İşin uzmanı açıkladı: Ailesi tazminat alabilir

29 Nisan 2019 tarihinde Kayserispor deplasmanında dönen Alanyaspor kafilesinden Caulker, Djalma, Baiano, Cisse, Wellinton, Sackey ve Sural’ın içinde bulunduğu VIP minibüs Alanya’ya 5 kilometre kala kaza yaptı. Meydana gelen kazada Alanyaspor futbolcusu Josef Sural hayatını kaybetti. Meydana gelen elim kaza beraberinde ailesine ödenecek tazminat tartışmalarında beraberinde getirdi. Bu kazada tazminat almaya kim hak sahibi, tazminat ödemeye kimler yükümlü, tazminat miktarı nedir gibi sorulara Av. Mahmut Altınel cevap verdi.

 

Hangi zararlar ödenmektedir?

Bir yakınını trafik kazasında kaybedenler Türk Hukuk Sistemine göre destekten yoksun kalma zararları dediğimiz destekten yoksun kalma tazminatı, vefat nedeniyle manevi tazminat ayrıca cenaze defin giderleri ile ilgili zararlarını talep etme hakkına sahiptir.

 

Kimler hak talep edebilir?

Ödenecek destekten yoksun kalma tazminatı, mirasçılık sıfatına bağlı olmadan vefat edenin sağlığında destek verdiği yakınları talep edebilirler. Tazminat miktarı, vefat eden kişinin yaşına, gelirine, kusur durumuna, talep eden yakınlarının yaşına, yakınlık derecesine göre değişmektedir. Gelir ne kadar yüksek olursa destekten yoksun kalma tazminatı yüksek olacaktır. Vefat eden Futbolcunun eşi, iki çocuğu, hayattaysa annesi, babası dahil sağlığında maddi olarak destek verdiği yakınlarının destekten yoksun kalma tazminatı ve manevi tazminat alabilir. Ayrıca vefatı nedeniyle acı ve elem duyan yakınları manevi tazminat talep edebilirler.

Tazminat ödemeye kimler sorumludur?

Tazminat ödeme sorumluluğu olanlar Türk Hukuk Sistemine göre kazaya sebebiyet veren araç sürücüsü ve aracı işleten diye hukuki sorumluluk yüklenen çoğu zaman aracın sahibi olan  kişi ve şirketler bu ödemekle yükümlüdür. Öncelikle kısa süreli bir kiralama olduğu için araç işleteni sorumluluğu araç kiralayanlara yerleşik içtihatlara göre geçmeyecektir. Bu nedenle araç sürücüsü, araç işleteni vip hizmet veren şirket ve kiralama ilişkisine bağlı olarak araç şirkete ait değilse araç maliki çoğunlukla ruhsat sahibi sorumlu olacaktır. Alanyaspor Futbol Kulübünün tazminat sorumlusu olup olmayacağı süreci tüm hukuki değerlendirmeler yapıldıktan sonra kesinlik kazanacaktır.

Ödenecek tazminat miktarı ne kadar?

Ödenecek tazminat miktarı hesaplanırken vefat eden futbolcu ile ilgili bir çok hususun aktüerler tarafından irdelenmesi gerekmektedir. Bu nedenle aktüerler futbolcu transferi ve ücretleri ile ilgili konusunda uzman teknik ve bilimsel yeterliliği olan uzmanlardan yardım almaları gerekir. Aksi halde klasik aktüer yöntemleriyle doğru tazminat hesaplamak mümkün değildir.

29 yaşında vefat eden futbolcunun aktif futbolcu hayatı ne kadar süreceği, hangi yaşta yıllık ne kadar ücret alacağı, yaşam tabloları esas alınarak yaşama olasılığı gibi hususlar tazminat hesabı açısından önem arz etmektedir. Çek Cumhuriyeti vatandaşı olan futbolcunun 38 yaşına kadar futbol hayatı devam edecekse varsayılan 9 yıllık bir süre için geliri maksimim düzeyde profesyonel futbolcu gibi olacaktır. 38 yaşından sonra geliri aktif futbol hayatı sona eren futbolcular emsal olarak hesaplanarak yapılması gerekmektedir. Ayrıca futbolcunun aktif futbol hayatı bittiğinde teknik direktör gibi futbol ekonomisinin içinde olma ihtimali dahil tüm olasılıklar incelenmelidir. Yıllık 1 milyon Euro ücret aldığı varsayılırsa 9 yılda 9 milyon dolar geliri olacaktır. Fakat 9 yıl boyunca sabit 1 milyon Euro geliri olacağını düşünmek pek doğru olmayacaktır. Futbolcunun yaşı ilerlediğinde kendisine ödenecek yıllık ücret düşecektir. Biz düşmeyecek şekilde bile hesapladığımızda geliri 60 milyon TL denk geldiği kabul edilirse yakınlarına desteği aktif futbol hayatı boyuncu bu miktarın içinden yakınlık ve destek derecelerine göre oranlama üzerinden hesaplanıp 30-35 milyon TL olarak Türk Hukukuna göre bu rakamı geçemeyecektir. Yıllık ücreti net olarak öğrenildiğinde bu hesaplamaları doğru bir şekilde yapmak mümkün olacaktır. Ayrıca Alanyaspor’un futbolcunun ailesine 2,5 yıllık ücreti ödeyeceği hususu da tazminat miktarının miktarı ve hukuki değerlendirmesi açısından önemlidir.

