Yeni Ticaret Kanunu'nun şirketlere maliyeti!

Yeni Türk Ticaret Kanunu'nun şirketlere yıllık maliyeti 6.3 milyar TL'ye ulaşacak. TEPAV'ın "Yeni TTK'ya Uyum Maliyeti Ne Kadar?" başlıklı politika notuna göre, bağımsız denetimin şirketlere yıllık maliyeti 4.5 milyar TL olacak.

Bu maliyetin yaklaşık yüzde 85'i küçük şirketler tarafından ödenecek. Ticari defterlerin açılış ve kapanış onayları ile işlem denetimi için ödenecek işlemler ise şirketler kesimine yaklaşık 1.8 milyar TL maliyet oluşturacak.

TEPAV Ekonomi Politikaları Analisti Sarp Kalkan tarafından hazırlanan "Yeni TTK'ya uyum maliyeti ne kadar" başlıklı politika notunda, yeni TTK'nın getirdiği yeniliklerin doğruluğu ya da eksikliği sorgulanmadan, yarattığı idari yükler konusunda bir tahminde bulunuldu.

Politika notunda, şirketler kesimi açısından bu yasaya uyumun yaratacağı sonuçlar üzerinde yorum yapıldı. Politika notuna göre TTK'ya uyumda maliyet artışına neden olacak işlemlerin başında 3 denetçi grubuna, noterlere ve bilgilendirmeye ilişkin aracılara ödenmesi gereken ücretler başı çekti.

Tüm şirketler açısından yüklenilmesi zorunlu olan bu maliyetlerin yanı sıra, yeni TTK'da sermaye artırımı, birleşme, bölünme gibi işlemler bazında da daha önceki kanunda olmayan prosedürlerin de tanımlandığı vurgulandı.

BAĞIMSIZ DENETİME UYUM MALİYETİ YILLIK YAKLAŞIK 4.5 MİLYAR TL

Politika notuna göre yeni TTK'da en ciddi maliyet, bağımsız denetimden gelecek. Türkiye'de şu anda bağımsız denetim kapsamının çok sınırlı olmasından dolayı bu maliyetin ne kadar olacağını kestirmek oldukça güç. Ancak, sektörden alınan bilgiler en küçük şirketler için bağımsız denetimin yıllık maliyetinin 6 bin TL olacağı, şirket büyüdükçe, işlem sayısı arttıkça ve yapısı karmaşıklaştıkça bu ücretin 100 bin TL'nin üzerine çıkabileceği yönünde.

Türkiye'de Maliye Bakanlığı verilerine göre 31 Aralık 2011 itibariyle 633 bin 976 faal sermaye şirketi bulunuyor. SGK'nın faal işyerlerinin ölçek dağılımı verilerine göre, şirketler ölçeklerine ayrıldığında şirketlerin yaklaşık üçte ikisinin mikro ölçekli (1-9 çalışan) olduğu tahmin ediliyor.

Bu varsayımlar altında, bağımsız denetimin yıllık maliyeti yaklaşık 4.5 milyar TL. Şirketlerin yaşam süreleri boyunca karşılaşacakları toplam maliyet ise bunun katbekat üzerinde olacak. Bu maliyetin yaklaşık yüzde 85'i küçük şirketler tarafından ödenecek.

EK YÜK ORANI GENEL ORTALAMADA ÇALIŞAN MALİYETLERİNİN YÜZDE 4.7'Sİ

Politika notunda, bağımsız denetime uyumun, şirketler üzerinde ne tür bir etkisi olacağını net bir şekilde ortaya koymak için bu maliyetin çalışan ücreti cinsinden karşılığına da yer verildi. Buna göre, mikro şirketlerde ortalama 2.7 kişi çalışırken bağımsız denetimle 0.6 asgari ücretli çalışan maliyet kadar ek bir yük geldi.

Bir başka deyişle, bu tür şirketler çalışan giderlerinin ortalama yüzde 21'i kadar ek yük üstlenmek durumunda kaldı. Ek yük oranı en büyük şirketlere doğru çıkıldığında yüzde 1'e kadar düşerken, genel ortalamada çalışan maliyetlerinin yüzde 4.7'si kadar ek yük oluştu.

