Türkiye'nin damızlık ipek böcekleri

Bursa’nın İnegöl ilçesine bağlı İhsaniye köyünde 6 aile, yaklaşık 20 yıldır damızlık ipek böceği yetiştiriyor.

İhsaniye köyü, Mayıs ayının ortalarında Kozabirlik tarafından tohumların teslimiyle başlayan ve Haziran sonlarında kozaların toplanmasıyla son bulan ipek böcekçiliğinin yapıldığı nadir bölgelerin başında geliyor.

İpek böcekçiliğinin en önemli merkezlerinden biri olan ve 100 yılı aşkındır damızlık ipek böceği üreten İhsaniye köyünde bu işle uğraşan ailenin sayısı giderek düşüyor.

Yaklaşık 20 yıldır ipek böcekçiliği yetiştiriciliği yapan köylülerden Kadir Buran, Türkiye’de damızlık böcek yetiştiriciliği yapan bölgenin çok az olduğunu belirterek, "İnegöl’de de bizim köy haricinde koza yetiştiriciliği yapan yok. Kozabirlik’le anlaşmalı çalışıyoruz. Haftalık denetimini yapıyorlar" dedi.

BÖCEKLERLE İLAÇ TAHLİLİ

Buran, tohumu birlikten aldıklarını ve böcek kozayı yapana kadar devam ettiklerini anlatarak, şöyle konuştu: "Böcekler, sadece dut ağacının yaprağını yiyor.

Köy genelinde dut ağacı, ipek böcekçiliğine yetersiz geliyor. Bunun için komşu köylere giderek dut ağacının yapraklarını getiriyoruz. İlaç olmayan yerlerden dut ağacının dalını tedarik ediyoruz.

Kestiğimiz dut dallarının ilaçsız olmasından emin olmak için kendi yöntemimizle tahlil yapıyoruz. Bir parça alıyoruz. Bir kısım böceğe veriyoruz. Böcekler, yerken biz yaprakları hazırlıyoruz. Sağlıklı olduğunu anlayınca böceklere rahatlıkla verebiliyoruz.

İlaçlı olduğunda ise böcek yaprağı yedikten sonraki 5 dakika içinde ölüyor. Yaprağın ilaçlı mı, ilaçsız mı olduğunu da buradan anlıyoruz. Yanlışlıkla ilaçlı yaprakları verdiğimizde de yaprakları topluyoruz.

Böceklere anında müdahale etmek için yaprakların üstüne toz kireç atıyoruz. Böcek de yaprağı yemeyi kesiyor. En azından ilaçlı yaprak yemeyen böcekleri kurtarıyoruz."

40 GÜNLÜK BİR ÇALIŞMA...

Koza yetiştiriciliği için evlerini ve depolarını kullandıklarını vurgulayan Buran, ipek böceklerinin rutubetli yerde yetiştirilemediğini, sıcaklığın 21 derecenin üzerinde olması gerektiğini bildirdi.

Sıcaklığın 25 derecenin altına düştüğü zaman böceklerin yemeyi kestiğini ifade eden Buran, "Yemediği zaman da 8 günde askıyı yapacaksa, bu süre 9 veya 10 güne çıkar. Böceklerin psikolojisini senelerden beri, hatta dedemizden bu yana iyi biliriz. 100 yılı aşkın bir süredir köyümüzde bu iş ile uğraşıyoruz" dedi.

Köyde dut yaprağı yetersizliğinden dolayı ipek böcekçiliği yapanların sayısının azaldığını belirten Buran, şunları kaydetti: "İpek böcekçiliği, oldukça meşakkatli bir iş. Köyümüzde bu işi yapan aile sayısı 6’ya kadar düştü. Biraz zor iş ama 40 gün içinde bitiyor. Tohumu almamızdan kozaları teslim edene kadar toplamda 3 bin lira elimize para geçiyor.

Kazandığımız ücret genel olarak iyi. Ortalama 30 gram tohumdan 100 kilogram koza elde ediliyor. Sezon öncesi ben 35 gram tohum aldım. Bugün 120 kilo koza bekliyorum. Normalde bir kozadan bin 200 metre ipek ipliği çıkıyor.

Biz bu kozayı, birliğe veriyoruz. Kozabirlik, bunları kesiyor. Böcekler, kelebek olmadan eşleştirme yapılıyor ve tohum elde ediliyor. Tohumlar da ertesi yıl bize damızlık üretmemiz için veriliyor."