Özel taşımacılık yapan şirketin bu kadar yüksek bir maliyeti karşılaması pek mümkün görülmemektedir. Bu nedenle bu tür şirketlerin zorunlu sigortalar dışında ihtiyari mali sorumluluk sigortaları yaptırması hem şirketin ekonomik geleceği açısından hem de hizmet verdiği kişilerin uğrayacağı zararları karşılanması açısından önemlidir.

2019 yılında mevcut zorunlu poliçelere göre Futbolcunun ailesine 360 bin TL trafik poliçesinden destekten yoksun kalma tazminatı, 175 bin TL şehirlerarası taşımacılık yapması nedeniyle zorunlu ferdi kaza koltuk sigortası, kasko poliçesinde ferdi kaza sigortası ve ihtiyari mali sorumluluk sigortası varsa bu kapsamında bir tazminat ödenecektir. Ne yazık ki kasko poliçelerinde İhtiyari mali sorumluluk sigortası ve ferdi kaza sigortası limitleri pek yüksek tutulmamaktadır. Bu nedenle zararın İMSS tarafından tam olarak karşılanmayacağı açıkça ortadır. Bakiye zararlar için sorumlu kişi ve şirketlere karşı dava açmak gerekmektedir. Davanın kabulü olması halinde dahi sorumluların yıllık ücretlerin net olarak belirlendiğinde 30-35 milyon TL’yi aşacak zararları ekonomik olarak karşılaması pek imkan dahilinde değildir.

Hiçbir şirket aracında yolculuk yapan kişinin gelirinin yüksek olmasını düşünerek riskinin yüksek olacağını varsayarak riskini yüksek teminatla sigortalatacağını düşünmek hayatın olağan akışına pek uygun değildir. Fakat, bu konuda sigorta aracılarına büyük sorumluluk düşmektedir. Bu konuda riskleri yüksek olan şehir içi ve şehirlerarası taşımacılık yapan kişi ve şirketleri bilgilendirmesi gerekmektedir. Teminat limitleri ne yazık ki tercihe bağlı sigortalarda standart bir şekilde riskleri kapsayacak şekilde olmamaktadır. Zorunlu sigortaların teminat limitleri çok düşük kalmasının hem tazminat yükümlüleri hem de tazminat hak sahipleri açısından “ekonomik olarak” pek çok sıkıntıya beraberinde getirmektedir.

Araç sahipleri dahil kusurlu sürücülerin yüksek tazminat ödememek için ne tür sigortalar yaptırması gerekmektedir?

Ülkemizde meydana gelen trafik kazası sayısı ve bu tür kazalarda yaralanan ve vefat eden vatandaşlarımızın sayısı dikkate alındığında öncelikle kaza sebepleri dikkate alındığında trafik kurallarına uymanın çok büyük bir önemi bulunmaktadır. Trafik kurallarına her vatandaşımızın sadece kendi can ve mal güvenliği için değil diğer kişilere vereceği zararları da öncelikle düşünerek hareket etmesi gerekir. Aksi halde hem cezai olarak hem de tazminat olarak ciddi hukuki yaptırımlarla karşı karşıya kalabilirler.

Tüm önlemler alınmasına rağmen kazalar çok ciddi oranda azaltılabilir fakat tamamen önlemek pek mümkün değildir. Bu nedenle vatandaşlarımız ekonomik geleceklerini sıkıntıya sokacak yaptırımları azaltmak için sigortayı sadece zorunlu olması nedeniyle yaptırmamaları gerekir. Ülkemizde zorunlu olmayan ihtiyari olan tercihe bağlı sigortaların mutlaka yaptırılması gerekmektedir. Bu konuda sigorta poliçeleri için aracılık yapan kişi ve şirketlere büyük bir görev düşmektedir.

Trafik kazasında trafik sigortası sadece kişi başı 360.000 TL bedeni, araç başı 36.000 TL maddi zararları 2019 yılı teminat limitleri kapsamında karşılamaktadır. Lüks bir araca verilen bir zararın 36.000 TL aşma olasılığı fazladır. Ya da geliri yüksek olan bir kişiye verilecek zararın 360.000 TL üzerine çıkma olasılığı fazladır. Ya da maluliyeti ciddi oranda olan bir kişiye verilen zararın 360.000 TL’den fazla olması kesindir. Bu nedenle İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortası'nı düşük teminatlarla değil, ödeme gücüne göre yüksek teminatla yaptırması vatandaşımızın lehine olacaktır. Aksi halde ciddi tazminat davaları ile vatandaşımız karşı karşıya kalacak olup ekonomik geleceği tehdit altında olacaktır. Her araç sürücüsü sigorta acentelerinden sigorta poliçesini düzenletirken mutlaka İhtiyarı Mali Sorumluluk Sigortası için ödeme gücü oranında ek poliçe düzenletilmesini talep etmelidir. 500 bin TL’lik teminat limitli ek poliçe 860.000 TL’lik vereceği bedeni zararlar için teminat olacaktır.