Ban: Özel sektör dışarıdan borçlanmaya zorlanıyor!
Prof.Dr. Ünsal Ban, geçtiğimiz günlerde açıklanan özel sektör borçluluk rakamları hakkında ayrıntılı bilgiler vererek konuyu değerlendirdi.
“Bir süredir devam eden tartışmaları tekrar alevlendi”diyen DESAV (Dünya Ekonomik ve Stratejik Araştırmalar Vakfı) Başkanı Ban, “Konu hakkında ayrıntılı bilgi sunmayan her türlü yaklaşım eksiktir, yanıltıcıdır.”dedi.
"BÜYÜMENİN YOLU YATIRIMDAN GEÇER"
Özel sektörde faaliyet gösteren işletmelerin büyüyebilmeleri için yatırım yapmalarının ne denli önemli olduğuna dikkat çeken Prof.Dr. Ünsal Ban; “Yatırım yaparken de o ve ya bu şekilde bir yerden kaynak bulmak durumundasınız. Özel sektörde faaliyet gösteren işletmelerimiz de aranan kaynağın bir kısmını dışarıdan bularak borçlanmaya gitmiştir. Dolayısıyla da dış borç düzeyi artış göstermiştir. Şirketlerin ekonomik faaliyetleri artarken, borçluluk düzeylerinin de artış kaydetmesi tabii bir durumdur. Gerekli kaynağın temininde ‘borç’ payının azalması elbette iyidir. Burada üzerinde durulması gereken esas nokta, ‘işletmelerimizin dışarıdan borçlanmaya zorlanması’dır.”diye konuştu.
“BÜYÜYEN ÜLKENİN ÖZEL SEKTÖRÜ DE HALİYLE BÜYÜR”
Türkiye 2002’den bu yana istisnai dönemler hariç sürekli olarak büyüdüğüne vurgu yapan BAN; “Büyüyen ülkenin özel sektörü de haliyle büyüyor ve bu dinamik özel sektör de doğal olarak finansal kaynağa ihtiyaç duyuyor. Bu kaynak da ağırlıklı olarak ‘yurt dışından borçlanma’ yoluyla temin ediliyor.”dedi.
“İŞLETMELERİMİZ NEDEN YURTDIŞINDAN BORÇLANIYOR”
Prof.Dr. Ünsal BAN, özel sektörün dışarıdan hangi yollar ile borçlandığı hakkında şu bilgileri verdi; “- Satıcı kredisi yoluyla, - Yurtdışındaki bankalardan kredi alınması yoluyla, - Yurtiçindeki bankaların yabancı bankalardan kredi alması yoluyla, - Tahvil ihracı yoluyla, - Devletlerden borçlanma yoluyla, - Uluslararası kuruluşlardan borçlanma yoluyla. Özel sektörde faaliyet gösteren bankaları bir kenara bıraktığımızda, 2014’ün 3. çeyreğinde 163,5 milyar dolara ulaşan dış borç stokunun sadece 85,8 milyar dolarının finansal olmayan kesime ait olduğu görülüyor. Finansal olmayan kesimin ise yukarıda belirtilen borçlanma şekillerinden en çok satıcı kredisini (18,9 milyar $) ve yurtdışındaki bankalardan kredi alınmasını (35,4 milyar $) tercih ettiği karşımıza çıkıyor.”
“KEYİFLERİNDEN BORÇLANIYOR DEĞİLLER YANİ!...”
Prof.Dr. Ünsal BAN, konuyla ilgili sözlerine şöyle devam ederek; “Satıcı kredisinde, özel kesim yurtdışından satın aldığı makine, teçhizat vb. malları satıcının kredisiyle ya da satıcının ülkesinin bankalarının açtığı krediyle satın alınıyor. Yani, yurtdışından bir mal almak istediğiniz zaman, – gerekli likiditeye sahip değilseniz – karşınıza kredinin ‘satıcı işletmenin ülkesinden’ kullanılması şartı çıkartılıyor. Türkiye’de yapılacak projeler açısından borçlanmanın nereden yapılacağı, sahip olduğumuz kamu bankaları sayesinde kontrol edilebiliyor olsa da, yurtdışındaki projeler açısından ‘borçlanmanın nereden yapılacağı’ yine ‘ilgili ülkedeki karar merciine’ kalıyor.
Özetle, özel sektörün dışarıdan borçlanması bir yere kadar ucuzluk, uygun vade, sağlanan vergi avantajları vb. nedenlerle açıklanabiliyor. Bunların dışında kalan sebepler ise işletmelerimizin yukarıda ifade edilen ‘çeşitli yöntemler ile dışarıdan borçlanmaya zorlandığını’ gösteriyor. Keyiflerinden borçlanıyor değiller yani!..”şeklinde konuştu.
