 | Tekstil ve ham maddeleri (402,6 milyon dolar | Irak (339,3 milyon dolar) |
| ADIYAMAN | 71.143 | 69.973 | -1,6 | Hazır giyim ve konfeksiyon (31,2 milyon dolar) | Irak (15,5 milyon dolar) |
| AFYONKARAHİSAR | 288.000 | 308.648 | 7,2 | Maden ve metaller (158 milyon dolar) | Irak (97,5 milyon dolar) |
| AĞRI | 79.583 | 45.213 | -43,2 | Hazır giyim ve konfeksiyon (7,2 milyon dolar) | İran (38,7 milyon dolar) |
| AKSARAY | 84.385 | 67.829 | -19,6 | Makine ve aksamları (27,7 milyon dolar) | İran (9,1 milyon dolar) |
| AMASYA | 26.859 | 26.366 | -1,8 | Hazır giyim ve konfeksiyon (8,1 milyon dolar) | ABD (5,3 milyon dolar) |
| ANKARA | 5.951.843 | 6.550.267 | 10,1 | Kimyevi maddeler ve mamulleri (1,3 milyar dolar) | Irak (598,7 milyon dolar) |
| ANTALYA | 1.006.758 | 1.057.553 | 5 | Yaş meyve ve sebze (398,3 milyon dolar) | Rusya (212,2 milyon dolar) |
| ARDAHAN | 1.042 | 965 | -7,4 | Çimento, cam seramik ve toprak ürünleri (846 bin dolar) | Azerbaycan-Nahçıvan (603 bin dolar) |
| ARTVİN | 68.363 | 87.501 | 28 | Çelik (40,6 milyon dolar) | Gürcistan (85,2 milyon dolar) |
| AYDIN | 539.518 | 558.744 | 3,6 | Maden ve metaller (105,5 milyon dolar) | Çek Cumhuriyeti (55,3 milyon dolar) |
| BALIKESİR | 408.620 | 480.131 | 17,5 | Su ürünleri ve hayvancılık mamulleri (174,8 milyon dolar) | Irak (114,6 milyon dolar) |
| BARTIN | 21.295 | 15.061 | -29,3 | Hazır giyim ve konfeksiyon (5,9 milyon dolar) | Almanya (8,3 milyon dolar) |
| BATMAN | 26.345 | 42.924 | 62,9 | Maden ve metaller (13,2 milyon dolar) | Irak (35,7 milyon dolar) |
| BAYBURT | 2.460 | 353 | -85,7 | Taşıt araçları ve yan sanayisi (295 bin dolar) | Almanya (272 bin dolar) |
| BİLECİK | 38.548 | 63.911 | 65,8 | Maden ve metaller (22,7 milyon dolar) | Brezilya (11,5 milyon dolar) |
| BİNGÖL | 2.685 | 6.037 | 124,8 | Maden ve metaller (4 milyon dolar) | Suudi Arabistan (4 milyon dolar) |
| BİTLİS | 2.973 | 14.043 | 372,4 | Hazır giyim ve konfeksiyon (8,8 milyon dolar) | Kazakistan (5 milyon dolar) |
| BOLU | 90.258 | 99.355 | 10,1 | Su ürünleri ve hayvancılık mamulleri (49 milyon dolar) | Irak (36 milyon dolar) |
| BURDUR | 161.124 | 129.550 | -19,6 | Maden ve metaller (73 milyon dolar) | ABD (20,2 milyon dolar) |
| BURSA | 12.523.465 | 11.916.551 | -4,8 | Taşıt araçları ve yan sanayisi (7,1 milyar dolar) | Almanya (1,9 milyar dolar) |
| ÇANAKKALE | 70.926 | 68.795 | -3 | Ağaç mamulleri ve orman ürünleri (23,2 milyon dolar) | İtalya (9,3 milyon dolar) |
| ÇANKIRI | 41.024 | 51.923 | 26,6 | Hububat, bakliyat, bağlı tohumlar ve mamulleri (32,2 milyon dolar) | İtalya (10,1 milyon dolar) |
| ÇORUM | 140.666 | 143.027 | 1,7 | Makine ve aksamları (59,6 milyon dolar) | Irak (19 milyon dolar) |
| DENİZLİ | 2.754.797 | 2.739.107 | -0,6 | Hazır giyim ve konfeksiyon (1 milyar dolar) | Almanya (323,6 milyon dolar) |
| DİYARBAKIR | 167.004 | 203.328 | 21,8 | Maden ve metaller (82,7 milyon dolar) | Irak (116,9 milyon dolar) |
| DÜZCE | 85.100 | 101.669 | 19,5 | Ağaç mamulleri ve orman ürünleri (22,3 milyon dolar) | Almanya (11,6 milyon dolar) |