DİĞER KALEMLERLE BİRLİKTE YENİ TTK'YA UYUM MALİYETİ YILLIK 6 MİLYAR TL

Bağımsız denetim dışındaki diğer yeni işlemlerin getirdiği maliyet de yadsınamayacak kadar yüksek çıktı. Bunların hepsini detaylı olarak hesaplamak mümkün değil. İşlem denetimi, defter açılış-kapanışı onayı, internet sitesi, finansal tablo oluşturulması, ulusal gazete ilanı gibi işlemler yıllık yaklaşık 1.8 milyar TL uyum maliyeti yaratacak.

Bunlar içinde en fazla maliyet oluşturanları, internet sitesi oluşturulması ve finansal tabloların ticaret sicilinde ilan edilmesi.

Ticari defterlerin açılış ve kapanış onayları ile işlem denetimi için ödenecek işlemler de şirketler kesimine ciddi bir külfet oluşturuyor. Bağımsız denetim maliyeti ile birlikte şirketler kesimi üzerindeki yıllık maliyet 6.3 milyar TL'ya yaklaşıyor. Yine dikkat edilmesi gereken husus, bu maliyetlerin şirketler tarafından her sene ödeneceği.

UYUM MALİYETİNİN REKABET GÜCÜ ÜZERİNDE CİDDİ SONUÇLARI OLACAK

Politika notuna göre Türkiye'de şirketler kesimi için yıllık 6 milyar TL'lik uyum maliyeti yaratmanın rekabet gücü üzerinde ciddi sonuçları olacak. Bazı şirketler bu maliyetleri karşılayamayacakları için piyasa dışına çıkacak, şirketlerden diğer kesimlere doğru ciddi bir kaynak transferi yaşanacak.

DEĞİŞİMİN ZAMANLAMASI DA ÖNEMLİ

Politika notuna göre uyum maliyetinin boyutu kadar önemli bir diğer husus da değişimin zamanlaması. 2008 krizinden beri küresel ekonomi zor günler geçiriyor. Tüm ülkeler kendi şirketlerini koruyabilmek ve büyümelerini sağlayabilmek için ardı ardına önlem paketleri açıklıyor.

Dünyanın en gelişmiş ekonomisi olan Amerika Birleşik Devletleri'nde bile geçtiğimiz aylarda JOBS Kanunu adında bir kanun çıkarıldı. Bu kanun ile KOBİ'lerin sermaye piyasalarına erişimini artırmak ve büyümelerini kolaylaştırmak için denetim zorunluluğu kaldırıldı ve şirketlerin uyması gereken standartlar gevşetildi. Bu açıdan bakıldığında, uyum maliyetinin zamana yayılması ve değişimin yönetilmesi daha da büyük bir önem kazanıyor.

KAPSAMLI KANUNLAR ÖNCESİNDE DETAYLI ETKİ ANALİZLERİNİN YAPILMASI ÖNEMLİ

Politika notunda tüm gelişmiş ve yükselen ekonomilerde, bu gibi kapsamlı kanunlar öncesinde detaylı etki analizlerinin yapılması ve olası olumsuz etkilerin azaltılmasının esas olduğuna dikkat çekildi. Türkiye'de de 2006 yılında yayınlanan bir Başbakanlık genelgesi ile 2007'den itibaren yasalaşacak tüm maliyet artırıcı kanunlar için düzenleyici etki analizi yapılmasının zorunlu hale getirildiğine vurgu yapılan notta, "Ancak, 2007'den bugüne etki analizi uygulamasına bakıldığında, bu hususta ciddi bir eksiklik yaşandığı gözlenmektedir. 2011'de yasalaşan yeni TTK öncesinde de benzeri bir çalışmanın yapılmamış ya da en azından kamuoyuyla paylaşılmamış olması bugünlerdeki tartışmanın yaşanmasında oldukça etkilidir" denildi.

(ANKA)