Akaryakıtta gizli zam

Rekabet Kurumunun geçtiğimiz eylül sonunda birlikte hareket ederek, kar marjı ve fiyat belirlemesi yaptıkları gerekçesiyle haklarında soruşturma açtığı BP, OPET, Petrol Ofisi ve Shell&Turcas’ın iki hafta arayla akaryakıt ürünlerine 1-2 kuruşluk gizli artışlar yaptıkları ortaya çıktı.

Vatandaşlar tarafından akaryakıt istasyonlarında ürünlere bir iki hafta arayla 1-2 kuruşluk gizli artışlar olduğu yönünde yoğun şikayetler geldi. Artışların nereden kaynaklandığı incelendiğinde kabinenin döviz kurlarındaki hareketlilik nedeniyle vatandaşa akaryakıttaki artışları önlemek için mayıs ayında başlattığı eşelmobil sistemi öncesinde dağıtım şirketlerinin pompa istasyonlarının karından 16 kuruşa varan miktarda yaptığı kesintinin şimdi bu gizli artışlarla giderilmesi olduğu belirlendi.

İktidarın eşelmobil kararı ile birlikte ÖTV indirimini özellikle akaryakıt ithalatçılarının fiyatlara yansıtmadığı ortaya çıkmıştı. Fiyat farklarının akaryakıt fiyatlarına yansıtılmaması sonucu önce 43-45 kuruşluk bir zam beklentisi olduğu dile getirilmişti. Bu konuda BP, OPET, Petrol Ofisi ve Shell&Turcas’ın başını çektiği dağıtım firmaları, ÖTV indirimi uygulamasına rağmen TÜPRAŞ ve EPDK’nın zamları yaptırmadığını iddia etmişti. Zammın engellendiğini iddia eden bu akaryakıt dağıtım firmaları, o gün zararlarını bayisi olan pompa istasyonlarının karlarına yansıtmaya başlamışlardı.

ÖNCE YARI YARIYAYDI

Akaryakıt dağıtım firmalarının yapılmadığını iddia ettikleri söz konusu 43-45 kuruşluk zam ile ilgili zararlarının önce yarısını pompa istasyonlarına yansıttıkları belirlendi. Ardından dağıtıcı ve bayi karı olan 43-45 kuruşun yarısının bölüşülmesinden sonra yeniden bir karar alan BP, OPET, Petrol Ofisi ve Shell&Turcas ortaya çıkan 22-23 kuruşun da yarısını da yine istasyonlara yansıtmış, istasyonlarda 12-13 kuruşluk bir kar marjı kalmıştı.

EŞEL MOBİLİ SUİSTİMAL

Şimdi bu konuda da ortak hareket eden 4’lü dağıtım şirketleri, eşelmobili de suiistimal etmeye başlayarak, zamanında bayisi olan pompa istasyonlarının karından kestikleri tutarları istasyonlara vermek için, vatandaşın gözünden kaçacak şekilde küçük artışlarla ürünlere zam yaptıkları belirlendi. Bazı istasyon sahipleri şu ana kadar ürünlere gizli şekilde 7-8 kuruş artışlar yapıldığını dile getirdi.

1 KURUŞUN %70’İ ALINDI

Böylece zamanında bayilerin ellerinden aldıkları karları şimdi, dağıtım şirketleri eşelmobilin devam etmesini fırsat bilerek küçük artışlar şeklinde zam yaparak bayiye geri veriyor. Bu durumun birçok vatandaş tarafından gözden kaçırıldığı fark edildi. Bu arada dağıtım istasyonları 1 kuruşluk zammın da yüzde 70’ini kendilerine yüzde 30’unu bayisine bıraktığı belirlendi.

FİYATLARI KİM BELİRLİYOR?

Akaryakıt fiyatları Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından belirlenen bir formül çerçevesinde rafineri tarafından ayarlanıyor. Fiyatlar, gümrüksüz rafineri fiyatı + ÖTV + EPDK payı + KDV = rafineri satış fiyatı şeklinde uygulanıyor. Pompa satış fiyatı ise dağıtım şirketi tarafından tavsiye edilen satış fiyatı olarak adlandırılıyor. Rafineri çıkış fiyatının üstüne EPDK tarafından belirlenen formül ile maktu dağıtıcı-bayi karı olarak belirleniyor.