| EDİRNE | 35.039 | 35.146 | 0,3 | Hububat, bakliyat, bağlı tohumlar ve mamulleri (16,1 milyon dolar) | Bulgaristan (8,9 milyon dolar) |
| ELAZIĞ | 40.184 | 53.882 | 34,1 | Maden ve metaller (40,4 milyon dolar) | Çin Halk Cumhuriyeti (26 milyon dolar) |
| ERZİNCAN | 2.756 | 3.130 | 13,6 | Meyve-sebze mamulleri (1,8 milyon dolar) | Irak (1,2 milyon dolar) |
| ERZURUM | 23.245 | 44.858 | 93 | Çelik (14,9 milyon dolar) | Azerbaycan-Nahçıvan (28,4 milyon dolar) |
| ESKİŞEHİR | 719.422 | 831.363 | 15,6 | Savunma ve havacılık sanayisi (255,4 milyon dolar) | ABD (233 milyon dolar) |
| GAZİANTEP | 4.927.141 | 5.879.414 | 19,3 | Hububat, bakliyat, bağlı tohumlar ve mamulleri (1,5 milyar dolar) | Irak (2,4 milyar dolar) |
| GİRESUN | 153.486 | 181.126 | 18 | Fındık ve mamulleri (161,9 milyon dolar) | Almanya(33,8 milyon dolar) |
| GÜMÜŞHANE | 265 | 5.487 | 1970,6 | Maden ve metaller (5,3 milyon dolar) | Japonya (2,8 milyon dolar) |
| HAKKARİ | 352.153 | 355.341 | 0,9 | Kimyevi maddeler ve mamulleri (132,3 milyon dolar) | İran (303 milyon dolar) |
| HATAY | 2.143.106 | 2.083.842 | -2,8 | Çelik (1 milyar dolar) | Suudi Arabistan (281,5 milyon dolar) |
| IĞDIR | 104.985 | 87.192 | -16,9 | Çelik (17,4 milyon dolar) | Azerbaycan-Nahçıvan (75,6 milyon dolar) |
| ISPARTA | 163.041 | 179.015 | 9,8 | Çimento, cam seramik ve toprak ürünleri (39,6 milyon dolar) | Fransa (17,6 milyon dolar) |
| İSTANBUL | 59.002.313 | 60.999.030 | 3,4 | Hazır giyim ve konfeksiyon (12,1 milyar dolar) | Almanya (6,2 milyar dolar) |
| İZMİR | 8.062.018 | 8.484.258 | 5,2 | Kimyevi maddeler ve mamulleri (1,7 milyar dolar) | Almanya (930,6 milyon dolar) |
| KARABÜK | 197.499 | 180.728 | -8,5 | Çelik (161,3 milyon dolar) | Fas (46,5 milyon dolar) |
| KARAMAN | 225.253 | 270.977 | 20,3 | Hububat, bakliyat, bağlı tohumlar ve mamulleri (237,3 milyon dolar) | Irak (52,3 milyon dolar) |
| KARS | 325 | 873 | 168,6 | Hububat, bakliyat, bağlı tohumlar ve mamulleri (571 bin dolar) | Azerbaycan-Nahçıvan (571 bin dolar) |
| KASTAMONU | 49.811 | 48.312 | -3 | Hazır giyim ve konfeksiyon (21,4 milyon dolar) | İtalya (13,5 milyon dolar) |
| KAYSERİ | 1.483.098 | 1.611.749 | 8,7 | Ağaç mamulleri ve orman ürünleri (313,4 milyon dolar) | Irak (287,3 milyon dolar) |
| KİLİS | 37.383 | 22.512 | -39,8 | Ağaç mamulleri ve orman ürünleri (10,4 milyon dolar) | Irak (11,8 milyon dolar) |
| KIRIKKALE | 6.878 | 8.084 | 17,5 | Hububat, bakliyat, bağlı tohumlar ve mamulleri (4,5 milyon dolar) | Filipinler (3,8 milyon dolar) |
| KIRKLARELİ | 90.923 | 126.820 | 39,5 | Hazır giyim ve konfeksiyon (51,6 milyon dolar) | İngiltere (23 milyon dolar) |
| KIRŞEHİR | 201.436 | 199.812 | -0,8 | Taşıt araçları ve yan sanayisi (176,2 milyon dolar) | Mısır (19,5 milyon dolar) |
| KAHRAMANMARAŞ | 748.170 | 765.637 | 2,3 | Tekstil ve ham maddeleri (580,9 milyon dolar) | İtalya (186,8 milyon dolar) |
| KOCAELİ | 12.611.430 | 13.080.861 | 3,7 | Kimyevi maddeler ve mamulleri (5,9 milyar dolar) | Mısır (1,6 milyar dolar) |
| KONYA | 1.193.173 | 1.295.469 | 8,6 | Taşıt araçları ve yan sanayisi (272,3 milyon dolar) | Irak (244,1 milyon dolar) |
