Türkiye 100 milyar dolar para kazanabilir

Tohumu, gövdesi, lifi, yaprakları hatta çöpü bile faydalı. Yapraklarından ilaç, liflerinden iplik, talaşından yakacak elde ediliyor. Bulunduğu ortamda karbondioksiti emiyor, havayı temizliyor. Günde 12 santim uzuyor. 4 ayda hasat veriyor. Evet son günlerin en fazla konuşulan bitkisi kenevirden söz ediyoruz. Ülkemizde kenevir üretimi, uyuşturucu maddeler kanunu gereği uzun zamandır yasaktı. 2016'da hazırlanan yönetmelikle yeniden kontrollü şekilde yetiştirilmesinin yolu açıldı. Geçtiğimiz günlerde Başkan Recep Tayyip Erdoğan’ın “Türkiye kenevir üretimine başlıyor”açıklamasıyla da gündemin başköşesine oturdu. Peki Türkiye yıllar sonra neden keneviri gündemine aldı, bundan sonra nasıl bir yol haritası izlenmesi gerekiyor. Uzun süredir konu üzerinde çalışan, geçtiğimiz aylarda da Başkan Erdoğan’a kenevirle ilgili bir sunum yapan MÜSİAD’ın Milli ve Yerli Üretim Üst Kurul Başkanı Soner Meşe’yle son günlerin popüler bitkisi keneviri konuştuk. 

Başkan Erdoğan’ın gündeme getirmesiyle Türkiye kenevir ekimini konuşmaya başladı. Nasıl başladı bu süreç? 

Türkiye Cumhuriyeti’nin kenevir yetiştiriciliğe izin verme tarihi Eylül 2016. Ancak sistemin çalışması için tohumla ilgili bir yönetmelik çıkması gerekiyordu. Bu yönetmelik de geçen yıl çıktı. Ancak henüz bakanlığın tarım il müdürlüklerine göndermediği kararlar var. Bu kararların gönderilmesiyle birlikte asıl işlem başlayacak. 

Siz MÜSİAD olarak Cumhurbaşkanımıza bir de sunum yaptınız, nelerden bahsettiniz? 

İşlerin hızlı ilerlemesi için bu işin patronajını yapacak bir kuruma ihtiyaç var. Ayrıca Samsun’da 19 Mayıs Üniversitesi içinde çalışacak bir Türk Kenevir Araştırma Estitüsü çok faydalı olacaktır. Kenevir bizim ülke politikamız olmalı. Buna yoğunlaşmalı ve hedefler koymalıyız. ‘2 yılda tohumlar hazır olacak, 3 yılda endüstriyel tohum tamamlanacak, 7 yıl sonra şu kadar ekili alan olacak gibi…’  Cumhurbaşkanımıza bu doğrultuda bir sunum yaptık. Kendisine konuyu gündeme taşıdığı için teşekkür ediyoruz. 

Kenevir sizin gündeminize nasıl girdi? 

Bizi MÜSİAD olarak bu konuya yönlendiren dolar artışı nedeniyle meydana gelen kağıt sıkıntısı oldu. Ben de bu dönemde kendi selülozumuzu yapmadığımızı yeni öğrendim. Bu açığı kapatabilecek en uygun ürünse kenevir. Çünkü selüloz için endüstriyel ormanlar kurulması lazım. Bu da 20 yıl alıyor. Fakat kenevirde 120-150 günde verim alıyorsunuz. 

"Kenevirin bir diğer özelliği de havayı temizlemesi. 1 dönüm kenevirin 4 dönem orman kadar oksijen verdiği söyleniyor." 

İKİNCİ PİLOT BÖLGE GÜNEYDOĞU OLMALI 

Kenevir ekimi için 19 il belirlendi. Ama Güney Doğu illeri yok…  

Evet 19 il belirlendi. Aslında 20’nci il olarak da Urfa seçilmişti. Sonra bazı sıkıntılar olabileceği öngörülerek, izin verilmedi. Ama Türkiye kendi endüstriyel kenevirini üretince ikinci pilot bölge Güneydoğu olmalı. Çünkü endüstriyel kenevirde esrar oranı düşüyor ve risk ortadan kalkıyor. Doğu’da çok ciddi bir genç nüfus var. Bu sayede orada istihdam sağlanır, bölge zenginleşir. Hatta Diyarbakır gibi illerde yılda iki kere bile hasat almak mümkün. 

HEM ÇİFTÇİDEN HEM SANAYİDEN MÜTHİŞ TALEP VAR

Cumhurbaşkanı bu konuyu diye getirdikten sonra çiftçiden ya da sanayiciden talep gelmeye başladı mı? 

