Körfez Sermayesi Türkiye'ye akıyor

Gazeteport Genel Yayın Yönetmeni Yavuz Semerci'nin haber-analizi

Petrol fiyatlarının 30 dolardan 80 dolara çıkmasıyla biriken petrodolarlar Türkiye'ye akmaya devam ediyor. Suudi NCB'nin Türkiye'nin en büyük katılım bankası Türkiye Finans'ı almasıyla Körfez sermayesi 10 milyar dolara ulaştı.

 Petrol fiyatlarının 30 dolardan 80 dolara çıkmasıyla biriken petrodolarlar Türkiye'ye akmaya devam ediyor. Suudi NCB'nin Türkiye'nin en büyük katılım bankası Türkiye Finans'ı almasıyla Körfez sermayesi 10 milyar dolara ulaştı.

Suudi Arabistanlı National Commercial Bank'ın (NCB), Türkiye'nin en büyük katılım bankası Türkiye Finans'ın yüzde 60'ını 1.08 milyar dolara alacağını açıklaması, gözleri yeniden Körfez sermayesine çevirdi. Son üç yılda petrol fiyatlarının 30 dolardan 70 dolara kadar çıkmasıyla fazladan 200 milyar dolarlık bir fona kavuşan Arap sermayesi, böylece Türk Telekom'dan sonra Türkiye'deki en büyük alımını yapmış oldu. Körfez sermayesinin Türkiye'deki toplam yatırımları da 10 milyar dolara ulaştı.

11 EYLÜL MİLAT OLDU
Arap sermayesinin Türkiye'ye ilgisi 11 Eylül 2001'in ardından başladı. Batı'da paranoya düzeyine yükselen Arap sermayesi ile global terör örgütleri arasında ilişki kurma çabalarından sıkılan birtakım Arap girişimciler, yeni adresler aramaya başladı. Bu arayışın bir nedeni de artan petrol fiyatları nedeniyle yeni yatırım alanları ihtiyacıydı. İddialara göre artan petrol fiyatları nedeniyle bu ülkelerin 200 milyar dolar tutarında ilave yatırım bütçeleri oluştu. Körfez sermayesinin boyutları 1.5 trilyon dolara ulaştı. Ancak Arap yatırımcıların yaklaşık üçte biri, birikimlerini faizsiz enstrümanlarda ve islami kurallara uygun yatırımlarda ve ülkelerde değerlendirmek istiyordu. İşte bu dönemde Türkiye'de AKP'nin tek başına iktadara gelmesi ve Avrupa Birliği adaylık sürecinin başlaması, Körfez sermayesi için yol gösterici oldu. Özellikle 2004 yılından itibaren Türkiye'de kurulan Ortadoğu kökenli şirket sayısında hızlı bir artış yaşandı.

ÜÇ YILDA BİN ŞİRKET KURDULAR
1954'ten 1999'a kadar Türkiye'de kurulan Ortadoğu sermayeli şirket sayısı 842 iken 2000'de 65, 2001'de 74, 2002'de 112, 2003'te 270, 2004'te 380, 2005'te 415 ve 2006'da 438 Ortadoğu sermayeli şirket kuruldu. 2007'nin ilk 4 ayında kurulan şirket sayısı ise 159 oldu. Türkiye giren Arap sermayesi de aynı dönemde hızla artmaya başladı. 2005 yılında sadece Körfez sermayesi olarak Türkiye'ye 1 milyar 675 milyon dolar girdi. 2006 yılında ise Türkiye'ye giren Körfez sermayesi miktarı 1 milyar 780 milyar dolara çıktı.

TELEKOM İLE BAŞLADILAR
Türkiye'de Arap sermayesinin artışında özelliştirmeler önemli rol oynadı. 2005 yılındaki Türk Telekom ihalesi, Arap sermayesinin Türkiye'ye yönelik ilgisinin geçici bir heves olmadığını gösterdi. Türk Telekom Arap sermayeli iki grup yarıştı. Oger Telecom ile EtiSalat arasındaki çekişmeden 6 milyar 550 milyon dolarla Oger Telecom galip çıktı. Daha sonra gerçekleştirilen elsim ihalesine altı Arap sermayeli firma başvurdu. İhalenin açık artırma bölümüne ise İngiltere'den Vodafone, Kuveyt'ten MTC Telekomünikasyon, Mısır'dan Orascom ve Dubai'den de Uluslararası Yatırım ve Telekomünikasyon A.Ş. oluşan 4 konsorsiyum katıldı. İhalede MTC, 4 milyar 530 milyon dolara kadar çıktı. (Telsim'i Vodafone 4 milyar 550 milyon dolarla aldı)

FİNANSA YÖNELDİLER
Albaraka ve Kuveyt Türk ile 80'li yılların başından bu yana faizsiz bankacılık alanında Türkiye'de varlığını sürdüren Körfez sermayesi, son dönemde yeni finans yatırımlarına yöneldi. Temmuz 2006'da TMSF'nin el koyduğu Adabank'ı Kuveyt menşeli The International Investor 45.1 milyon YTL'ye satın aldı. Dubai Islamic Bank, 160 milyon dolara MNG Bank'ı bünyesine katarken, Kuveyt'in en büyük bankası olan National Bank of Kuwait de Turkish Bank'ın yüzde 30'unu ve yüzde 10'luk opsiyonun alımı için görüşmelere başladı. Son olarak Suudi Arabistanlı National Commercial Bank (NCB) de, Türkiye'nin en büyük katılım bankası Türkiye Finans'ın yüzde 60'ını 1 milyar dolara alacağını açıkladı. Halk Bankası'nın halka arzında da yüzde 10'luk kısmı Cevahir'i de alan Kuwait Investment Authority Fonu satın almıştı. Ayrıca Commercial Bank of Kuwait de Türkiye ile ilgilendiği biliniyor.

BORSAYI DA KÖRFEZ SERMAYESİ TAŞIDI
Bankalar dışında aracı kurumlar da Arap sermayesinin gözdesi oldu. Bu yılın başında Bahreyn merkezli Unicorn Investment Bank, Ankaralı Inter Yatırım Menkul Değerleri, bu hafta içinde de Daruma Corporate Finance, GİSAD Menkul Değerleri satın aldı. Kuveyt sermayeli İnternational Leasing İnvestment ise, geçen yıl 5 milyon dolar sermaye ile Haliç Leasing'i kurdu. Borsada son dönemde yaşanan artışın temelinde de yabancıların yoğun alımlarının olduğu ve bu yabancıların büyük bölümünün Körfez kaynaklı fonlar olduğu belirtiliyor. Uzmanlar, yabancı portföyünün yaklaşık 5 milyar dolarlık bölümünün körfez kaynaklı olduğunu düşünüyor.

Gazeteport