Merkez Bankası Başkanı Başçı soruları yanıtladı: (2)

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, "Fiyat istikrarı, yapısal dönüşüm programları ve dengelenme bir araya geldiğinde, kademeli bir şekilde gelecek seneden itibaren büyüme potansiyeli ve oranımızı artırabiliriz. Çok daha sağlıklı bir profile kavuşur ve ülke olarak daha az eleştiri alırız" dedi.

Erdem Başçı, 2015 Yılında Para ve Kur Politikası konulu sunumunun ardından basın mensuplarının soruları yanıtladı.

Kurlarla ilgili konulara enflasyon ve fiyat istikrarı açısından baktıklarını dile getiren Başçı, "Bu fiyat istikrarına zarar verir mi? O anlamda oynaklık bizim para politikasındaki sıkı duruştan sonra azaldı. Fakat yakından izliyoruz" değerlendirmesinde bulundu.

Petrol ihracatçısı ülkelerin fiyatlardaki düşüşten etkilenmesinin normal olduğunu anlatan Başçı, şöyle konuştu:

"Sırf bu oldu diye bütün problemlerimiz çözüldü diyemeyiz. Kalıcı mı olacak, geçici mi olacak? Bu her şeyi çözmüyor. Diğer yapısal problemler var, onları çözmek gerekir. Düşük büyümeyle ilgili neler yapabiliriz? Gerçekten zor bir dünyadayız, dış talep düşüyor. 'Büyümeyi nasıl yükselteceğiz' diyoruz ki ihracata kayalım. Burada iş adamlarımız çok büyük başarı gösteriyorlar. Pariteye de bakıyorlar. Amerika'ya ihraç etmek avantajlıysa oraya, Latin Amerika'ya gitmek gerekiyorsa oraya, Ortadoğu'ya dolarla ihracat iyiyse onu yapmaya çalışıyorlar. Her türlü zorluğa rağmen. Bu esneklik var. Bu çok değerli."

Sadece fiyatları değil, dış ticareti de günlük olarak takip etmeye çalıştıklarını belirten Başçı, şöyle devam etti:

"Aralık ayı sanki ihracat açısından kasım ayına göre daha iyi. Mesela Irak'a ihracat toparlansa çok büyük fayda sağlayacak. Amerika'ya ihracat ciddi artıyor. Başka çaremiz yok, Türkiye olarak ihracat, üretim ve yatırım odaklı büyümemiz gerekecek. Bir süre tüketicilerimiz buna uyum sağlayacak. Uyum sağlaması da aslında borçların azalması, daha düşük faizlerle bütçelerinde rahatlık hissetmeleri şeklinde olacak. Bir sene belki bu şekilde geçiş dönemi yaşamış olduk. Bunun faydalarını gelecek sene göreceğiz. Dengesiz büyümedense dengeli ve daha ılımlı bir büyüme iyi.

Burada bizi en çok yoran tarım fiyatları oldu. O da üçüncü çeyrekte yoğunlaşmış durumda. Ama dördüncü çeyrek biraz daha iyi. Sevindirici olan çeyrekten çeyreğe artı. Örneğin ikinci çeyrek birinci çeyreğe göre eksiydi. Üçüncü çeyrek ikiye göre artı. Tüketimde ve yatırımda çok hafif bir toparlanma işareti var. Dördüncü çeyrekte belki bir miktar daha iyi olur ama çok kuvvetli değil. Ama gelecek sene büyük ihtimalle bu bizi rahatlatacak ve iyi başlangıç yapma imkanı sağlayacak. İhracata zaten yönelmiş durumdayız. Şu anda net ihracatın katkısı artı büyümede."

"Çarşı-pazar araştırması

Başçı, Merkez Bankası'nın fiyat tespiti için "çarşı-pazar araştırması yapmasına" yönelik soruları yanıtlarken, nisan enflasyonunu tutturamadıklarını, sebze-meyve fiyatlarındaki artış nedeniyle enflasyonun beklenenin üzerinde gerçekleştiğini söyledi. Başçı, şöyle konuştu:

"Nisan enflasyonunu bilemememiz çok ciddi kredibilite kaybına yol açmıştı. Biz de hiç olmazsa içinde bulunduğumuz ayı bilelim dedik. Onun için de TÜİK'in örnekleminden daha dar bir örneklemle başladık. Marketlerden, zincirlerden fiyat alıyoruz. Onun dışında da toplayamayacağımız internette bulunmayan ekmek fiyatları gibi yerel fiyatlar var, onları da şubelerden alıyoruz. O tarihten bu yana dersimizi aldık, epey bir iyileşme sağladık. Amacımız sadece tahmin yapmak ve karar alırken ters köşede kalmamak."

