Enerjide yeni finansman modeli

Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) Türkiye Başkan Vekili Şule Kılıç, 2019-2024 dönemini kapsayan Türkiye stratejisi kapsamında EBRD'nin enerji sektörüne yapacağı yatırımları AA muhabirine değerlendirdi.

EBRD'nin, önceden olduğu gibi, yenilenebilir enerji ve enerji  verimliliği yatırımlarını desteklemeye devam edeceğini anlatan Kılıç, Türkiye'nin bu alanlardaki eylem planlarının oluşturulması ve uygulanmasına destek  verdiklerini söyledi.

Kılıç, EBRD'nin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına 2020 sonrasında yenilenebilir enerji destek mekanizmasının nasıl olması gerektiği konusunda  teknik destek sağladığını dile getirerek, "Biz ihale bazlı bir model ile devam  edilmesini önermiştik fakat şu an bildiğimiz kadarıyla Bakanlık bu öneriyi de  kullanarak tüm paydaşlarla, yatırımcı ve bankalarla ayrı ayrı görüşmeler yapıyor.  Buradaki strateji çok doğru bir şekilde kurgulanmak istendiği için bütün bu  görüşmeler ve çalışmalar zaman alıyor. Burada hem tüketici üzerinde bir ek  maliyet baskısı oluşturmayacak hem de yatırımların fizibıl ve finanse edilebilir  olmasını sağlayacak bir yapı olması konusunda hassasiyet gösteriliyor. Karar  verilen alım garantisi fiyatlarının yenilenebilir enerji projelerinin  fizibilitelerini ve finanse edilebilirliğini bozmayacak şekilde kurgulanması çok  önemli." değerlendirmesinde bulundu.

Türkiye'nin artık daha çok enerji ekipmanı ve teknolojisi tedariki  tarafına yönelerek ayrı bir tedarikçi geliştirme stratejisi olması gerektiğine  işaret eden Kılıç, şöyle devam etti:

"Yerli katkı payı, ekipmanın Türkiye'de yerel bir üreticiden alınması  durumunda veriliyor. Oysa bunun yerine, küresel ekipman üreticilerini Türkiye'ye  yatırıma davet ederek, Volkswagen yatırımında olduğu gibi bazı yatırım teşvikleri  sağlansa çok daha faydalı olur. Küresel ekipman ve teknoloji üreticilerinin  burada yatırım yapmasını sağlayarak hem Türkiye bölgesel anlamda enerji ekipman  ve teknoloji tedariğinde bir üs haline gelebilir hem de daha sağlıklı bir rekabet  ortamı doğar. Bu yatırımcılara da hedeflenen yenilenebilir enerji kapasitesine  ilişkin bir öngörülebilirlik sağlanması gerekiyor ki buradaki potansiyeli görsün  ve yatırımını ülkemize yapsın. Bakanlığın yerli katkıya ilişkin bir çalışma  yaptığını biliyoruz ama Türkiye olarak artık bu konuda daha büyük düşünmeli ve  daha kapsamlı stratejiler geliştirmeliyiz."

VERİMLİLİK, FİNANSMANDA EN ÖNEMLİ ALANLARDAN BİRİSİ

Kılıç, bir yandan enerji yatırımları ve üretimin artması diğer yandan da verimlilik projelerine yönelik çalışmaların devam etmesi gerektiğini belirtti.

Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı kapsamında yaklaşık 30,2 milyar  dolarlık bir tasarruf hedeflendiğini anımsatan Kılıç, enerji verimliliğinde  hayata geçirmeyi planladıkları yeni finansman modelini şu şekilde anlattı:

"Gelecek 5 yıla yönelik, enerji verimliliği yatırımları için yeni bir  finansman mekanizması üzerinde çalışıyoruz. Burada asıl amaç kamunun enerji  verimliliği yatırımlarını kolaylaştırmak ve hızlandırmak. Bunun için Türkiye'de  henüz uygulanmamış ancak Avrupa ve diğer dünya ülkelerinde yaygın olarak  kullanılan bir yöntemin uygulanabileceğini düşünüyoruz. Kamu binalarında enerji  verimliliği yatırımlarında bu model oldukça uygulanabilir. Bu modelde, bir enerji  performans şirketi (EPC) bankadan finansman alarak kamu binasında gerekli  yatırımı yapmakla sorumlu olacak ve bu yatırım karşılığında kamu binasında ne  kadarlık bir tasarruf sağlanacağını taahhüt edecek. Bu taahhüt kapsamında da EPC  ve kamu arasında bir sözleşme imzalanacak. Kamu, yapılan enerji verimliliği  yatırımından elde ettiği tasarrufa karşılık gelen miktarı, sözleşme kapsamında  belirlenen süre boyunca EPC şirketine ödeyecek ve şirket de bununla bankadan  aldığı finansmanını düzenli olarak ödeyebilecek. Bu yüzden, bankanın EPC  şirketine finansman sağlaması için kamu ile yapılacak sözleşme önem arz ediyor."

Kılıç, böylece hem kamunun sözleşme süresi boyunca ödemelerini  kolaylıkla yapabileceğini hem de sözleşme süresi bittikten sonra yaptığı  tasarrufun bütçeye kalacağını aktardı.

Ayrıca, kamunun kaynaklarının da kullanılmamış olacağını kaydeden  Kılıç, "Bunu, enerji verimliliğinde kamu-özel iş birliği modeli olarak  tanımlayabiliriz." dedi.

Kılıç, söz konusu modelin uygulanabilmesi için bazı mevzuat  değişikliklerine ihtiyaç olduğunu fakat uygulanmaya başlandığında EPC tarafında  da yeni bir pazar oluşacağını vurguladı.

FSRU VE GAZ DEPOLAMA FİNANSMANI ARTABİLİR

Kılıç, Türkiye için verimlilik kadar enerji güvenliği yatırımlarının da kritik olduğunu ve bu kapsamda yüzer sıvılaştırılmış gaz depolama ve  gazlaştırma ünitesi (FSRU) projelerini önemsediklerini söyledi.

FSRU projelerinin doğal gazda kaynak çeşitliliğini sağlayarak boru  gazı ithalatına bağımlılığı azalttığına işaret eden, Kılıç, sözlerini şöyle  tamamladı:

"FSRU inşa etme, kiralama veya satın alma ve doğal gaz depolama tesisi  yatırımı planlayan özel sektör oyuncuları yeni finansman yöntemlerine  başvurabilir. Özel sektörün üzerinde çalıştığı birtakım gaz depolama projeleri  var. Bu projelerin finansmanı için BOTAŞ ve yatırımcı arasında doğru bir anlaşma  modeli kurgulanması gerekiyor. BOTAŞ'ın bu depoları ya da FSRU projelerini ne  oranda kullanacağının taahhüt edilmesiyle özel sektör bu yatırımları rahat bir  şekilde yapabilir. Burada doğru yapıların kurulması, hem gaz depolama hem de FSRU  projelerinin artırılmasını sağlayarak enerji güvenliğine katkı sunacaktır.  Türkiye'nin uzun vadeli kontratlara bağlı kalmaması ve daha rekabetçi fiyatlarda  gaz kullanabilmesi için FSRU yatırımları çok iyi alternatif olabilir."

EBRD, Türkiye'de bugüne kadar 3 gigavatlık yenilenebilir enerji yatırımını destekledi. Söz konusu kapasite, Türkiye'nin toplam yenilenebilir enerji kapasitesinin yüzde 7'sini oluşturuyor.