Hem de nasıl. Müthiş bir talep var. İnsanlar nasıl bekliyor tahmin edemezsiniz. Tohumu nerden alabilirim, nasıl yola çıkabilirim. Ürünü nereye göndereceğim gibi sorular var. Çiftçi de sanayici de çok hevesli. Ticaret odası başkanları, STK başkanları var. Dolayısıyla bu sorulara yanıt verebilebilmek için  hızlıca bir yol haritası belirlenmesi gerekiyor. Ayrı ayrı, 5 dönüm – 10 dönüm 50 dönüm ekerek olmaz. 

ŞİRKET KURULUR, ARAZİLER BİRLEŞİR...

Nasıl bir strateji belirlenmeli sizce? 

Buna uygun 1000 dönüm yer varsa herkese alanı kadar hasılat payı kurulmak üzere, bir şirket kurulabilir. Mesela Vezirköprü de Vezirköpru AŞ. diye bir şirket kurulsun, orada 100 traktör çalışacağına 20 traktör çalışsın. Artık arsaları birleştirmek çok zor. Ama bu yöntemle arazileri toparlayabiliriz. 

HOLLANDA’YLA İŞBİRLİĞİ BİZİ ÇOK HIZLANDIRIR

Dünyada durum nasıl? 

Avrupa’da 35 bin hektarda kenevir ekiliyor. 25 bin ton çiçek, 75 bin ton da lif elde ediliyor. Bunun ekonomik değeri 70-80 milyar euro civarında olabilir. Bu konuda Avrupa’da en ileri ülke Hollanda. Biz de bunu iyi yapan ülkelerle partnerlikler kurabiliriz. Ben Hollanda’yı doğru bir partner olarak görüyorum. Kurul olarak Hollanda’ya gidip, orada tesisleri görüp, Hollandalı firmalarla burada ortak üretimler yapabiliriz. Böylece hem vakit kazanırız, hem de dünyaya birlikte açılırız.

ÇİFTÇİ ÖYLE GÜZEL PARA KAZANIR Kİ...  

Türkiye kenevirden ne kadar ekonomik değer elde edebilir? 

Bu iş bizi ülke olarak çok farklı yerlere getirebilir. Cok fazla ekilmemiş alanımız var. Sistemi güzel oturtursak çifçi öyle güzel para kazanır ki desteğe bile gerek kalmaz. Ben 5 yılda 10 milyar dolarlık bir değer elde edilebileceğimizi düşünüyorum. Buna endüstriyel Türk keneviri de eklenirse 7 yılda 100 milyar dolar değer hayal değil. 

LİNYİT 3500 KALORİ KENEVİR İSE 4400

Kenevir nasıl bir ürün, başka hangi sektörlerde kullanılıyor? 

1.5 ila 4.5 metre arasında bir bitkiden bahsediyoruz. Günde 12 cm uzuyor. Bitkinin tamamı bir değer. Lifli kısımdan iplik ve benzeri elyaf ürünleri elde ediliyor. Ayrıca otomotiv sektöründe karbon elyaf yerine kullanılıyor. Avrupa kenevire başlarken en önemli hedefleri kompozitti. Çünkü gerçekten çok sağlam. Odunsu kısımlar ise çok iyi bir izolasyon malzemesi. Yaprakları ilaç ve kozmetik sektöründe kullanılıyor. Kalan talaş kısmından da yakacak edilebiliyor. Mesela linyit kömürü 3500 kalori, kenevir 4400 kilo kalori. Yani çok daha kıymetli. 

"Şu anda 19 Mayıs Üniversitesi Türkiye’de de endüstriyel tohum üretmek için çalışıyor. Bunun 2-3 yıl süreceğini söylediler."

BU ÇİÇEKLER KANSERİN İLACI

Türkiye’de kenevirin çiçeklerinin toplanması yasak değil mi? 

Evet yasak. Nedeni de esrar oranının yüksek olması. Böylece büyük bir değeri kaybediyoruz. Kanserin en büyük ilacı bu çiçekler. Ayrıca ağrı kesicilerin içinde kullanılıyor. Bunun mutlaka belli kontrol altında ilaca dönüşmesi lazım. Hollanda bunu yapıyor. Bizde de doğru bir planlama yapılması lazım. Mutlaka endüstriyel Türk kenevirini üretmemiz lazım. Çünkü endüstriel kenevirde esrar oranı çok düşük. O zaman Diyarbakır’a, Urfa’ya Şırnak’a da yaygınlaştırabiliriz.