Ekonomik büyümenin üçte biri silahtan geldi

Türkiye İstatatistik Kurumu’nun (TÜİK) Ulusal Hesaplar Sistemi (SNA-2008) ve Avrupa Hesaplar Sistemine (ESA-2010) uyum çerçevesinde gerçekleştirdiği revizyon çalışmaları ile büyüme rakamları 2015 için yüzde 19.7 civarında arttı. Geriye doğru yapılan revizyonda 2012 için ise artış yüzsde 10.79’da kaldı. TÜİK çalışması 2012 için bu farklılıkların hangi kalemlerden geldiğini de ortaya koydu. Göze çarpan fark yüzde 2.87 ile devletin faaliyetlerinden kaynaklandı. Devletin faaliyeti ise büyük oranda silah üretimi ve döner sermayeli işletmelerin kendi içinde yaptığı üretimin hesaba katılması ile gerçekleşti. 2012 yılındaki bu farkın 2015 için de geçerli olduğu tahmin ediliyor. Böylece 2015’te yüzde 19.7’lik farkın da yaklaşık üçte biri olan yüzde 7’lik farkın silah üretimi kaynaklı olduğu ortaya çıkıyor. Rakamsal olarak dile getirirsek 335 milyar liralık revizyonun 128 milyarının silah ve döner sermayeli kurumların üretimleri kaynaklı olduğu hesaplanabilir. Diğer önemli fark ise 0,72 ile ESA 2010/ SNA 2008 geçişi sebeyile yaşandı. Bu ise firmaların kendi içinde ürettikleri yazılım, ar-ge ve sigorta hesaplarının sisteme dahil edilmesiyle gerçekleşti.

ARTIK TÜM FİRMALARI KAPSIYOR

Hesaplardaki en önemli fark ise yüzde 7.9 ile eskiden ekonominin yüzde 60-70’lik bir kısmını kapsayan bir setten takip eden TÜİK’in şimdi nerededeyse tüm firmalara, ekonominin tüm birimlerine ulaşıyor olmasından kaynaklandı. TÜİK artık bayannemeler, geçici gelir tabloları, KDV, muhtasar, SGK bildirimleri ile tük şirketleri yakından takip ediliyor. Türkiye ekonomisinde büyüme genelde KOBİ’lerden geldiği için büyüme dönemlerinde aslında ekonomi daha fazla büyümesine rağmen KOBİ’lerin izlenemiyo olması nadaniyle gerçek rakama ulaşılamababiliyordu. Bu farktan dolayı eski seriye göre göre ekonomi daha az büyümüş görünüyordu. Şimdi ise daralmaları da daha keskin ve aşağıda görebileceğiz.

EV SAHİBİ KİRACI SAYILDI

Yeni hesapta ev sahipleri sanki kirada oturuyormuş gibi kabul edilip kira bedeli milli gelire dahil edeliyor.

CANLI HAYVAN VE EVDE ONARIM FARKI EKLENDİ

Farkın 0.74’lük bölümü de canlı hayvan sayısından geliyor. Daha önce TÜİK’e 16 ay sonra oluşaşan veriler şimdi aynı ay ulaştığı için Türkiye canlı hayvan sayısında farklık oluşuyor. Şimdi bu veri rakama yansıdı. Ayrıca ev sahiplerinin oturdukları evleri için sanki kira alıyormuş gibi üretilen izafi kira da yeni sistemde büyümeyi düşürücü yönde etkili oldu. Vatandaşların kendi kullanımı için ürettiği ürünler ve kendi konutlarında yapmış oldukları büyük onarımlar ve ilaveler kayıtdışılık düzeltmesi olarak sisteme eklendi.

KENDİ HESABINA YAZILIM MİLLİ GELİRİ ARTIRDI

- ‘AR-GE’ harcamalarının yatırım harcaması olması,

- Askeri Silah Sistemleri harcamalarının yatırım harcaması olması,

- Sigortacılık sektörü hesaplama yönteminin değiştirilmesi

- Merkez Bankası’nın çıktı hesabının değişmesi,

- Devlet ve kamu kavramları arasındaki belirsizliklerin giderilmesi,

- Devlet sınıflamasının güncellenmesi,

- Aktif sınıflamasının değişmesi,

- Mali şirketlerin sınıflamasının detaylandırılması,

- İşlem gören mallara yönelik işlemlerin Ödemeler Dengesi (BoP6) ile uyumlu olması,

- FISIM hesaplama yönteminin değiştirilmesi,

- Kendi hesabına geliştirilen yazılımların sisteme eklenmesi,

- Kayıt dışılık hesabının işgücü girdi yaklaşımı kullanılarak geliştirilmesi,

- İzafi kira hesaplama yönteminin değiştirilmesi.