Yanlış bağlanan emekli aylığına otomatik çözüm

Kamu Denetçiliği Kurumu Başkanı (Ombudsman) Şeref Malkoç, 1997’de emekli olan Mustafa Demirci’nin 20 yıl maaş aldıktan sonra 180 gün prim eksiği olduğu gerekçesiyle aylığının kesildiğini, kurumla görüşerek konuyu çözüme kavuşturduklarını söyledi. 

Geçmişte sık yaşanan bu sorunun SSK, BAĞ-KUR ve Emekli Sandığı’nda kayıtların geçmiş yıllarda elle tutulmasından kaynaklandığı belirtildi. Kimi kişilerin sigorta primlerinin başka birisi üzerinde göründüğü, çok sık iş değiştirenlerin primlerinin aynı dosyada toplanması sırasında eksik giriş yapılabildiği kaydedildi. SGK otomasyona geçerken, geçmiş yıllara ilişkin tüm verilerin bilgisayar ortamına aktarıldığı, eksik prim günüyle emekli aylığı bağlananların da bu şekilde tespit edildiği ifade edildi.

Kanuna göre, SGK’dan yersiz ödeme yapılanlar haksız aldıkları parayı iade etmek zorunda. Hata vatandaştan kaynaklanırsa 
on yıla kadar, kurumdan kaynaklanırsa beş yıla kadar geriye dönük yersiz ödemelerin iade edilmesi gerekiyor.

OTOMATİK ÇÖZÜM

SGK, önceki yıllarda, prim günlerinin eksik olduğu sonradan tespit edilen kişilerin emekli aylığını kesip, son beş yılın maaşlarının iade edilmesini istiyordu. Ancak, SGK, 5 Aralık 2017 tarihinde Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nde değişiklik yaparak, sorunu otomatik çözüme kavuşturdu. 
Yapılan değişikliğe göre, emekli aylığı bağlanmış olanlardan, prim ödeme gün sayısı şartının sigortalının kasıtlı veya kusurlu davranışlarından kaynaklanmayan nedenlerle yerine getirilmediği sonradan tespit edilenlere, eksik prim günlerini tamamlama hakkı sağlanacak.

EKSİK PRİMİ TAMAMLAMAK İÇİN ÜÇ SEÇENEK

Eksik prim günü bulunduğu sonradan ortaya çıkan emeklilere, eksik günleri tamamlamak için üç seçenek sunulacak. Seçenekler şöyle:

- Sigortalının öncelikle askerlik, doğum, yurt dışı borçlanma hakkı bulunup bulunmadığına bakılacak. Borçlanma hakkı olanlar, güncel asgari ücret üzerinden prim ödeyerek eksik günlerini tamamlayabilecek.

- Borçlanma hakkı bulunmayan veya borçlanmaya rağmen eksik günlerini tamamlayamayanlar, emekli olduktan sonra sosyal güvenlik destek primi ödeyerek bir işte çalışmışlarsa, bu çalışmaları eksik günlerine sayılacak. Örneğin, emekli olduktan sonra bakkallık yapan bir kişinin, 2016 yılına kadar sosyal güvenlik destek primi ödediği günler, eksik günlerine sayılacak. 

- Her iki kolaylıktan da yararlanamayanlara isteğe bağlı sigortalı veya tarım sigortalısı primi ödeme olanağı sağlanacak.

EMEKLİ AYLIĞINI ARTIRABİLECEK

Prim gününün eksik olduğu sonradan tespit edilen kişilerin emekli aylığı kesilmeyecek. Yeni düzenleme dolayısıyla bunların aylıkları da artabilecek. Askerlik, doğum veya yurt dışı borçlanması yaparak eksik günleri tamamlayanların aylıkları değişmeyecek. Fakat, sosyal güvenlik destek primi ya da isteğe bağlı sigorta primi ödemek suretiyle eksik günleri tamamlayanların emekli aylıkları, ödedikleri prim gününe bağlı olarak artacak.

PRİM, EMEKLİ AYLIĞINDAN DÜŞÜLECEK

Eksik günlerin tamamlanması için yapılacak ödemeler, emekli aylığından kesinti yapılmak suretiyle tahsil edilecek. Ödemenin 24 ay içinde yapılması halinde faiz uygulanmayacak. 24 aylık sürenin dolduğu tarihten sonra yapılacak ödemelerde ise bu süre sonundan itibaren yasal faiz alınacak.