Padişah ve sultanların kullandığı kokular

Topkapı Sarayı'nda sultan ve padişahların kokularını araştıran Bihter Ergül Hatice Sultandan Fatih'e Hürrem'den Mihrimah'a ve Atatürk'e kadar hangi kokuların kullanıldığını araştırdı...

Padişah ve sultanların kullandığı kokular
Padişah ve sultanların kullandığı kokular
GİRİŞ 25.02.2012 11:10 GÜNCELLEME 25.02.2012 11:10

Fatma Karaman'ın haber

Bihter Ergül kişiye özel kokular hazırlayan bir esans uzmanı. Osmanlı arşivlerine girerek sultan ve padişahların kullandığı kokuları ortaya çıkaran Ergül’e göre Hürrem Sultan portakal çiçeği, orkide ve karanfil seviyordu.

Hürrem Sultan, nilüfer ve portakal çiçeği kokardı, Fatih Sultan Mehmet mor menekşe ve sandal ağacı esansı kullanırdı. Mihrimah Sultan hanımeli ve papatyaya bayılır, II. Abdulhamit mimoza ve kavun kokusuyla tanınırdı... Peki bunları nerden mi biliyoruz?

Topkapı Sarayı arşivlerinde sultan ve padişahların kokularını araştıran Bihter Ergül'den. Ergül bir de site açmış. Yavuz Sultan Selim'den Genç Osman'a Mimar Sinan'dan Hatica Sultan'a tarihe damgasını vuran pek çok önemli ismin kullandığı kokuları, kisiyeozelkoku adlı sitede bulabilirsiniz.

Kleopatra, Napolyon, Sezar gibi dünya tarihine yön veren şahsiyetlerin kokularını da yeniden üreten Ergül ile saraylardan gelen kokuları, karakter ve ten özelliğine bakarak kişiye özel tasarladığı parfümleri konuştuk.

Osmanlı arşivlerini araştıran Ergül, küçük yaşlardan beri kokulara merakı olduğunu söylüyor. Bu merakını keşfeden annesinin onu yaz tatillerinde Ermeni bir arkadaşlarının koku dükkanına yolladığını anlatan Ergül "Üniversite yıllarında kokuyla hobi olarak ilgilenmeye başladım.

,Sosyoloji mezunuyum ama kokulara merak saldım. Üç yıldır dükkanımda kişiye özel kokular hazırlıyorum, eğitimler veriyorum. Dört sene önce de aklıma padişahların, sultanların nasıl koktuğu sorusu takıldı. Kendimi Topkapı Sarayı'nda buldum.

Onlar da bana yardımcı oldu ve arşivleri açtılar. Fatih Sultan Mehmet, Yavuz Sultan Selim, Kanuni Sultan Süleyman, Abdülhamit gibi padişahların ve Hürrem, Hatice, Kösem ve Mihrimah Sultan gibi saray kadınlarının kokularını araştırdım ve birebir ortaya çıkardım" diyor.

Son yıllarda Osmanlı'ya yönelik yoğun ilgiyle satışların arttığını belirten Ergül en çok Hürrem Sultan kokusunun talep gördüğünü söylüyor:

"Sarayda esans kullanımı statüye göre değişirdi. Valide Sultan'ın 70 gram esans kullanma hakkı vardı, cariyelerin ise ayda üç gram. Hürrem'in aşk kadını olduğu bilinen bir şey. Kullandığı esansın içinde portakal çiçeği, karanfil, orkide, frezya, misk, gül ve nilüfer bulunuyor.

Bu kokular hem güçlü bir karakterin hem de özgüvenin kanıtı. Ayrıca sarayda yürürken kokusu yayılsın diye ayaklarını lavanta yağıyla ovdururmuş.

Hatice Sultan ise Hürrem'in tersine daha masum bir koku kullanırmış. Esansında bergamot, hanımeli, yasemin, gülhatmi, vişne, vanilya, zencefil, böğürtlen ve çikolata gibi birçok farklı karışım kullanmış. Kokunun karışımına bakınca bergamot ve vişne onun maceraperest ve tutkulu olduğunu, çikolata ve hanımeli ise çocuksu bir yönü olduğunu ele veriyor."

Fatih'inki otoritesini yansıtıyor

Saltanatıyla olduğu kadar sevdasıyla da dillerden düşmeyen Kanuni Sultan Süleyman ise amberin, sandal ağacı, misk ve vanilyadan oluşan bir koku kullanmış:

"Bunun yanı sıra, narenciyelerden portakal ve 18 çeşit değişik bitki ve baharat karşımı ilave edilmiş, ortaya da güç ve iktidar duygusunu yansıtan bir koku çıktı. Zaten kokladığınızda 'Kanuni böyle kokabilirdi' diyebiliyorsunuz. Yavuz Sultan Selim'in kullandığı koku ise, misk, kehribar, vanilya, kakaodan oluşuyor. Kehribar gücü temsil ederken kakao ve vanilya eğlenceli bir yanının olduğunu gösteriyor.

Yeni bir çağı açan Fatih Sultan Mehmet'in farklılığı kokusuna da sirayet etmiş. Diğerlerine kıyasla daha tatlı ve baharatlı bir kokusu var. Paçuli, sedir ve sandal ağacı, tarçın, kehribar, gül, menekşe ve frezya bulunuyor. Sedir ve sandal ağacı otoriter bir lider olduğunun kanıtı.

Herbirinin ayrı karakteri var, tamamen doğal

Bihter Ergül dileyenlere özel esans hazırladığını söylüyor. Kleopatra, Napolyon, Sezar gibi dünya tarihine yön veren önemli isimlerin de kokularını hazırlayan Ergül, kişiye özel koku isteyenlere yaş, cinsiyet, yeme-içme alışkanlıkları, uyku düzeni gibi soruların sorulduğu formlar doldurtuyor:

"Hiçbir katkı maddesi kullanmıyorum. Her kokunun bir karakteri var ve hepsi kişinin kendisiyle bağdaşır. Buna hal ve tavırlarımız, alışkanlıklarımız dahil. Kişi eğer son dönemde depresyon geçirdiyse, koku hazırlarken onu da göz önünde bulunduruyorum.

Ten rengi de önemli ama daha da önemlisi ter salgısı. Giyim tarzı da önemli. Sportif giyinen kişide kaslar daha rahat olduğu için kokuyu daha güzel taşıyabiliyor.

Kadın topuklu ayakkabı giyiyorsa, kasları kasıldığı için hormonal denge farklılaşıyor. Dişilik ortaya çıkıyor. Topuklu giyenler için özellikle daha baharatlı, oryantal kokuları tercih ediyoruz."

Atatürk misk-i amber severdi

Bihter Ergül'e yakın zaman tarihteki liderlerin sevdiği kokuları ortaya çıkarmayı düşünüp düşünmediğini soruyoruz:

"Mustafa Kemal Atatürk'ün sık sık misk-i amber kullandığını biliyoruz. Misk-i amber, sakinlik, dinginlik verirken aynı zamanda kıvrak zekayı geliştirir.

Cumhuriyetin geleceği açısından önemli kararlar alacağı Sivas ve Erzurum Kongresi'ne giderken cebinde misk-i amber taşırmış. Sık sık koklarmış." 

KAYNAK: STAR