"Uzun vadeli faizlerde iyi noktadayız"

Merkez Bankası Başkanı Başçı, döviz ihaleleri konusunda Amerika'nın istihdam verisinin ciddi oynaklık artışına neden olduğunu belirterek, "O oynaklığa karşı rezerv biriktirme hızımızı azaltmak istedik. Şu ana kadar olumlu etki yaptı" diye konuştu.

Yatırımların büyümesinin uzun vadeli faizlerin düşük kalmasıyla bağlantılı olduğunu kaydeden Başçı, uzun vadeli faizler konusunda iyi noktaya geldiklerini dile getirdi.

Başçı, büyümeyi kendilerinin de arzuladıklarını vurgulayarak, "Fiyat istikrarı, yapısal dönüşüm programları ve dengelenme bir araya geldiğinde, kademeli bir şekilde gelecek seneden itibaren büyüme potansiyeli ve oranımızı artırabiliriz. Çok daha sağlıklı bir profile kavuşur ve ülke olarak daha az eleştiri alırız" değerlendirmesinde bulundu.

Türkiye İhracatçılar Meclisi'nin sürekli inovasyon çalıştığını anımsatan Başçı, "İnovasyonla, yüksek katma değerli ürünlerle, markayla Türkiye nitelikli kaliteli bir büyüme sağlayabilir. İnsan kaynağımız çok iyi. Türkiye'nin geleceği açısından ümitliyim, biz de üzerimize düşeni yapmaya devam edeceğiz" dedi.

"İstikrarlı kura katılıyoruz"

Başçı, yıl sonu kur tahmininin sorulması üzerine her bir enflasyon raporunda kur politikası varsayımı yaptıklarını belirterek, "Biz bunu sadece 2013 yılında ağustosta kamuoyu ile paylaştık. Ben biraz da yüksek sesle söylemiştim. O dönemde hiç kimse geleceği öngöremiyordu, faizler ve kur aynı anda yükseliyordu. Kısır döngüyü kırmak için o açıklama kamuoyu ile paylaşma şeklinde oldu. O sadece istisnai durumlarda olur, onun dışında istikrarlı kur söylemine biz de katılıyoruz" ifadelerini kullandı.

Türk Lirası'ndaki değişimin ihracata etkisi yönündeki soruyu yanıtlarken de Başçı, AB'ye yapılan ihracatta esas faktörün AB'nin büyümesi olduğunu, kurdan fazla etkilenmediğini, Ortadoğu ve Afrika bölgesine yapılan ihracatın ise kur konusunda daha hassas olduğunu dile getirdi.

Borçlanma vadesinin uzaması

Kısa vadeli borçlanmadan uzun vadeli borçlanmaya geçiş konusundaki sorular üzerine Başçı, kısa vadeli borçlanmada ne kadar kayma olursa o kadar iyi olacağını vurguladı. Bu konuda bir adım atacaklarını dile getiren Başçı, "Büyük ihtimalle bankalarımızın uzun vadeye kayma planları şimdiden etkilenmeye başlamıştır. Sadece söylem bile yeterli olabilir. Ne kadar kayma olursa o kadar iyi" şeklinde konuştu.

Borçlanma vadesinin uzatılmasında belli bir takvimin olup olmadığına ilişkin soru üzerine Başçı, Finansal İstikrar Komitesi'nin bir koordinasyon ihtiyacına cevap vermek için oluşturulduğunu belirterek, söz konusu uygulamanın hayata geçirilmesinin 2015'i bulacağını söyledi. Başçı, uygulamanın döviz rezervi üzerinde herhangi zorlayıcı etkisinin olmamasına özen göstereceklerini bildirerek, zorunlu karşılıklardaki ayarlamaları Rezerv Opsiyon Katsayısıyla (ROK) telafi edeceklerini dile getirdi.

Başçı, çekirdek dışı yükümlülüklerde önlemleri aldıklarını kaydederek, ilave bir tedbire ihtiyaç duymadıklarını ifade etti.

Enflasyonda hava şartlarının etkisinin inkar edilemez olduğuna dikkati çeken Başçı, "Tek problem o değil. Tüketici ve üretici fiyatları arasındaki makas çok önemli" dedi.

Başçı, Hal Kanunu'nun makası daraltma noktasında kısmen etkisi bulunduğunu vurgulayarak, bu konuda makasın hala çok geniş olduğunu dile getirdi.

(bitti)