Dolar neden yükseliyor?
Ekonomi yazarı Metin Münir'e göre, Türkiye’nin, hem kamu hem de özel sektör olarak çok dolara ihtiyacı var. Bunu temin etme şansı az. Bu ikisinin uyuşmazlığı doların yükselmesine neden oluyor.
Metin Münir'in köşe yazısı
Son yıllarda dünyada dolar cinsinden krediler (borçlanmalar) muazzam miktarda arttı. ABD kaynaklı finans krizi dünyanın birçok ülkesinde likidite, yani nakit, darlığı yarattı. Bu, dolara olan talebi artırdı ve değerinin yükselmesine neden oldu.
Bu olgu özellikle yüksek dış borç sahibi, petrol gibi emtiaların ithalatçısı olan azgelişmiş ülkeleri sıkıştırıyor.
Türkiye bu ülkelerden biridir. Dolar bu nedenle Türkiye’de hızla yükseliyor.
Türkiye kalkınmakta olan ülkeler arasında, Rusya ve Çin’i saymayacak olursak, en çok kısa vadeli borca sahip ülkedir. Kalkınmakta olan ülkeler arasında rezervlerine göre borcu en yüksek olan ülkedir. İthalatının ihracatını karşılama yeteneği en düşük ülkelerden biridir. Türkiye riskli bir ülke olarak algılandığı için yatırımlar dolara çevriliyor, ülkeden kaçıyor.
Dolara ihtiyaç var
Türkiye’nin, hem kamu hem de özel sektör olarak çok dolara ihtiyacı var. Bunu temin etme şansı az. Bu ikisinin uyuşmazlığı doların yükselmesine neden oluyor.
Türkiye’nin dış borcu 288 milyar dolardır. Bunun yüzde 96’sı dolar cinsindedir. Kısa vadeli borç toplamı 116 milyar dolardır.
Türkiye’nin rezervleri, yani Merkez Bankası’nın hesabında bulunan döviz miktarı, 76 milyar dolardır. Rezervlerin borca oranı yüzde 153’tür. Bu oran IMF veya AB ile mali destek görüşmeleri içinde olan Macaristan’da yüzde 129, Ukrayna’da yüzde 90’dır.
Merkez Bankası dün dövizin yükselişine gem vurmak için her gün açık artırmayla 50 milyon dolar satacağını açıkladı. Geçmiş deneyimlerden biliyoruz. Küçük olduğu için bu aktivitenin doların değeri üzerinde yapacağı etki marjinal olacaktır.
Ebediyen yükselemez
Kısa vadeli borç ödemeleri yüksek olan kalkınmakta olan ülkeler dolar borçlanmak ve dolar karşılığında varlık satmaya kuvvet verip döviz elde etmek zorundadırlar.
Dolar ebediyen yükselemez. Yükselişi ne zaman duracak? Kalkınmakta olan borçlu ülkeler temerrüde düştüklerinde, yani “Ben bu borçları ödeyemiyorum, ödemeyi durduruyorum arkadaş” dediklerinde. Ya da Uluslararası Para Fonu (IMF) veya Avrupa Yatırım Bankası gibi kaynaklardan destek aldıklarında.
Türkiye’nin önündeki en gerçekçi ve belki de tek seçenek IMF ile anlaşma yapıp fonun kaynaklarından yararlanmaktır. Çünkü Türkiye’de hükümetler kendileri reçete yazmaya muktedir değildirler -en iyi bildikleri iş, dış örgütler tarafından yazılan reçetelerle ekonomiyi yürütmektir.
Bol şans Türkiye! İhtiyacın var.
(Milliyet)
-
tankoy oytun 15 yıl önce Şikayet Etbu kriz türkiyede değil dışarıda var. sade bu gün değil dışarıda 1 yıldır kriz var. bu arkadaş evinde sobanın başında oturup yazıyor galiba dışardaki tipiden haberi yok.türkiyede kriz mıriz yok.biz bota binmişiz kayığa değil.dalgalar ne kadar büyük de olsa suyun altında da kalsak üstünde de kalsak bot su almaz.ağzı açık değil çünkü.devletimizin kasası doludur.özel sektör biraz etkilensede yarın bizimdir.avrupalılar amerikalılar ise kayığa binmişlerdir.kayık da su alıyor.Beğen
-
Yusuf Avcıbaşı 15 yıl önce Şikayet Etİhlas Finans hatırlansın.. Madem ki, borçlar %96 dolar cinsinden ve dolara ihtiyaç var. İhlas Finansa Ak Partinin tanıdığı avantaj hatırlansın. Dolar boçları çok küçük miktarlarda ödensin. Hatta ödenmesin. Nasıl olsa dolar düşer. O zaman normal miktarlarda ödenir. 100 yıl borçların üzerine yatılsa ne olur ki. İhlas Finans mudilerine uygulanan boç ödeme metodu,burada uygulanırsa, felah buluruz diyorum. Bize mi sorulup dolarla borç yapılmış.Beğen
-
Emin Arslan 15 yıl önce Şikayet EtEkonomi. Aşırı değerli YTL zaten ekonominin kurallarına tersti. Yani senin 50 milyar USD cari açığın olacka ama para birimin değer kazanacak. Dünyada böyle bir saçmalık yok. Doların yüksleceği gün gibi aşikardı. Önlem alınmazsa daha kötü günler de gelecek. Cari açık kapatılmadığı sürece de böyle dalgalanmalar süregelecektir. İşin garibi. Dolar düşerken Hükümet bunu başarı sayıyordu. Demezlermi adama. Be şaşkın Cari açığı kapattınmı da seviniyorsun diye....Beğen
-
Cem Tekin 15 yıl önce Şikayet EtSayin Metin Munir = Dogan Medya... Bakin Dun Ekonomi bakaninin aciklamasi vardi, ama Dogan Medya gazetelerinde yayinlanmiyor. Sormak lazim nedendir, Aydin doganin Kizi ve bazi kisiler hala Turkiyeyi IMF ile anlastirmaya calisiyor. Sayin Bakan Soyledi bu kriz bizi teget gececek, Basbakanda acikladi, Hatta bizimde oyunumuz var dedi, Madem oyle dogan medya geregini yapsinda gorelim, Artik gecti o gunler, Ben Bu hukumete guveniyorum, Yukarida makalede yazilan Borc rakami devletin degil cogu ozel sektorun, Bunu devletin sirtina yikacaklar.Beğen Toplam 1 beğeni
-
sinan yusuf 15 yıl önce Şikayet EtVURGUN EKONOMİLERİ. bırakın kardeşim bu işleri .herşeyin doğrusunu bunlar biliyor.usandık artık ipe sapa gelmez hiçbir halta yaramaz fikirlerinizden.birileri böyle istiyor çark böyle kurulmuş desenize.dövizi sabitlemek ya da bilmem gelecek beş ya da on yıla göre seyrini belirlemek çok mu zor.madem çıkacaktı neden düşmesine müsade ettiniz.düşecekti de neden çıkarttınız.adamlar işine geldiği gibi piyasa belirliyorlar.işlerine gelmedimi borsa kapatıyorlar.işte milleti uyutuyorlar.Beğen