| KÜTAHYA | 148.969 | 154.048 | 3,4 | Çimento, cam seramik ve toprak ürünleri (126,2 milyon dolar) | Fransa (14,4 milyon dolar) |
| MALATYA | 350.852 | 356.361 | 1,6 | Kuru meyve ve mamulleri (181,8 milyon dolar) | Irak (50,7 milyon dolar) |
| MANİSA | 4.263.528 | 4.314.900 | 1,2 | Elektrik-Elektronik (2,8 milyar dolar) | İngiltere (840,7 milyon dolar) |
| MARDİN | 822.072 | 971.677 | 18,2 | Hububat, bakliyat, bağlı tohumlar ve mamulleri (318,5 milyon dolar) | Irak (946,9 milyon dolar) |
| MERSİN | 1.291.290 | 1.277.215 | -1,1 | Yaş meyve ve sebze (438,8 milyon dolar) | Irak (362,1 milyon dolar) |
| MUĞLA | 244.288 | 236.215 | -3,3 | Su ürünleri ve hayvancılık mamulleri (155 milyon dolar) | İtalya (39,3 milyon dolar) |
| MUŞ | 10.232 | 14.277 | 39,5 | Çelik (12,3 milyon dolar) | Irak (14,2 milyon dolar) |
| NEVŞEHİR | 71.361 | 49.014 | -31,3 | Halı (14,2 milyon dolar) | Japonya (12,9 milyon dolar) |
| NİĞDE | 63.830 | 64.756 | 1,5 | Kimyevi maddeler ve mamulleri (18,3 milyon dolar) | Rusya (13,4 milyon dolar) |
| ORDU | 268.591 | 227.993 | -15,1 | Fındık ve mamulleri (192,2 milyon dolar) | Almanya (81 milyon dolar) |
| OSMANİYE | 129.461 | 117.876 | -8,9 | Çelik (49,1 milyon dolar) | Bangladeş (25,9 milyon dolar) |
| RİZE | 389.258 | 383.675 | -1,4 | Maden ve metaller (291,8 milyon dolar) | Çin Halk Cumhuriyeti (83 milyon dolar) |
| SAKARYA | 2.063.525 | 1.784.795 | -13,5 | Taşıt araçları ve yan sanayisi (1,4 milyar dolar) | Fransa (296 milyon dolar) |
| SAMSUN | 447.034 | 426.552 | -4,6 | Çelik (84,1 milyon dolar) | Almanya (45,2 milyon dolar) |
| SİİRT | 6.610 | 14.210 | 115 | Makine ve aksamları (7,6 milyon dolar) | İran (10,2 milyon dolar) |
| SİNOP | 25.168 | 29.807 | 18,4 | Yaş meyve ve sebze (12,3 milyon dolar) | Ukrayna (10,4 milyon dolar) |
| SİVAS | 74.900 | 88.740 | 18,5 | Maden ve metaller (50,6 milyon dolar) | Çin Halk Cumhuriyeti (38,7 milyon dolar) |
| ŞANLIURFA | 173.465 | 140.828 | -18,8 | Elektrik-Elektronik (27,8 milyon dolar) | Irak (94,8 milyon dolar) |
| ŞIRNAK | 934.309 | 1.106.390 | 18,4 | Çelik (620,2 milyon dolar) | Irak (1,1 milyar dolar) |
| TEKİRDAĞ | 688.725 | 656.117 | -4,7 | Hazır giyim ve konfeksiyon (143,9 milyon dolar) | Almanya (100,7 milyon dolar) |
| TOKAT | 40.414 | 37.446 | -7,3 | Hazır giyim ve konfeksiyon (18,5 milyon dolar) | Almanya (11,6 milyon dolar) |
| TRABZON | 1.140.644 | 1.169.863 | 2,6 | Fındık ve mamulleri (717,9 milyon dolar) | Rusya (348,1 milyon dolar) |
| UŞAK | 155.663 | 181.053 | 16,3 | Tekstil ve ham maddeleri (69 milyon dolar) | Irak (16,3 milyon dolar) |
| VAN | 18.973 | 21.443 | 13 | Kimyevi maddeler ve mamulleri (3,6 milyon dolar) | İran (15,9 milyon dolar) |
| YALOVA | 62.338 | 108.326 | 73,8 | Gemi ve yat (86,1 milyon dolar) | Norveç (55,9 milyon dolar) |
| YOZGAT | 14.633 | 16.405 | 12,1 | Hububat, bakliyat, bağlı tohumlar ve mamulleri (7,6 milyon dolar) | Irak (6,6 milyon dolar) |
| ZONGULDAK | 381.324 | 273.401 | -28,3 | Çelik (163,1 milyon dolar) | Romanya (59,7 milyon dolar) |
| TOPLAM | 133.172.544 | 137.709.927 | 3,4 |
